Samenvatting
Samenvatting Metabolisme: Module 3 (deel 1 tem 6)
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Volledige samenvatting van module 3, les 1 tem les 6.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 27 pagina's
Voorbeeld 3 van de 27 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Module 3 deel 1 : Inleiding tot hormonen en neurotransmittersPrikkel -> receptor -> aanmaak boodschapperstof -> transport naar doelwitcel -> effect in doelwitcel
3.1 Homeostase
¨ Zenuwstelsel
Externe prikkeling van neuron -> elektrisch signaal doorheen axon -> vrijzetting NT in synaps
o Externe prikkel
o Elektrisch signaal
o Neurotransmitters
o Via axon
o Gericht op 1 doelwit
o Precies en snel
¨ Hormonaal/endocrien stelsel
Interne prikkel -> endocriene cel geeft hormoon af -> transport via bloedbaan nr andere cellen
o Interne prikkel
o Chemisch signaal
o Peptide/steroid-hormonen
o Via bloedbaan
o Gericht op meerdere doelwitcellen
o Diffuus en traag
Endocriene klieren:
- Hypothalamus/hypofyse
- Schildklier
- Pancreas
- Adrenale cortex/medulla
- Gonaden
- Spijsverteringskanaal
(overal in het lichaam zijn er endocriene cellen!)
20
,3.1.1 Uitzonderingen op opdeling in 2 systemen
• Autocriene secretie = hormoon werkt in op eigen cel (lokaal)
• Paracriene secretie = hormoon diffundeert binnen het weefsel en werkt in op naburige
cellen (lokaal)
Bv. eilandjes van Langerhans
• Neurocriene secretie = neuron maakt peptidehormoon aan dat in de bloedbaan terecht
komt en cellen vanop een afstand zal regelen
Bv. hypothalamische neuropeptiden
• Neurotransmitters kunnen uitzonderlijk gemaakt en gesecreteerd worden door
endocriene cellen
Bv. beta-cellen secreteren GABA
Bv. serotonine tijdens zwangerschap
• Gut-brain peptides = dezelfde peptidehormonen worden gebruikt in het endocrien
systeem (hormoon) als in het zenuwstelsel (neuropeptide)
3.2 Soorten hormonen en neurotransmitters
Aanmaak/secretie/werking/afbraak Soort Voorbeelden Concentratie/tijd
Zeer snel Neurotransmitters Acetylcholine Pulsatiel
(enkele seconden) Eicosanoïden Prostacycline
Snel Oligopeptidehormonen Glucagon Pulsatiel
(seconden tot minuten) Neuropeptiden TRH
Traag Polypeptidehormonen Insuline Pulsatiel
(minuten tot uren) Groeifactoren Groeihormoon
Prolactine
Zeer traag Steroïdhormonen Progesteron Constant
(uren tot dagen) Schildklierhormoon
3.2.1 Pleiotropie
= 1 type hormoon heeft meerdere effecten
¨ Voorbeeld pancreatisch insuline
Glucagon en insuline-synthese in alpha- en beta-cellen (pancreas)
-> transport naar lever (deel wordt afgebroken)
-> hormonen komen in algemene circulatie
-> effect op meerdere organen (Bv. glucose-opname in vet- en spiercellen)
21
, 3.3 Werking van water-oplosbare peptidehormonen (snel)
Peptidehormoon (vaak opgelost in bloedplasma) bindt op membraanreceptor
-> signaaltransductie leidt tot intracellulair signaal
-> modificatie van eiwitten (allosterie/fosforylering)
-> veranderde functie van eiwitten
¨ Specifieke tyrosine kinase receptoren
o Groeihormoon
o Insuline
Bindt IR -> activatie IRS
o Prolactine
Bindt PRLA -> JAK2 -> STAT
¨ Specifieke G-proteine gekoppelde receptoren
o Glucagon
o Adrenaline (epinephrine)
Activatie adenylaatcyclase -> cAMP -> PKA -> fosforylering doelwiteiwitten
3.4 Werking van water-ONoplosbare (steroïd)hormonen (traag)
Hormoon (gebonden aan plasma-eiwitten) wordt getransporteerd doorheen bloedbaan
-> diffusie door plasmamembraan van doelwitcel
-> activatie hormoon
-> binding nucleaire receptor (op response-element in promotor of enhancer)
-> veranderde transcriptie van doelwitgenen
o Bijniersteroïden
o Geslachtssteroïden
o T3 (afgeleide schildklierhormoon)
o Retinoïnezuur (afgeleide vit A)
o Calcitriol (afgeleide vit D)
3.5 Expressie van hormoonreceptoren op/in de doelwitcel
Het aantal en de type hormoonreceptoren in een cel zijn regelbaar
-> indien lage conc hormoon, dan is de affiniteit tss hormoon en receptor groot
-> hoe meer receptoren, hoe gevoeliger de cel
-> hormoonresistentie indien weinig/geen receptoren (minder/ongevoelig)
Pleiotropie: 1 hormoon kan voor verschillende responsen zorgen in verschillende cellen
-> afhankelijk van het receptor-subtype is de respons anders
¨ Voorbeeld 1: pro-opio melanocortine (POMC) systeem
-> 5 soorten receptoren MC(1-5)R
o Pigmentatie in huid
o Stijging eetlust, libido
o Productie glucocorticoïden
o Activiteit exocriene klieren stijgt, agressie, auto-immuunrespons
22
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Focus op de essentie
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper KN27. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen