Genotype en fenotype
opdracht 1
Beantwoord de volgende vragen.
1 In het schema zie je een DNA-sequentie. Er ontbreken vijf bouwstenen.
Vul de ontbrekende bouwstenen in.
A A C C T A G G G A C G T T T A A A
T T G G A T C C C T G C A A A T T T
2 Is deze DNA-sequentie afkomstig van een chromosoom of van een chromosomenpaar?
Leg je antwoord uit.
Va n e e n c h rom osoom , want e e n c h rom osoom be v a t één d u bbe l e
DNA-stre n g. Ee n c h rom osom e n p a a r be v a t tw e e d u bbe l e
DNA-stre n ge n .
3 In afbeelding 1 is een onderzoek van Amerikaanse wetenschappers weergegeven.
Kun je uit dit onderzoek de conclusie trekken dat één cel van een plant de complete informatie voor
alle erfelijke eigenschappen van deze plant bevat? Leg je antwoord uit.
Ja , want ui t één cel v a n een v olwassen p la n t is een n ieuw e p la n t gegroeid.
▼ Afb. 1
Probleemstelling Is het mogelijk uit één cel van een volwassen plant een nieuwe plant te kweken?
Experiment Losse cellen uit de wortel van een
volwassen peen worden in een
voedingsoplossing gebracht.
voedingsoplossing
losse cellen
Resultaten
één losse cel
voedings-
oplossing
jonge plant
in de voedingsoplossing
groeien losse plantencellen
elk uit tot een groepje cellen volwassen plant
Conclusie Het is mogelijk uit één cel van een volwassen plant een nieuwe plant te kweken.
4 In afbeelding 2 is een krantenartikel over DNA weergegeven. Leg met behulp van deze afbeelding uit
waarom het DNA bij verschillende mensen niet 100% gelijk is.
Het DNA bevat de informatie voor alle er felijke eigenschappen. Er felijke
eigenschappen tussen mensen onderling verschillen. Het DNA van mensen
onderling verschilt daardoor ook .
5 Hoeveel chromosomen bevat de kern van een spiercel van een mens?
46 chromosomen.
6 Hoeveel paren chromosomen bevat de kern van een cel van je lever?
23 paren chromosomen.
7 Hoeveel paren chromosomen bevat een celkern van een huisvlieg? Zie tabel 1 van je handboek.
6 paren chromosomen.
▼ Afb. 2
DNA van de mens bekend
In het jaar 2000 is van meer dan 99% van het DNA
van de mens bekend geworden hoe dat eruitziet. Een
bekendheid van 100% kan niet worden gehaald. DNA
bevat de informatie voor je erfelijke eigenschappen. Ieder
mens heeft unieke erfelijke eigenschappen en daarom
ook een uniek DNA, ook al is meer dan 99% van het
DNA van mensen onderling gelijk. Ook van veel andere
organismen is het DNA inmiddels in kaart gebracht.
opdracht 2
Bekijk afbeelding 3 en vul het schema in.
Gebruik daarbij: behaarde bladeren – bladeren die slap hangen – bladeren met stekels – blauwe ogen –
een extreem gespierd lichaam – een litteken – een wipneus – het extra zware lichaam van een
sumoworstelaar – kort haar – krullend haar vanaf de geboorte – piercings in het gezicht – rode bloemen.
Erfelijke eigenschappen Eigenschappen die niet erfelijk zijn
behaarde bladeren bladeren die slap hangen
bladeren met stekels een extreem gespierd lichaam
blauwe ogen een litteken
een wipneus het extra zware lichaam van een
sumoworstelaar
krullend haar vanaf de geboor te kor t haar
1 sumoworstelaars hebben een zwaar 2 piercings in het gezicht 3 een extreem gespierd lichaam
lichaam door speciale voeding
opdracht 3
Beantwoord de volgende vragen.
1 Leg uit wat niet klopt aan de cartoons van afbeelding 4.
▼ Afb. 4
cartoon 1 cartoon 2
– Cartoon 1: e e n ta toe a ge i s e e n i n v l oe d u i t h e t m i l i e u e n be v i n d t zi c h n i e t
op h e t DNA.
– Cartoon 2: je e rfe l i jk e e i ge n sc h a p p e n e rf je v a n je ou d e rs, n i e t v a n je
k i n d e re n .
De volgende informatie hoort bij de vragen 2 en 3.
Sommige eigenschappen worden vrijwel uitsluitend door het genotype bepaald, zoals de kleur
van je ogen. Andere eigenschappen, zoals de lichaamslengte, worden beïnvloed door zowel het
genotype als door het milieu. Als de invloeden uit het milieu gunstig zijn, bijvoorbeeld door meer
welvaart, kan dat invloed hebben op de lichaamslengte van mensen.
In tabel 1 zie je vier keer een verschil (A, B, C en D).
2 Welk verschil toont aan dat de lichaamslengte wordt beïnvloed door het genotype, verschil C of
verschil D? Leg je antwoord uit.
Ve rsc h i l D , want h e t v e rsc h i l i n l i c h a a msl e n gte tu sse n ou d e rs e n h u n e i ge n
k i n d e re n i s k l e i n e r d a n h e t v e rsc h i l i n l i c h a a msl e n gte tu sse n ou d e rs e n
w i l l e k e u ri ge k i n d e re n .
3 Welk verschil toont aan dat de lichaamslengte wordt beïnvloed door invloeden uit het milieu,
verschil C of verschil D? Leg je antwoord uit.
Ve rsc h i l C , want d oor gu n sti ge m i l i e u omsta n d i gh e d e n i s d e m e n s l a n ge r
ge w ord e n .
▼ Tabel 1 Lichaamslengte.
Gemiddeld verschil in lichaamslengte Gemiddelde lichaamslengte
tussen ouders en hun tussen ouders en willekeurige ouders willekeurige kinderen
eigen kinderen willekeurige kinderen 175,2 cm 179,7 cm
Verschil A: 2,5 cm Verschil B: 4,5 cm Verschil C: 4,5 cm
Verschil D (tussen A en B): 2,0 cm
4 Afbeelding 5 is een krantenartikel over de snelste man en vrouw ter wereld.
Leg uit dat de verwachting dat Tim later de snelste man ter wereld zal worden naar beneden moest
worden bijgesteld nadat bekend werd dat beide ouders doping hadden gebruikt.
Betere prestaties door doping zijn invloeden uit het milieu en deze invloeden
zijn niet er felijk . Tim heef t dus minder uitzonderlijke atletische vermogens
geër fd dan eerst werd verondersteld.
▼ Afb. 5
Tim heef t snelste vader en moeder
Marion Jones en Tim Montgomery hebben een zoon
die ook Tim heet. Marion Jones was olympisch en
wereldkampioen op de 100 meter. Tim Montgomery was
met 9,78 seconden wereldrecordhouder op de 100 meter.
De ouders van Tim waren dus de snelste man en de
snelste vrouw op aarde.
Hoe groot is de kans dat Tim later ook weer de snelste
man ter wereld zal zijn? Het is natuurlijk niet bekend
wie over twintig jaar de snelste man ter wereld zal
zijn, maar verschillende ingrediënten van atletisch
vermogen, zoals explosieve kracht, snelle spiervezels
en een goede spierstofwisseling, zijn voor een groter
deel erfelijk bepaald dan bijvoorbeeld balgevoel. Dus
wat dat betreft is de kans voor de jonge Tim om later
ook wereldkampioen te worden groter dan die van
een gemiddelde wereldburger. Helaas voor Tim is kort
geleden gebleken dat beide ouders doping hebben
gebruikt om hun prestaties te verbeteren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper qdro. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
