100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Samenvatting h.3 Verlichting Examenkatern Geschiedenis CE-stof vanaf 2022 €5,49
In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. VWO / Gymnasium
  4.  
  5. Geschiedenis

Samenvatting

Samenvatting h.3 Verlichting Examenkatern Geschiedenis CE-stof vanaf 2022

1 beoordeling
 5 keer verkocht
  • Vak
  • Geschiedenis
  • Niveau
  • VWO / Gymnasium
  • Boek
  • Examenkatern-Training voor het Examen met Historische Contexten-vwo vanaf 2022

Samenvatting van h.3 Verlichting die alle belangrijke stof en begrippen bevat die in het boek worden behandeld. Een samenvatting van h.3 van het boek dat de examenstof van Geschiedenis beschrijft. Dit maakt de samenvatting handig voor het voorbereiden van schoolexamens en het centraal eindexamen.

Voorbeeld 2 van de 10  pagina's

Document informatie

  • Nee
  • Hoofdstuk 3 verlichting 1650-1900
  • 19 juni 2022
  • 10
  • 2021/2022
  • Samenvatting

Onderwerpen

  • geschiedenis
  • centraal eindexamen
  • historie
  • verlichting
  • revoluties
  • franse revolutie
  • amerikaanse revolutie

Gekoppeld boek

book image

Titel boek:

Auteur(s):

  • Uitgave:
  • ISBN:
  • Druk:

Meer samenvattingen voor studieboek

  • Het britse rijk
  • HC Duitsland samenvatting
  • HC Verlichting
Alles voor dit studieboek (120)

Geschreven voor

  • Middelbare school
  • VWO / Gymnasium
  • Geschiedenis
  • 5
Alle documenten voor dit vak (4935)

1  beoordeling

review-writer-avatar

Door: remmelzwaalthomas • 1 jaar geleden

Verkoper

avatar-seller
SPlaisier3

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud

Geschiedenis samenvatting sprekend verleden H.3 Verlichting 1650-
1900
3.1 Wetenschappelijke revolutie
In de middeleeuwen waren de meeste geleerden geestelijken en deze deden vooral onderzoek naar
godsdienst. In de Renaissance kwamen er meer niet-geestelijke onderzoekers. Deze geleerden gingen
buiten de Kerk onderzoeken en proeven doen. Het grote aantal ontdekkingen wat volgde is het
gevolg van de periode die de Wetenschappelijke Revolutie (17de eeuw) wordt genoemd.

Kenmerken:

 Nieuwe manier van onderzoeken, observeren, experimenteren en redeneren
 Verandering van leven, vooruitgang door uitvindingen
 Verzet van Kerk met geweld (soms ook van overheid en bevolkingsgroepen)

Oorzaken:

 Ontdekkingsreizen -> wereldbeeld werd vergroot
 Ambachtelijke technieken -> gewend aan precieze waarnemingen
 Humanistische tekstanalyse -> werken van Griekse en Romeinse schrijvers werden
onderzocht
 Het rationalisme van Descartes -> onderzoek moest met rede gedaan worden, logisch
denken
 Het empirisme van Locke -> kennis gebaseerd op waarneming en ervaring

Door de nieuwe ontdekkingen werden er meer vragen gesteld over de plek van godsdienst in de
samenleving. De Kerk werd steeds meer in twijfel getrokken. Het gevolg van deze debatten was dat
godsdienst en het geweten steeds meer als de verantwoordelijkheid van de individu i.p.v. de
staat/vorst werden gezien. Hierdoor gingen vorsten steeds meer één godsdienst toestaan en
beschermen in hun land, vanwege hun eigen overtuiging of om oorlogen te voorkomen.

3.2 Wetenschappelijke Revolutie leidt tot de Verlichting
Doordat steeds meer mensen op hun eigen verstand gingen vertrouwen, ontstond er een nieuwe
denkstroming, de Verlichting. De aanhangers zijn verlichters. Deze vonden dat de wetenschappelijke
methoden ook in de samenleving gebruikt moesten worden. Gelovigen leefden volgens hen in de
duisternis.

