Samenvatting
samenvatting sociologie, H1-H11, boek + slides + notities les , 2020
- Vak
- Sociologie
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
samenvatting sociologie, H1-H11, boek + slides + notities les , 2020
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 78 pagina's
Voorbeeld 4 van de 78 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting sociologieH1: Sociologische verbeelding
1.1 Het ‘sociologische bewustzijn’ is tamelijk recent
Ontw wetenschap toont een merkwaardig patroon
Volgorde: wiskunde -> astronomie -> natuurkunde -> chemie -> biologie -> psychologie (17e E) -> sociologie (18-19e E)
Hoe recenter hoe complexer en minder algemeen => zaken die ver van ons staan kan je gemakkelijker wetenschappelijk benaderen, de
wetenschap probeert verklaringen op te stellen van hoe bep zaken verlopen = je objectiveert (ob:ver/ject:werpen) de werkelijkheid die je
bestudeert, nat/dode dingen kan je makkelijker objectiveren/afstand v maken ivm levende wezens/gevoelens dus hoe recenter
wetenschap, hoe moeilijker te objectiveren
Dijksterhuis: het is typisch vr het wetenschappelijk denken, dat wat het meest direct geg is, het laatst tot object van onderzoek werd
gemaakt, zoals ook vd buitenwereld het verder verwijderde eerder werd bestudeerd dan wat zich in onze onmid omgeving afspeelt
Ontw nodig voor objectieve houding
Kantelmoment geschiedenis geweest die ons opgeschud hebben, evidenties werden afgeschaft, zorgt voor schok bv Fr rev, ind rev
Schokken zorgen vr bewustzijnsproces: ontstaan socialistisch denken
Tijdperk vd sociologie: Abion Small -> moderne mensen zijn er zich meer dan vorige generaties van bewust dat hun lot afhangt vh bestaan
van andere mensen. Hoe ze ook denken over de sociale banden tussen mensen, niem is ooit meer geconfr geweest met het feit dat die
banden bestaan => besef: niet all id wereld => ontstaan soc verbeelding, dit ie discipline, moet je leren
Sociologie = onderzoek voorwaarden waaronder men mens wordt, een indiv slaagt er nt op eigen houtje in om een identiteit en een
bewustzijn op te bouwen, om taal, denkbeelden, kennis... te verwerven. Alles wat we typ mens noemen (geest, redelijkh, techn vaardigh,
kunstzinnigh, moraliteit) heeft de mens te danken aan de soc verbanden waarin hij leeft. Het is nt eenv dit in te zien. Het heeft eeuwen
geduurd vr men de mens in zijn sociale omgeving kon zien als een object van wetens studie.
1.2 De sociologische verbeelding ontstond in crisistijden
Waarom begon het ‘tijdperk vd sociologie’ zo laat?
Nat distantie ontbreekt
Wetens is een poging om onderz en kennis te bevrijden vd menselijke emoties, drm is wetens vd maats zo moeilijk: de maats zit in ons ->
gn nat distantie tussen indiv mens en maats (vb mens geest en taal)
Maats bep onze identiteit: wie we zijn en zouden willen zijn, wijzelf in wat we doen en laten maken de maats en tegelijk worden we dr de
maats gemaakt
Als kind leer je taal = maats nestelt in je en zal nt meer van je gescheiden worden/kunnen
Als je ouder wordt en je taalvermogen verbrokkeld/je dementeert = maats verdwijnt stilaan van je, je wordt minder mens
Taal is het meest sociale die er is, maats in ons id vorm van taal (geschenk vd samenlev)
Samenlev nt alleen in geest bestaan, mr ook in lichaam, wnnr baby nog nat weelderigheid (assoc wezen). Je probeert honger baby te
temmen, te socialiseren, minder wild te maken. Behoeftes inhouden -> sluitspier gecontroleerd door maats (soc druk) -> dr lich te
controleren samenlev in je -> wnnr gn controle minder mens (Lich en geest dus deel maats)
Sociologie ontluisterd en werkt weerstand op
1
,Sociloog houdt zich bezig met wrm mensen dingen doen, achter ‘étalage’ iets wat ze liever niet tonen (verstoppertje), obj benadering
brengt dingen aan het licht, je neemt uitstraling mens weg
Een objectieve, rationele analyse vh mens gedrag wekt vaak weerstand op. De sociologische waarheid is zo krachtig dat ze kwetst, het is
een waarh waar mensen onder lijden, ze zien de waarh liever nt onder ogen en projecteren hun eigen lijden soms trg op de sociologen, de
boodschappers van die vervelende waarh alsof de sociologie zelf het probl is (Pierre Bourdieu)
Vaak de machtigen die zich bedreigt voelen, vrezen als waarh aan ligt komt ze hun positie zullen kwijtspelen -> sociologie is subversief = ze
ontmaskert, trapt heilige huisjes in, ruimt vooroordelen op, wijst op pijnlijke sit in onze samenlev en laat zien hoe ze tot stand zijn
gekomen => de socioloog gelooft niet in de off voorst van zaken, deze subversieve houding vroeger niet getoleerd -> sociologie heeft
democ samenlev nodig
De socioloog is een ontdekkingsreiziger die een onbekende wereld leert kennen (Peter Berger) -> alleen is deze onbekende wereld zeer
dichtbij, het id alledaagse leefwereld maar dan op een manier dat belicht hoe groepen werkelijk in elkaar steken
Deze ontdekkingsreizigers komen ergens met veel vraagtekens: vervreemding nodig, niets van zelfsprekend vinden
Du Bois (1868-1963) was de eerste zwarte Amerikaanse socioloog die in 1903 The Sould of Black Folks public, een rondleggende studie ih
domein vd sociologie van ongelijkh en racism. Du Bois bevond zich binnen en buiten de samenleving, samenleving waar hij leefde maar nt
helemaal toe behoorde (VS). ‘Ik was getuige vh mens drama vanachter een gordijn’. ‘Marginale’ positie zorgt voor vervreemding, nieuwe
blik, socialistische verbeelding, houden een spiegel vr ons
Zij hebben de prikkeling van verbeelding wel maar vaak ontbreekt hen de middelen en tijd om over hun levenssit na te denken. Bovendien
kan de ervaring om niet helemaal thuis te zijn in een samenlev iem helemaal desoriënteren. Ipv eens scherp inzicht te ontwikkelen,
ervaren ontheemden de wereld vaak als onwerkelijk.
