Ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en jeugdigen
In de samenvatting is alle literatuur en de stof uit de hoorcollege behandeld. Doormiddel van duidelijk aangegeven kopjes wordt er per onderwerp ingegaan op de belangrijke kennis. Alle verplichte literatuur is behandeld.
Hoorcollege 7 Hechtingsproblemen
Hoofdstuk 7 van ‘Ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en jeugdige’ & stof uit de
hoorcollege
Gehechtheid: niet alleen bij de mens
1
,Processen die lijken op gehechtheid komen bij veel diersoorten voor, vooral bij zoogdieren.
- Inprenting is bij volgelsoorten een verschijning van gehechtheid.
- Het eerste contact na de bevalling is bij mens & dier het belangrijkst (kritische periode).
Gehechtheidsrelatie van het kind
Kenmerken normale ontwikkeling:
- Gericht op een specifiek persoon: de hechtingspersoon
- De relatie is duurzaam & emotioneel geladen.
- Verlangen naar nabijheid en contact met die persoon
- Verbreking van contact leidt tot verdriet/boosheid (bv eerste dag bij de kinderopvang)
- Troost bij verdriet & pijn wordt bij voorkeur bij deze persoon gezocht.
Hechtingsproces
Afwisseling tussen veilige haven & basis> vanuit die basis gaan kinderen exploreren.
Voorwaarden voor het ontstaan van een gehechtheidsrelatie
- Kind heeft van nature hechtingsgedrag, maar het ontstaan hangt af van de manier waarop
de volwassene handelt.
- De relatie is persoonsgebonden en heeft als kenmerk dat het kind liefde en leiding krijgt.
- Het effect is vertrouwen in zichzelf en de ander (basic trust).
- De hechting is afhankelijk van de kenmerken van de opvoeder: sensitief, responsief,
continu & regelmatig gedrag.
- De hechting is afhankelijk van de kenmerken van het kind: makkelijk te troosten, vrolijk &
aantrekkelijk of juist een huilbaby of een hazenlip.
Ontwikkeling van gehechtheid & leeftijd
- Voor de geboorte: tijdens de zwangerschap krijgen ouders gevoelens & fantasieën.> wordt
gestimuleerd door bewegingen van het kind.
- Na de geboorte: in de eerste maanden nog geen gehechtheid aan de ouders (elk vriendelijk
& responsieve volwassene kan het kind troosten en verzorgen.
- Tussen 6 & 9 maanden krijgt het kind een duidelijk hechting.
- Na 2 jaar gaat het meer cognitieve kenmerken krijgen (intern werkmodel).
Het ontstaan van gehechtheid als voorbeeld van een ontwikkelingsopgave
Ontwikkelingsopgave: het idee= elke levensperiode kenmerkt zich door
ontwikkelingsopgave van het kind.
- Het niet goed volbrengen van een ontwikkelingsopgave: vergroot de kans dat toekomstige
opgave ook niet goed volbracht worden.
- Gehechtheid: bij onveilige gehechtheid heeft deze
persoon later in zijn leven meer moeite met het aangaan van veilige en warme relaties. Met
partner, maar bijvoorbeeld ook met zijn eigen kind/kinderen.
Indeling van gehechtheid
Grofweg zijn de relaties in 2 groepen te onderscheiden: 1. Vorm van organisatie (voor kind
voorspelbaar, kind voelt zich veilig) > veilig & onveilige gehechtheid
- 2: Coherentie ontbreekt (onvoorspelbaar & chaotisch)> gedesorganiseerde gehechtheid
Typen gehechtheid (Ainsworth)
Onderscheiden 3 vormen, inmiddels 4.
- Te onderscheiden in 2 dimensies: gehechtheidsgedrag-exploratie & communicatie tussen
kind en gehechtheidspersoon.
4 type
2
, - Veilig gehecht: 65%> snel neiging tot exploreren, weinig vermijden of afwering van
verzorger, troost baar.
- Onveilig gehecht (de vermijdende vorm): 15%, te veel exploreren, verkennen omgeving,
actief vermijden van de verzorger.
- Onveilig gehecht (ambivalente vorm): 10%, weinig exploratie, aanklampen en afweren
van verzorger, moeilijk troost baar.
- Gedesorganiseerde gehechtheid: 15%> geen strategie, gedrag doelloos en tegenstrijdig.
Gehechtheid van kind en de relatie met ouders
- Gehechtheidsrelatie: bieden het kind bescherming tegen gevaar en geven een gevoel van
emotionele zekerheid.
o Gehechtheidsgedrag van het kind is contact en nabijheid zoeken bij iemand die
sterker is.
o Gevaar of verstoring van de gehechtheidrelatie (zoals echtscheiding) zullen leiden tot
gehechtheidsgedrag.
o Een voorbeeld van dit gedrag is aanklampen bij jonge kinderen
- Een kind kan met elk van beide ouders een verschillende relatie hebben. (ingewikkelder bij
samengestelde gezinnen).
o Twee veilige, twee onveilige, of een veilige en een onveilige relatie.
o Advies: Als je in de praktijk de gehechtheid van het kind moet beoordelen onderzoek
dan altijd de relaties tussen kind en beide ouders, eventueel ook de relaties met
andere significante opvoeders zoals grootouders.
- Kwaliteit van zorg die het kind wordt geboden leidt tot een veilige of onveilige relatie.
o De relatie beïnvloed het ontwikkelingstraject van het kind, MAAR het is niet leidend in
de ontwikkeling.
o Een onveilige hechting is geen stoornis, een veilige hechting is ook geen garantie
tegen een stoornis.
- Vroege gehechtheidsrelatie worden geïnternaliseerd en zijn van invloed op verwachtingen
over andere belangrijke relaties.
o Innerlijk werkmodel of gehechtheidsrepresentatie.
o Model is niet statisch maar verandert als de ervaringen met de relatie(s) veranderen.
Maar ook hier geldt dat vroege ervaringen zwaarder meewegen.
- Gehechtheid is belangrijk maar niet gelijk aan de gehele ouder-kindrelatie.
o Advies voor de praktijk: onderzoek ook de andere aspecten van de relatie.
Hechting & opvoedersgedrag
- Acceptatie – afwijzing: balans tussen negatieve & positieve gevoelens, tevredenheid &
bevrediging die de opvoeder ervaart in zijn rol.
- Samenwerking & bemoeienis: te veel bemoeien & controleren van de baby vs
samenwerken.
- Bereikbaarheid & negeren: psychologische toegankelijkheid van de opvoeder in relatie tot
de behoefte van het kind.
- Gebrek aan emotionele expressie: emoties in stem/ogen/gezicht/houding/bewegingen.
- Rigiditeit: compulsief & perfectionistisch.
Stadia in zelforganisatie
1. Fysieke zelforganisatie:
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jenniferdaan. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
