Sociaal vraagstuk
Beschrijving van het vraagstuk
Het vraagstuk dat wij gaan onderzoeken is hoe je onderwijsongelijkheid onder kinderen in het
primaire onderwijs terug kunt zien. Onderwijsongelijkheid houdt in dat niet alle kinderen dezelfde
kansen krijgen in hun schoolloopbaan, ondanks dat hun cognitieve capaciteiten wel hetzelfde zijn
(Jonkman et al., 2021). Uit meerdere onderzoeken blijkt dat er verschillende factoren van invloed zijn
bij het ontstaan van onderwijsongelijkheid (Jonkman et al., 2021; Forster & Van de Werfhorst, 2019;
Borghans et al., 2018), zoals het onderwijsniveau van ouders, het gezin en de buurt waarin het kind
opgroeit (Jonkman et al., 2021).
In dit onderzoek gaan wij het vraagstuk vanuit verschillende perspectieven bekijken, namelijk
het perspectief van docenten, ouders en de kinderen/jongeren zelf. Op die manier krijgen wij een
breed beeld over hoe onderwijsongelijkheid terug te zien is in het primaire onderwijs.
Aanleiding
Onderwijs(on)gelijkheid zie je vaak in het nieuws voorbijkomen. Het is een erg actueel
onderwerp en ik vind het interessant om de ontwikkelingen te volgen, omdat onderwijsongelijkheid
voor (vrijwel) iedereen van toepassing is. Iedereen krijgt in zijn leven wel te maken met het
schooladvies, dan wel van zichzelf, dan wel van kinderen. Onderwijsongelijk wordt vaak in verband
gebracht met het eindadvies en de Cito-toets die basisschoolleerlingen in groep 8 krijgen. In de
politiek wordt hier veel over gesproken en er worden ook steeds weer nieuwe ideeën naar voren
gebracht. In 2024 wordt de huidige Cito-toets veranderd naar een ‘doorstroomtoets’ (Rijksoverheid,
2022). Het doel hiervan is dat de onderwijsongelijkheid wordt tegengegaan.
Doel
Het doel van het onderzoek is om uit te zoeken hoe de situatie van onderwijsongelijkheid op
dit moment is. Wanneer we weten hoe een bepaalde situatie in elkaar, kunnen er bepaalde
vervolgstappen gezet worden om de situatie te veranderen of te verbeteren.
Onderzoeksvragen
Voor dit onderzoek hebben wij een hoofdvraag opgesteld en drie deelvragen.
Hoofdvraag
Hoe zie je onderwijsongelijkheid terug in het primaire onderwijs?
Onderbouwing hoofvraag
Het doel van deze hoofdvraag is het in kaart brengen van de eerdergenoemde factoren die
van invloed zijn op het ontstaan van onderwijsongelijkheid, volgens Jonkman et al. (2021); Forster &
Van Werfhorst (2019); Borghans et al. (2018). Wij hebben gekozen voor het primaire onderwijs,
omdat hier kinderen hun schooladvies krijgen dat van invloed is op de verdere schoolloopbaan. Wij
hebben uiteindelijk niet gekozen om het vraagstuk nog verder af te bakenen. Dit omdat het voor ons
heel lastig is om op korte termijn in contact te komen met een basisschool uit een achterstandswijk
of een basisschool waar kinderen opzitten die uit een laag sociaaleconomisch milieu komen.
Deze nieuwe hoofdvraag is objectief opgesteld, omdat er geen eigen mening in verwerkt is en
er geen sprake is van een stelling. Ook is er nog geen conclusie in de vraag te zien. Deze hoofdvraag
draagt uiteindelijk bij aan het oplossen van het sociale vraagstuk. Na dit kwalitatieve onderzoek
kunnen we vaststellen hoe onderwijsongelijkheid terug te zien is in het primaire onderwijs. Met de
uitkomst van dit onderzoek kan er een nieuw onderzoek opgesteld worden dat gericht is op het
tegengaan van onderwijsongelijkheid.
Deelvragen
Mijn deelvraag: Welke middelen tot (inhoudelijke en emotionele) ondersteuning hebben ouders
met betrekking op de schoolloopbaan van hun kinderen?