Montesquieu: een vb van ontluisterende satire en sociologisch verbeelding
Montesquieu public in 1721 Lettres Persanes waarin hij leven van twee Perzen beschrijft op doorreis in Frankrijk en zich verbaasden van
levenswijze op die manier liet hij de Fransen kijken naar hun eigen leventje alsof het vol vreemde gewoontes zat. Zen werk werd gezien als
een satire, maar hij deed meer dan lachen met de Fransen, hij leerde hun denken voorbij de alledaagse vanzelfsprekendh, hij leerde hun
dat wetten en gebruiken verschillen van regio tot regio, van land tot land en van tijdperk tot tijdperk. Ook dat deze variaties niet lukraak
zijn maar dat er verbonden tussen religie, wetgev, leefomgev en eetgewoonten v een volk
In De L’esprit des lois (‘over de geest der wetten’), zijn soc hoofdwerk werkte hij deze gedachte verder uit aan de hand v een overvloed
van materiaal. Hoewel er toen nog gn sprake was van een soc disc e/h woord soc zelf gaf hij met zijn omkering van perspectief (‘bekijk
jezelf door de bril v anderen’) blijk v een scherpe soc verbeelding. Hij wordt alom geprezen dr zijn invloedrijke ideeën over democ
(scheiding der machten) en als vrloper vd sociologie
Het socialistisch bewustzijn wordt geprikkeld door crisis
In de 18-19e eeuw deden zich in West-Europa en Noord-Amerika grote maats veranderingen vr. De mens werd een werkelijkheid gewaar
die hij voordien niet kende, omdat zij al te vanzelfsprekend was: de soc werkelijkh. Het is bijna niet te geloven, mr de maats is eeuwenlang
aan het bewustzijn vd mens ontsnapt omdat zij hem zo vertrouwd was. Dit veranderde toen de soc verhoudingen doorheen werden
geschud en de maats werd ervaren als door en door problematisch. Het is nt eenv deze ingrijpende veranderingen te overzien omdat ze
nog lang niet ten einde zijn (relatieve bedenking: opletten met wat je crisis noemt)
1.3 De twee ‘revoluties’
2
,Vervreemding ontst dr schokken in geschiedenis bv ind rev
Wereld zit vol vanzelfsprekendheden dr schok wakker geschud bv corona -> handen schudden niet meer vanzelfsprekend
Historische drempeloverschrijdingen:
Ca. 0,5-1,5j geleden: Beheersing van het vuur = CLANMAATSCHAPPIJ
Machtsbalans id natuur (ervoor kwetsbaar tov vuur)
Vuurbeh = distantiëren v eigen gevoelens (object), er ni bang v zijn, eigensch vuur leren kennen bv aansteken
Clanmaatschappij: vuurbeheersing zorgde ervoor dat mensen in groepen konden leven
12 000j geleden: Agrarisering (neolithische revolutie) = LANDBOUWMAATSCHAPPIJ
Proces van geleidelijke verandering, nog steeds mensen in stamverband in amazonewoud
2e helft 18e eeuw: Industriële en Franse revolutie = INDUSTRIËLE MAATSCHAPPIJ
Fr rev = politieke omwentelingen, ind rev = mach en fabriek
Weer totale verandering ih leven, personen zagen deze verandering in 1 leven, was niet zo bij vuur
INFORMATIEMAATSCHAPPIJ
1.3.1 Van landbouw naar industrie: de opkomst van de industriële maatschappij (duizenden jaren)
Overgang van jacht- en verzameleconomie naar landb had vertrekkende gevolgen, drm spreekt men v neolithische revolutie
Er ontstond eigendom doordat de rondtrekkende jagers en verzamelaars zicht vestigden en hechtten aan grondgebied
Dorpen en steden kwamen tot ontwikkeling hierdr nieuwe organisatie sociaal leven nodig: complexe arbeidsdeling, bestuur en
rechtsregels
Politieke verandering: vervaging stamverband dr grote omvattende sociale verbanden nr staten
We leven i/e tijdperk v massale soc transformaties. H/i nt eenv deze veranderingen in kaart te brengen of te peilen nr d oorzaken. Vaak
brengt men de oorzaken onder één noemer = The Great Transformation (Karl Polanyi) of de twee grote revoluties
1.3.2 Franse revolutie (democratisering)
Politiek omwenteling in Frankrijk van 1789 tot 1794
Ene revolutionaire vernieuwing na de ander op snel tempo bv afschaffing feodaliteit, verklaring rechten vd mens ed burger
