Samenvatting

Samenvatting LEERSTOORNISSEN

35 keer bekeken 0 keer verkocht

Vak
Leerstoornissen (H000124A)

Instelling
Universiteit Gent (UGent)

DIT IS EEN SAMENVATTING VAN HET VAK LEERSTOORNISSEN AAN DE HAND VAN DE CURSUS EN DE PPT SLIDES, AANGEVULD MET MIJN EIGEN NOTITIES GEMAAKT TIJDENS DE LESSEN IN HET ACADEMIEJAAR .

[Meer zien]

Voorbeeld 6 van de 85 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 16 mei 2022
Aantal pagina's 85
Geschreven in 2021/2022
Type Samenvatting

leerstoornissen
dyslexie
dyscalculie
orthopedagogiek
master
ugent
pedagogische wetenschappen

Volgen

sitta Lid sinds 6 jaar 109 documenten verkocht

LEERSTOORNISSEN

1

,INHOUDSOPGAVE

1. LEERSTOORNISSEN ..................................................................................................................................................................... 5
1.1. Conceptueel kader....................................................................................................................................................... 5
1.2. diagnostische systemen .............................................................................................................................................. 5
1.2.1. neurodevelopmental disorder ...................................................................................................................................................5
1.2.2. DSM-5 CRITERIA .........................................................................................................................................................................6
1.2.3. ICF criteria ..................................................................................................................................................................................6
1.3. Leerproblemen in Vlaanderen ..................................................................................................................................... 7
1.3.1. CRITERIA BESCHRIJVENDE DIAGNOSE ........................................................................................................................................7
1.3.2. comorbiditeit / exclusiecriterium...............................................................................................................................................8
1.4. Intelligentie ................................................................................................................................................................. 9
1.4.1. Iq ................................................................................................................................................................................................9
1.4.2. CHC-MODEL .............................................................................................................................................................................10
1.4.3. WISC-V .....................................................................................................................................................................................10
1.5. Geralateerde concepten ............................................................................................................................................ 13
1.5.1. zorglandschap ..........................................................................................................................................................................13
1.6. Toepassingen ............................................................................................................................................................ 14
2. DYSLEXIE................................................................................................................................................................................ 15
2.1. ASSESMENT DYSLEXIE ............................................................................................................................................... 15
2.1.1. voorbereidend lezen ................................................................................................................................................................15
2.1.2. aanvankelijk lezen ....................................................................................................................................................................15
2.1.3. Begrijpend lezen ......................................................................................................................................................................15
2.1.4. celebrale organisatie ................................................................................................................................................................16
2.2. Dyslexie ..................................................................................................................................................................... 17
2.2.1. criteria voor van dyslexie te spreken .......................................................................................................................................17
2.2.2. prevalentie en comorbiditeit ...................................................................................................................................................17
2.2.3. etiologie: erfelijkheid ...............................................................................................................................................................18
2.2.4. Verklarende cognitieve modellen ............................................................................................................................................18
2.2.5. Kenmerken van dyslexie ..........................................................................................................................................................19
2.2.6. Cognitieve fenotypes ...............................................................................................................................................................20
2.2.7. Dysorthografie versus dysgrafie ...............................................................................................................................................20
2.3. Assessment dyslexie .................................................................................................................................................. 21
2.3.1. Test is setting afhankelijk .........................................................................................................................................................21
2.3.2. TESTS VOOR KLEUTERS ............................................................................................................................................................21
2.3.3. TESTEN LAGERE SCHOOL ..........................................................................................................................................................22
2.3.4. Test voor jongeren ...................................................................................................................................................................26
2.3.5. Tests volwassenen ...................................................................................................................................................................27
2.3.6. brede assesment ......................................................................................................................................................................27
3. TOEPASSINGEN ........................................................................................................................................................................ 29
4. DYSCALCULIE .......................................................................................................................................................................... 30
4.1. Rekenen ..................................................................................................................................................................... 30
4.1.1. Belang van rekenen / hoeveelheden .......................................................................................................................................30
4.1.2. Hoeveelheden ..........................................................................................................................................................................30
4.1.3. Sponaniously focussing on numbers/ subitzing .......................................................................................................................31
4.2. Leren rekenen ............................................................................................................................................................ 31
4.2.1. representatie/ translatie ..........................................................................................................................................................31
4.2.2. Drie fasen van rekenrijpheid ....................................................................................................................................................31
4.2.3. LEREN REKENEN PIAGET ..........................................................................................................................................................32
4.2.4. Tellen .......................................................................................................................................................................................34
4.2.5. maten en patronen ..................................................................................................................................................................34
4.2.6. rekentaal ..................................................................................................................................................................................35
4.3. Cerebrale organisatie ................................................................................................................................................ 35
4.3.1. Model Caramazza & Mc Closkey ..............................................................................................................................................35
4.3.2. Triple Code Model (Dehaene) ..................................................................................................................................................37
4.4. Dyscalculie ................................................................................................................................................................. 37
4.4.1. criteria diagnose ......................................................................................................................................................................38
4.4.2. Etiologie: erfelijkheid (neurobiologische ontwikkelingsstoornis) ............................................................................................38