Deelvraag Lotte: Wat is de invloed van het schooladvies op de schoolloopbaan van kinderen en
jongeren?
3
, Onderzoeken Portfolio
Deelvraag Puk: Welke risico factoren zien leerkrachten terug in de praktijk?
Verantwoording eigen deelvraag
Omdat we vanuit verschillende perspectieven naar ons vraagstuk willen kijken hebben we een
deelvraag opgesteld die betrekking heeft op de ouders en op kinderen/jongeren. Uit een eerder
onderzoek is gebleken dat ouders een grote invloed kunnen hebben op onderwijsongelijkheid.
Volgens Bisschop (2017) nemen vooral ouders met een lage sociaaleconomische status het vaak
niet op ‘tegen’ het lage schooladvies van hun kinderen. Kinderen kunnen een te laag schooladvies
krijgen en omdat ouders hier ook niet tegenin gaan, komen zij uiteindelijk op een te laag niveau
terecht, waardoor hun kansen niet meer gelijk zijn aan die van hun leeftijdsgenoten. Bovendien
kunnen kinderen van hooggeschoolde of rijke gezinnen vaker bijles, examentrainingen en andere
vormen van schaduwonderwijs krijgen (Elffers, 2017). Dit zorgt nog eens voor een versterking van de
kansenongelijkheid in het onderwijs. Met mijn deelvraag kunnen we vaststellen of ouders hun
kinderen ondersteuning kunnen geven tijdens hun schoolloopbaan en wat voor soort ondersteuning
dit dan is. Op die manier kan er in kaart worden gebracht wat voor rol de ouders spelen tijdens de
schoolloopbaan en of zij daadwerkelijk invloed hebben op de onderwijsongelijkheid.
Deze deelvraag is objectief. Er staan geen meningen in de deelvraag verwerkt en het is ook
geen stelling. De deelvraag is een open vraag en een empirische deelvraag. We kunnen met deze
deelvraag zelf een vragenlijst opstellen en aan de hand daarvan ouders of kinderen gaan interviewen
over hun ervaringen.
Topiclijst
Voor mijn individuele interview heb ik de volgende topics gekozen:
• Belangstelling tonen;
• Bieden ouders zelf ondersteuning bij huiswerk, toetsen/tentamens;
• Wanneer kan je geen hulp meer bieden;
• Emotionele steun/hulp bij schoolloopbaan;
• ‘Schaduwonderwijs’ inschakelen (huiswerkbegeleiding);
• Ander soort hulp bij schoolloopbaan (helpen plannen, helpen bij opgeruimde kamer, et cetera).
Onderbouwing topics
Ik wil erachter komen welke vormen van hulp de ouders allemaal kunnen bieden en heb
daarom verschillende vormen van hulp in de topiclijst gezet. Uit het onderzoek van Elffers (2017) blijkt
dat wanneer kinderen meer schaduwonderwijs of hulp (op wat voor manier dan ook) van hun ouders
krijgen, hun prestaties omhooggaan. Ik ben erg benieuwd of de ouders die ik ga interviewen (of de
ouders van de kinderen die ik ga interviewen) wel of geen schaduwonderwijs of andere vormen van
hulp kunnen aanbieden aan hun kinderen. Op die manier kan ik dan in kaart brengen of de
ondersteuning die de ouders wel of niet bieden invloed heeft op het uiteindelijke schooladvies van de
kinderen.
Respondenten
Ik heb twee verschillende respondenten gesproken over dit onderwerp. De eerste respondent
die ik heb gekozen heeft een dochter die een ‘verkeerd’ schooladvies heeft gekregen op de
basisschool. De dochter kreeg mavo-advies, maar heeft uiteindelijk havo gedaan en die opleiding
succesvol afgerond. Ik heb haar moeder gekozen als respondent, omdat ik benieuwd ben naar wat
zij aan hulp heeft geboden aan haar kind tijdens de basisschool- en middelbare schoolperiode. De
tweede respondent die ik heb gekozen is iemand die ook te maken heeft gekregen met een verkeerd
ingeschat schooladvies. Dit keer ging het niet om een ouder, maar om een jongere. Dit omdat ik mijn
deelvraag dan vanuit twee verschillende perspectieven kan bekijken; die van de ouders en die van
de kinderen.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kimberlymoeliker. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
