, HC1 – Normale en verstoorde ontwikkeling: een algemeen kader
Algemene doel: onderscheid kunnen maken tussen de normale en afwijkende ontwikkeling
Als we het hebben over psychopathologie, gaan we het gelijk hebben over wat nou eigenlijk normaal
en afwijkend gedrag is. Dat onderscheid is al best wel ingewikkeld.
Normaal vs. abnormaal
Normaal = geen noodzaak om iets te doen
Normaal = de afwezigheid van stoornissen
Normaal = een statistisch gegeven
Normaal = een ideale of gewenste toestand
Normaal = een succesvolle adaptatie (gedrag die het beoogde doel heeft, adaptief gedragen op
omgevingsinvloeden).
Als je een ‘normale’ adaptatie hebt gaat het over het algemeen goed met je.
Psychopathologie: gaat vaak over niet adaptief gedrag.
Maar onderscheid maken is dus helemaal niet zo makkelijk.
Rosenhan’s experiment (1973) (onderzocht wat eigenlijk de waarde was van psychiatrische
diagnose).
- Opname van 8 gezonde pseudopatiënten in psychiatrische klinieken door het faken van
auditieve hallucinaties (stemmen die zeiden: leeg, hol, dreun).
- Allen opgenomen en gedwongen tot slikken van antipsychoticum als voorwaarde voor ontslag
& 7/8 geclassificeerd met ‘schizofrenie in remissie’ bij ontslag.
- Gemiddelde duur opname: 19 dagen
o Dit experiment heft heel wat teweeg gebracht in de psychiatrische wereld.
- Sommigen zeiden doe het nog een keer: stuur rond 200 nieuwe ‘patiënten’ laten screenen;
personeel van het psychiatrisch ziekenhuis ‘ontdekte’ 41 pseudopatiënten.
o Achteraf was het idee: er zijn 0 pseudopatiënten gestuurd. Dus dit bracht weer heel
wat teweeg.
- Science: ‘on being sane in insane places’.
Wat is psychopathologie dan precies?
Ontwikkelingspsychopathologie, onderscheid tussen de verschillende termen:
- Pathologie (de ziekteleer, het ontstaan en het beloop van ziektes in zijn algemeenheid)
- Psychopathologie (de leer van de psychische ziekte, ontstaan en verloop van psychische
ziektes, dan begeven we ons op het werkveld van psychologie en psychiatrie)
- Ontwikkelingspsychopathologie (psychopathologie bij kinderen en jeugdigen, want zij zijn
nog in ontwikkeling). (Leer van de psychische ziekte, maar waarin het ontwikkelingsaspect
heel erg wordt meegenomen).
Psychologist (& orthopedagoog) vs. psychiatrist (psychopathologie)
➔ Verschil: psycholoog is de leer van het bewustzijn (leer en verschijnselen). Een psychiater
heeft hetzelfde gebied, maar die helpt mensen die stoornissen hebben en die probeert ze te
behandelen. Een psychiater heeft een medische achtergrond, en kan dus medicatie geven. Een
psycholoog kan dit niet.
Orthopedagogen zitten op hetzelfde gebied van de psychologen. Alleen orthopedagogiek gaat om
opvoeding, ontwikkeling van een kind in zijn context.
Ortho betekent afwijkend, atypisch.
Ontwikkelingspsychopathologie
Beperkingen in het dagelijks leven zijn afhankelijk van de kwaliteit van het vervullen van
ontwikkelingstaken (breed naar de ontwikkeling van een kind kijken):
- Taal (kinderen gaan leren praten)
- Motoriek (kinderen gaan dingen leren qua motoriek)
, - Sociaal (kinderen zijn vanaf heel jong zich ook sociaal aan het ontwikkelen, gaat bijv. alleen
al om het volgen van de kijkrichting).
Psychopathologie
- Verstoorde ontwikkeling: de normale ontwikkeling is verstoord
- Gedrag is niet (meer) passend bij het niveau van ontwikkeling van een kind (zie afbeelding
hieronder).
dus!
- Afwijkend gedrag is afhankelijk van het moment dat het kind het gedrag laat zien.