2

, 4.4.3. Kenmerken/ symptomatologie ................................................................................................................................................40
4.4.4. cognitieve fenotypes ................................................................................................................................................................41
4.4.5. Andere taxonomieën van subtypes (2) ....................................................................................................................................42
4.5. Assessment van rekenen ........................................................................................................................................... 42
4.5.1. HGD: sterkteperspectief - breed evalueren + achteraf kijken wat ‘helpt' ................................................................................42
4.5.2. Onderkennende diagnostiek: welke instrumenten? ................................................................................................................43
4.5.3. 5.3 Diagnostiek kleuters (testen) .............................................................................................................................................43
4.5.4. Diagnostiek lagere school ........................................................................................................................................................44
4.5.5. Diagnostiek adolescenten en volwassenen .............................................................................................................................45
4.5.6. Screeners .................................................................................................................................................................................45
4.6. toepassing ................................................................................................................................................................. 47
4.6.1. Toepassing 1 ............................................................................................................................................................................47
4.6.2. Toepassing 2 ............................................................................................................................................................................47
5. ONDERSTEUNING DYSLEXIE........................................................................................................................................................ 48
5.1. Visie op ondersteuning .............................................................................................................................................. 48
5.1.1. evidence based = wat werkt ? ..................................................................................................................................................48
5.2. Zorgcontinuüm (handelingsgericht werken op school ) ............................................................................................ 49
5.2.1. Brede basiszorg (fase 0) ...........................................................................................................................................................49
5.2.2. Verhoogde zorg (fase 1) ...........................................................................................................................................................49
5.2.3. Dispenseren: ............................................................................................................................................................................50
5.3. Vooroefeningen ......................................................................................................................................................... 50
5.3.1. Visuele vooroefeningen ...........................................................................................................................................................50
5.3.2. auditieve vooroefeningen ........................................................................................................................................................50
5.4. Lezen ......................................................................................................................................................................... 51
5.4.1. lezen zelf ..................................................................................................................................................................................51
5.4.2. moeilijkheidsgraad ...................................................................................................................................................................52
5.4.3. remediëringsmaterialen...........................................................................................................................................................53
5.4.4. de desi-speler ...........................................................................................................................................................................53
5.4.5. sticordi/ dicordi/ REDELIJKE AANPASSINGEN ...........................................................................................................................53
5.5. SPELLEN: LEERPAD .................................................................................................................................................... 54
5.5.1. Remediëringsmaterialen ..........................................................................................................................................................54
5.5.2. Dicordi ......................................................................................................................................................................................54
6. ONDERSTEUNING DYSCALCULIE................................................................................................................................................... 55
6.1. inleiding ..................................................................................................................................................................... 55
6.1.1. visie op ondersteuning + Evidence based technieken .............................................................................................................55
6.2. SPECIFIEKE PRINCIPES: WAT WERKT BIJ REKENPROBLEMEN/ DYSCALCULIE? .......................................................... 55
6.2.1. EVB 4: OPBOUWENDE MOEILIJKHEIDSGRAAD = Wat is moeilijkst? ........................................................................................56
6.2.2. EVB 5: STRUCTUUR (DIRECTE INSTRUCTIE) ..............................................................................................................................56
6.2.3. Directe instructie: ....................................................................................................................................................................57
6.2.4. EVB 6: DOEL = DUIDELIJK & HAALBAAR ...................................................................................................................................57
6.2.5. EVB 7: BEPERKT AANTAL STRATEGIEEN → soms niet de meest...............................................................................................58
6.2.6. EVB 8: HERHALEN & VERANKEREN ..........................................................................................................................................58
6.2.7. EVB 9: UITDAGENDE ‘BEREIKBARE’ DOELEN ............................................................................................................................58
6.2.8. EVB 10: BEL. VAN MOTIVATIE&METACOGNITIE ......................................................................................................................59
6.3. Vooroefeningen - prenumerische vaardigheden ....................................................................................................... 59
6.4. NUMERISCHE ONDERSTEUNING/ REKENEN: ............................................................................................................ 59
6.4.1. L-taken .....................................................................................................................................................................................60
6.4.2. K-taken .....................................................................................................................................................................................61
6.4.3. S-taken .....................................................................................................................................................................................61
6.4.4. T, V, C en R taken .....................................................................................................................................................................62
6.4.5. p-taken .....................................................................................................................................................................................62
6.4.6. g-taken .....................................................................................................................................................................................63
6.5. Meetkunde en metend rekenen ................................................................................................................................ 64
6.6. REMEDIËRENDE MATERIALEN................................................................................................................................... 64
7. ONDERSTEUNING DYSLEXIE EN DYSCALCULIE – WOOCLAP ................................................................................................................. 65
7.1. dyslexie ...................................................................................................................................................................... 65
7.2. Dyscalculie ................................................................................................................................................................. 66