Franse revolutie staat eigenlijk symbool vr politiek modernisering en democratisering in het algemeen
Al eerder opstanden v boeren mr die waren gericht tgn onrechtvaardige, wrede heren of tgn te hoge lasten en nt tegen d
adellijke voorrechten
Met Fr revolutie werd vr h eerst de bestaande soc orde verworpen in naam v nieuwe idealen: vrijh, gelijkh en broederlijkh
1.3.3 Industriële revolutie (industrialisering)
Begon in Engeland id late 18e eeuw en verspreide zich id 19e eeuw in West-Europa
Toepassing op gr schaal van techn innov: stoomkracht (katoen- en staalfabriek), transport (spoorwegen, stoopschepen),
communicatiemiddelen...
Dagelijkse leven veranderde door al deze uitvindingen: org van ambachten en gilden omgegooid
Kwalit in fabrieken nat minder goed mr ambachtelijke prod kan nt op tgn hoge productiviteit fabrieken
Alles werd onpersoonlijker: arbeider maar iemand die ingehuurd wordt en vaak tgn laag loon -> leidde tot soc vraagstuk 19e
eeuw: hoe konden soc klassen samenlev in vrede en welv?
Prehistorische mens heeft overgang naar beschaving te danken aan invoering landb en staat, de moderne mens heeft de overgang naar
hoogontw beschaving te danken aan invoering van industrie en democratie
Allemaal complexe processen die veel veranderingen meebrengen:
Invoering landb zorgde voor verandering ovv bestuur, recht, arborg, go en kunst
3
, Invoering ind en democ: techniek, verk, handel, demografie, landb, recht, verstedelijking, kapitalisme en wetens
Deze veranderingen bep richting maatschappelijke ontw sinds 18e eeuw, traditionele zekerheden verdwenen (tabel geeft omvang vd
veranderingen). Sociologie prob samenspel veranderingen te begrijpen i/h licht vd toegenomen menselijke interdependentie. Elk domein
samenlev veranderd, bel kenm die we kunnen samenv als modernisering is dat h samenlev doelbewust w georganiseerd
1.3.4 Schematische overzichtstabel van sociale veranderingen
Overgang in verschillende aspecten uit elk halen (analyseren): op een ideaaltypische manier = je komt tot een helder model vd werkelijkh
mr stelt nt alles vr (bv karikatuur: beklemtoond opmerkelijke eigenschappen)
Sociologie streeft nr een samenhangende samenlev (vandaar dit schema)
Domeinen vd Clanmaatschappij Landbouwmaatschappij Industriële
samenlev/ de -> -> maatschappij
maatschappijen
Economie Overlevingseconomie: Begin geldeconomie; Kapitalisme; verhandeling
alles dient voor verhandeling zeldzame en alle soorten goederen
onmiddellijke primaire goederen machinale, industriële
consumptie: geen ambachtelijke productie productie
voorraad (****)
uitsluitend productie
van natuurlijke
goederen
Recht Gewoonterecht (bv Gewoonterecht, Burgerlijk recht,
straf opleggen, nt charterrecht, overwegend grondwetten, formeel
schriftelijk vastgelegd) strafrecht recht
Wereldbeeld en Magisch, Filosofisch- Wetenschappelij
kennisoverdracht animistisch, godsdienstig, k (*******)
(**) mythisch, Mondelinge en Multimediaal
Mondelinge schriftelijke
traditie traditie
Politieke organisatie Stam Feodaliteit en traditie Democratische staat
(******)
Autoriteit Charismatisch (*) Traditioneel Rationeel-legaal
Gezag Gebaseerd op Gebaseerd op afstamming Gebaseerd op regels en
natuurlijke kwaliteiten procedures
(charisma)
Techniek Primitieve Ambachtelijke Machines,
handwerktuige werktuigen chemie,
n robotica,
Aanpassing informatica
Domesticatie va
aan de natuur Beheersing vd
de natuur (***)
natuur (*****)
Wonen Nomadisch: trekken Sedentair: dorp en stad Megalopolis
rond
Bevolkingsgroei Stagnatie Trage groei, fluctuaties Bevolkingsexplosie
Argumentatie De sterkte heeft gelijk Gezagsargumenten Rationele argumenten
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Banu1811. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