De volgende dingen werden in twijfel getrokken door de verlichters:

 Traditie: de (Kerk)vorsten hadden hierdoor macht, er werd gepleit voor een scheiding tussen
staat en Kerk, tegen bijgeloof zonder bewijs
 Religieuze praktijken: verdraagzaamheid

Bestaande gezagsverhoudingen:

 Volkssoevereiniteit: mensen met macht zijn verantwoording schuldig aan het volk
 Het sociaal contract tussen vorst en volk of burgers onderling: wilden een letterlijk contract
om oorlogen te voorkomen
 De scheiding van de machten in een staat: trias politica
 Opvoeding: kinderen moeten niet als volwassenen worden behandeld

,  Onderwijs: alle kinderen bij geboorte gelijk en recht op zelfde kansen
 De verbreiding van kennis: uitwisseling van onderzoeksresultaten, ontstaan Encyclopedie

De kritiek van de verlichters op de maatschappij zorgde voor optimisme en geloof in de vooruitgang
van de maatschappij. Toch werd er ook vastgesteld dat er een grens zit aan het menselijke verstand.
We kunnen niet alles verklaren.

3.3 De belangrijkste verlichters en hun invloed
Locke (1704) en Rousseau (1778) zijn voorbeelden van verlichters. Ondanks dat ze in verschillende
tijden leefden, hadden ze op veel vlakken dezelfde ideeën. Beide gingen uit van de natuurrechten.
Hiermee worden de rechten die voor iedereen gelden bedoeld, omdat ze door de natuur zijn
gegeven. Mensen hebben recht op leven, vrijheid en bezit.

Ze spraken ook van het sociaal contract, een maatschappelijk verdrag. Het is een onofficieel contract
tussen de vorst en het volk om de natuurrechten te beschermen. Als de regering zich niet aan het
contract houdt, mag het volk een nieuwe regering vestigen. Het is om de vrede te bewaren. De
verlichters dachten wel allemaal verschillend over de inhoud van het contract.

Locke noemt de volgende regels die volgens hem in het sociaal contract in zijn boek Two treatises of
government:

 Wetten moeten voor iedereen gelijk zijn
 Belastingen mogen alleen geheven worden als er toestemming is van het volk of zijn
vertegenwoordigers
 De staat mag de burgers niet dwingen tot een bepaalde geloofsovertuiging
 De staat moet alle geloven gelijk behandelen
 Het wetgevend lichaam kan of mag deze macht aan niemand overdragen, maar moet hem
laten waar het volk hem gelegd heeft

Rousseau koppelde de volgende ideeën aan de natuurrechten en het sociaal contract:

 Vrijheid en gelijkheid van armen en slaven; iedereen heeft recht op leven, gezondheid,
vrijheid en bezit. Hij vond dat het bezit in de weg stond van gelijken en dat rijken de armen
onderdrukten
 Vormen van directe democratie op basis van de Algemene Wil; in het sociaal contract
beloofd iedereen te luisteren naar de Algemene Wil, iedereen zal doen wat goed is voor het
volk en wat goed is voor het volk is goed voor iedereen. Als je niet gehoorzaamt, wordt je
gedwongen. Deze voorwaarde geeft hem vrijheid en verzekerd de werking van de politiek.

Montesquieu (1755) heeft de trias politica uitgewerkt. De scheiding van het bestuur van een staat in
een wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht. In zijn boek De l’esprit des lois (over de
geest van de wetten) heeft hij dit uitgewerkt. Dit alles om machtsmisbruik te voorkomen.

Adam Smith kwam met nieuwe ideeën over de verhoudingen tussen de overheid en de economie. Hij
was tegen het mercantilisme en voor zo weinig mogelijke overheidsbemoeienis en vrije handel.
Rationaal eigenbelang speelt hierin een grote rol; iedereen moet de vrijheid hebben zijn eigenbelang
na te streven. Als iedereen dit doet, loopt op vanzelf de welvaart voor iedereen op.

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SPlaisier3. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 69252 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€5,49  5x  verkocht
  • (1)
In winkelwagen
Toegevoegd