Examenvragen Histologie 2021-2022 (3)
Ademhalingsstelsel
59. Bespreek de histologie en structuur van de neusholte en farynx. Welke functies spelen
deze in de ademhaling.
⇒ Neusholte:
Lucht wordt ingeademd
door de vestibule van de
neusgaten en komt
vervolgens in de neusholte.
De neusholte (fossa nasalis)
is langs de bovenkant
omgeven door de neusrug
of dorsum nasi, en de
neusvleugels. Langs de
onderkant zijn de
nasopharynx en de
neusholte grotendeels van
de mondholte gescheiden
door het harde en zachte
verhemelte. Het hard
verhemelte is beenderig en
wordt gevormd door het os
maxillare en het os vomer.
Lucht kan in- en uitgeademd
worden door de neus of de
mond, en ademen is
weliswaar niet mogelijk tijdens het slikken, maar wel tijdens het kauwen. Dit komt omdat de
huig/uvula, een sensorisch bezenuwd aanhangsel waar het zacht verhemelte dorsaal in uitloopt, de
holte afsluit. De linker en rechter neusholte zijn van elkaar gescheiden door een septum, gevormd
door het os ethmoidale en vomer. Aan weerszijden van de neusholte vormen zich drie beenderige
neusschelpen/conchae die in de richting van het septum wijzen en tussen elk paar een nauwe spleet
of meatus ligt. Hier is het bindweefsel sterk doorbloed en de complexe vorm van de conchae doet de
ingeademde lucht wervelen, wat de verwarming en bevochtiging van de ingeademde lucht bevordert
+ de kans dat stofdeeltjes met de mucus van het slijmvlies in contact komen vergroot. Vlak boven de
craniale concha ligt ook het reukorgaan. De neusholte staat in verbinding de sinussen: de maxillaire,
de ethmoide, de sphenoide en de frontale sinussen ⇒ interactieoppervlak met de ingeademde lucht
verder vergroten; productie van geluid. De buitenkant van de neus is bedekt door normale huid,
deze loopt door tot in de neusgaten, maar gaat dan over in een niet-keratiniserend epitheel. Los van
enkele plaatsen in de overgangszone waar soms nog een meerlagige structuur wordt waargenomen,
is de neusholte, inclusief de sinussen, afgelijnd door ‘respiratoir epitheel’.
⇒ Pseudogestratifieerd kolomepitheel (meeste van de bovenste luchtwegen is hier mee afgelijnd):
1
, - Epitheelcellen bevatten talrijke cilia ⇒ duwen mucus naar boven = muco-ciliaire lift, tegen
zwaartekracht in wat soms niet makkelijk is ⇒ infecties bij blijven zitten mucus
- Tussen epitheel ook goblet cellen ⇒ hebben microvilli (ook voortbeweging mucus),
produceren mucus ⇒ mucus vangt vreemde partikels, bacteriën en viruspartikels op
- Tussen epitheel ook basale cellen ⇒ stamcellen kunnen differentiëren tot epitheelcellen
wanneer schade
- Immuuncellen ⇒ macrofagen, lymfocyten, plasmacellen en kleine hoeveelheden
neutrofielen en eosinofielen
- Netwerk van capillairen omgeven door gladde spiercellen ⇒ verwarmen
Klieren in de lamina propria:
- Mucineuze klieren ⇒ productie mucus samen met gobletcellen dit in het epitheel zelf zitten
⇒ mucus bestaat uit een complex mengsel van glycoproteïnen
- Sereuze klieren type 1 ⇒ afscheiden vocht met kleine hoeveelheden amylase
- Sereuze klieren type 2 ⇒ afscheiden vocht met lysozyme, als antibacteriële substantie
⇒ Nasofarynx:
De nasopharynx bevindt zich dorsaal van de
neusholte en is net als de rest van de
neusholte afgelijnd met een kolomepitheel
met cilia en ertussen gobletcellen. Ter hoogte
van de nasopharynx mondt de buis van
Eustachius uit, die verbonden is met de holte
in het oor. Waar deze buis uitmondt in de
nasopharynx, bevinden zich extra lymphoïde
structuren in de lamina propria/submucosa,
deze treden op als immuunbarrière.In de
nasopharynx bevinden zich, naast het
klassieke kolomepitheel, soms ook zones met
meerlagig epitheel. Deze zones worden
frequenter bij het ouder worden en worden
veroorzaakt door toxische stoffen die het
kolomepitheel ooit beschadigd hebben,
waarna het epitheel terug is dichtgegroeid
met een meerlagig epitheel dat resistenter is
aan schade. Dit epitheel bevat echter geen
ciliën meer, waardoor het minder efficiënt is
om partikels uit de ingeademde lucht te halen.
In de LP/SM van de nasopharynx bevinden zich uitgesproken zones met mucosa-geassocieerde
lymfoïde organen(MALT) die deel uitmaken van de ring van Waldeyer. Deze zones zijn meestal
diffuus, maar vormen op sommige plaatsen nodules en worden de nasopharyngeal tonsillen
genoemd. Deze hebben groeven om de oppervlakte van interactie tussen lucht en MALT te
2
, vergroten. In de groeven bevinden zich ook meer gobletcellen zodat antigenen efficiënter kunnen
worden opgevangen in deze zones.
60. Bespreek de histologie en structuur van de bovenste luchtwegen startend onder de
larynx. Welke functie spelen deze in de ademhaling?
De bovenste luchtwegen hebben geen functie in gasuitwisseling, maar zorgen ervoor dat de
aangevoerde lucht gezuiverd wordt van partikels, bevochtigd en opgewarmd tot op
lichaamstemperatuur. Het is afgelijnd met een ‘respiratoir epitheel’ met talrijke ciliën (zie vorige
vraag tekening + uitleg) maar evolueert naarmate men de onderste luchtwegen nadert samen met
het kraakbeen:
- Vanaf de lobulaire/secundaire bronchi ⇒ kleine stukjes kraakbeen die nog verbonden zijn
met ligamenten
- Vanaf de bronchiolen ⇒ geen kraakbeen meer, luchtwegen worden opengehouden door
gladde spiercellen; neurocriene cellen verminderen; kolomvormig epitheel evolueert meer
naar clubcellen waar de secretie van surfactans voorkomt (openhouden luchtwegen en
antibacterieel
- Vanaf de terminale ⇒ steeds minder tot geen trilharen meer op de clubcellen
⇒ Larynx:
- Wordt opgesplitst in de luchtpijp en in de slokdarm ⇒ luchtpijp wordt afgesloten door
epiglottis (zie tekening) bij slikken
- Bevat stemorgaan ⇒ geluid via lucht uit longen
- Valse stemplooien/ plicae vestibulares ⇒ craniaal, geen geluid voorbrengen
- Echte stemplooien/ plicae vocales ⇒ caudaal, vormen wel mediaan een stemspleet/glottis,
kunnen tot trillen gebracht worden via luchtstroming waardoor geluid ontstaat; bevat
mapighiaans epitheel = niet-keratiniserend, meercellig, plaveiscellig, heeft beschermende
functie
- Kraakbeen ⇒ eerder elastisch dan hyalijn kraakbeen
- Lumen ⇒ afgelijnd door pesudogestratifieerd trilhaarepitheel zoals meerdere distale
luchtwegen
3