3

,8. COMORBIDITEIT BIJ LEERSTOORNISSEN ......................................................................................................................................... 67
8.1. ADHD en leerstoornissen ........................................................................................................................................... 67
8.1.1. ‘echte comorbiditeit ? ..............................................................................................................................................................67
8.1.2. Implicaties van comorbide ADHD ............................................................................................................................................68
8.1.3. Activiteiten doorheen de dag...................................................................................................................................................68
8.1.4. Time on task in functie van de lesvorm ...................................................................................................................................68
8.1.5. Aandacht in functie van de lesinhoud ......................................................................................................................................69
8.1.6. ADHD in de klas ........................................................................................................................................................................69
8.2. ASS en leerstoornissen .............................................................................................................................................. 69
8.2.1. ASS en leerstoornissen .............................................................................................................................................................70
8.2.2. ‘Echte’ comorbiditeit? ..............................................................................................................................................................70
8.2.3. Impact van ASS op het leren ....................................................................................................................................................70
8.2.4. Implicaties van comorbide ASS bij kind met leerstoornis ........................................................................................................71
8.3. DCD: developmental Coordination Disorder ............................................................................................................. 72
8.3.1. DCD ..........................................................................................................................................................................................72
8.3.2. DCD en leerstoornissen ............................................................................................................................................................72
8.3.3. echte’ comorbiditeit? ...............................................................................................................................................................72
8.3.4. Impact van DCD........................................................................................................................................................................72
8.3.5. Wooclap ...................................................................................................................................................................................72
8.4. Aandachtspunten bij jonge kinderen ........................................................................................................................ 74
8.4.1. Opportunity-propensity model ................................................................................................................................................74
8.4.2. Illustratie: adrian et al., 2020 ...................................................................................................................................................76
8.4.3. Distaal: SES / thuisomgeving ....................................................................................................................................................76
8.4.4. Gen x omgeving: diathesis stress .............................................................................................................................................76
8.4.5. Scaffolding ...............................................................................................................................................................................77
8.4.6. Ouder-kind interactie ...............................................................................................................................................................77
8.4.7. Jonge kinderen: besluit ............................................................................................................................................................78
8.5. Psycho-educatie ........................................................................................................................................................ 78
8.5.1. Waarom/ voor wie ...................................................................................................................................................................78
8.5.2. Ouders......................................................................................................................................................................................79
8.5.3. Leerkracht ................................................................................................................................................................................80
8.5.4. Attitudes van ouders en leerkrachten......................................................................................................................................80
8.5.5. Kennis van leerkrachten? .........................................................................................................................................................81
8.5.6. Leeftijdsgenoten/ klasgenoten ................................................................................................................................................82
8.6. Psycho-educatie ........................................................................................................................................................ 83
8.6.1. Inhoud: Cf. definitie .................................................................................................................................................................83
8.6.2. Effectiviteit van pyscho-educatie .............................................................................................................................................84
8.6.3. Psycho-educatie: besluit ..........................................................................................................................................................84