Handig overzicht van wat ‘normaal’ en wat
‘niet normaal’ is. (Dit is een voorbeeld daarvan,
moet je ook een beetje uit je hoofd leren).
Hoe ontwikkelt een kind zich normaal gesproken? (Dit is waar we ons al mee bezig hebben gehouden
bij ontwikkelingspsychologie).
- Hoe ontstaat gedrag?
- Hoe wordt een kind volwassen?
- Hoe leren kinderen?
- Hoe ontwikkelen de cognitieve vaardigheden zich?
- Wat is van invloed op de ontwikkeling van een kind?
- Hoe ontwikkelt de persoonlijkheid zich?
Als ontwikkeling anders verloopt… Dat is waar we het in dit vak over gaan hebben. (Ook: hoe kunnen
we dan die kinderen helpen?).
Wat zijn nou de taken van iemand als orthopedagoog?
➔ Een hele belangrijke taak is het beschrijven van het gedrag van een kind. (Geeft beeld van
wat er aan de hand is met een kind).
➔ Nog een belangrijke taak (meest belangrijke) van een orthopedagoog is het gedrag verklaren.
Belangrijke taak: goed nadenken over wat nou verklarende factoren zouden kunnen zijn.
De basis van de pedagogiek:
- Kinderen moeten opgevoed worden
- We gaan er vanuit dat we kinderen vormen
- Het is de taak van opvoeders kinderen te onderwijzen, corrigeren, goede voorbeeld te geven
en te motiveren.
- Opvoeden stopt niet als er sprake is van psychopathologie → specifiek opvoeden naast
normaal opvoeden.
Psychopathologie & basisprincipes van pedagogiek
Psychopathologie (onderscheid tussen de volgende 3 dingen)
- Stoornis (lichamelijke afwijking, in ons geval vaak een lichamelijke hersenafwijking)
- Beperking (dat je door die stoornis iets niet kan)
- Handicap (door die stoornis en doordat je dingen niet kunt, beïnvloedt dat ook je
maatschappelijke rol). (Kan ook een psychische handicap zijn).
, Ontwikkelingsmodel (is erg belangrijk) (Veel aspecten die invloed hebben op de ontwikkeling)
- Biologische context:
o Genetica, hersenchemie en –structuur, neurologisch en neuropsychologisch
functioneren, temperament
- Individuele context:
o Persoonlijkheid, cognitie, emoties, verwachtingen
- Familie context:
o Achtergrond moeder én vader, opvoeding
- Sociale context:
o Relaties buiten de familie
- Culturele context:
o Etniciteit, religie, SES
We gaan ons eerst even richten op
verklaringen. Dat is een van de
belangrijkste taken van een
orthopedagoog.
Eerst het gedrag van iemand
beschrijven, vervolgens gaan we die
belangrijke stap maken naar
verklaren. (Kind komt niet zomaar
aan een sociaal of leerprobleem).
Belangrijke rol: verschillende mogelijke onderliggende verklaringen bedenken hoe het komt dat bij dit
kind deze problemen zijn ontstaan.
Daar hebben we allerlei theorieën voor.
Je wil verschillende benaderingen/verklaringen naast elkaar leggen.
We gaan nu kijken naar allerlei verschillende verklaringstheorieën. Je moet je voorstellen dat je een
bepaalde bril/visie opzet om naar het gedrag van een kind te kijken om te zoeken naar een verklaring.
Psychoanalyse
Psychodynamische / analytische theorieën
Psychopathologie =
- Klassieke psychoanalyse: fixatie of regressie (Freud)
- Ego psychologie: onvermogen om de problemen van de ontwikkelingsstadia het hoofd te
bieden (Erikson)
Hoe ontwikkelt psychopathologie?
- Klassieke psychoanalyse: conflicten id, ego. Superego
- Ego psychologie: falen om ontwikkelingsstadia te doorlopen
Interactie ontwikkeling (kindervaringen) en omgevingsprocessen. (Daardoor ontstaat een
gedragsprobleem (kan zo zijn)).
Psychoanalyse is dus een van die theoretische verklaringen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper minkekalb. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