4

,1. Leerstoornissen

1.1. Conceptueel kader
Is een categoriale diagnose voor niet goed kunnen lezen, spellen en rekenen. ≠ verklarende diagnose

Beschrijvende/categoriale diagnose

→ Verklarend = een besmetting door het covid-19 virus, de oorzaak wordt beschreven
→ Beschrijvend = koorts , droge hoest, vermoeidheid, aangetast reuk en smaak vermogen en
ademhalingsproblimen ➔ een fenomeen wordt dus omschreven adhv de symptomen
→ Handelingsgericht = vooral rusten en extra zuurstof geven, bijkomend kans om besmettingen
voorkomen en contacten beperken. De begeleidings- en behandelingsbehoeften worden in kaart
gebracht, aangevuld met ev. Protectieve & risicofactoren

Er zijn 3 beschrijvende kenmerken, wordt er voldaan aan deze 3 kenmerken kan je een leerstoornis
hebben. Voldoe je er niet aan dan heb je een leermoeilijkheid. Beide zijn leerproblemen, dit is dus een
verzamelterm van leerstoornissen en leerproblemen.

Dyscalculie = moeite met rekennen

Dyslexie = moeite met taal

1.2. diagnostische systemen
ICF-kader, DSM-5, ICD-11

➔ voor leerstoornissen wordt er eigenlijk heel weinig gewerkt via diagnostische systemen, men heeft
eigen criteria die vrij vast zijn

In de DSM-5 vind je leerstoornissen onder de neurodevelopmental disorders, meer bepaald specific
learning disorders.

1.2.1. NEURODEVELOPMENTAL DISORDER
Leerstoornis = neurobiologische ontwikkelingsstoornis

5

, → Aanvang in (vroege) kinderjaren (pas te constateren vanaf 1ste leerjaar)
→ Stoornis in verwerving taal, cognitieve, motorische of sociale vaardigheden
→ Tamelijk stabiel verloop met progressieve verbetering ( maar vaak blijven deficieten in
volwassenheid)
→ Meestal hogere prevalentie bij jongens ( meer jongens bij dyslexie, maar discalculie is evenveel
jongens als meisjes)
→ Etiologie vaak onbekend, aanwijzingen voor genetische/ neurobiologische bepaaldheid

1.2.2. DSM-5 CRITERIA
Met beperkingen in het lezen

→ Accuraat lezen van woorden
→ Snelheid of vloeiendheid van lezen
→ Begrijpend lezen

Met beperkingen in de schriftelijke uitdrukkingsvaardigheden

→ Accuraat spellen
→ Accuraat gebruik van grammatica en interpunctie
→ Helderheid of structuur van de geschreven tekst

Met beperkingen in het rekenen

→ Gevoel voor getallen
→ Onthouden van rekenkundige feiten
→ Accuraat of vlot reken
→ Accuraat cijfermatig redeneren

Drie varianten= licht, matig, ernstig.

→ Wij in Vlaanderen gebruiken bijna nooit de DSM-5, maar dit is niet verkeerd.

1.2.3. ICF CRITERIA

6

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sitta. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,29. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen

Populaire universiteiten

Populaire hogescholen

Populaire studieboeken voor Communicatie en Taal

Populaire studieboeken voor Economie en Bedrijf

Populaire studieboeken voor Exact en Informatica

Populaire studieboeken voor Gedrag en Maatschappij

Populaire studieboeken voor Gezondheid en Geneeskunde

Populaire studieboeken voor Recht en Bestuur

Verkoper