Onderwijs in relatie tot samenleving en cultuur
1 GEERT BIESTA STROMINGEN BIJ AUTEUR PLAATSEN
1.1 MEET THE AUTHOR
Achtergr Docent natuurkunde, onderwijspedagoog en filosoof + aantal jaren gewerkt
ond aan de hoge school.
Waar Actief in het VK, Nederland & Luxemburg.
actief?
Kritiek: Hij geeft aan dat het VK een standaardisering kent hij geeft daar kritiek op
omdat men de voeling met het onderwijs zo verliest.
Zijn Beyond learning (2006): taal van het onderwijs gaan we gaan wisselen voor
monogra leren.
fieën Good education in an age of measurement (2010): een toenemende
standaardisering hoe dan met het onderwijs?
The beautiful risk of education (2014): wat is het prachtige risico van het
onderwijs? = de afhankelijkheid van de menselijke interactie tussen lln en
lkr.
The rediscovery of teaching (2017): de lkr wordt soms in een slecht daglicht
geplaatst. Hoe daarmee verder?
2 belangrijke dingen die we ons moeten afvragen:
Welke inhoud moeten we op tafel leggen?
Hoe leggen we de inhoud op tafel?
1.2 MAATSCHAPPELIJKE CONTEXT VAN WAARUIT BIESTA ‘KIJKT
Volgens hem is er een verandering in rol van de lkr:
o Van kennis overdragen coachende rol omdat de lkr ook zelf kennis kan
opdoen.
De economie draait op verlangens van mensen en produceert ook verlangens van een
individu.
o Biesta neemt afstand van deze verlangens en een vaste manier van in het leven
te staan.
o Biesta legt nadruk op individu, individuele verlangen en verantwoordelijkheid
Samenleving gericht op controle, ook van het onderwijs:
o ‘Taking the risk out of education: ze willen een zo risicoloos onderwijssysteem,
werken op evidence based, werken met nationaal curriculum.
o Gevolg: je verliest hierdoor het gene wat onderwijs maakt bv. een leraar die in
interactie gaat met een leerling dat dit verloren gaat. Met als gevolg: ‘de dood
van de leraar’
1.3 PROBLEEM + OPLOSSING
Proble Verdwijnen van lesgeven + figuur lkr. (Niet feitelijke verdwijning)
em
Oploss De leerkracht moet terug kunnen+ mogen+ durven lesgeven
ing: Niet de bedoeling om de autoritaire lkr terug te brengen (lln geen product
van de lkr)
Wel de bedoeling dat we terug halen wat we ver-leerd hebben
1.4 GEDACHTEN VAN BIESTA IN 5 STAPPEN
1.4.1 DEEL 1: HET VER-LEREN VAN HET ONDERWIJS
Verschuivin Er is een new language of learning: lkr wordt ondersteuner, scholen als
g leeromgevingen, levenslang leren. Bv. MET waarbij men niet meer spreekt over een
school maar een leerplek
1
Malika Desruelle
, Onderwijs in relatie tot samenleving en cultuur
De 1. Opkomst internet: school niet meer de enige plek waar je kunt leren
oorzaken 2. Samenleving heeft het moeilijker met autoriteit ‘de autoritaire lkr’
van de 3. Neo-liberale manier van denken, leidt tot individuen die eigen
nieuwe taal verantwoordelijkheid moeten nemen levenslang leren
van leren 4. Meest belangrijke: Nieuwe leertheorieën: de constructivistische
benadering die gaat kijken naar het leren van lln en minderen focusen op
op de lkr de lkr wordt verplaats van centraal persoon naar iemand aan
de zijlijn hier geeft Biesta kritiek op.
Doel van Het doel van onderwijs volgens Biesta is niet: dat lln iets leren. Het gaat erom
onderwijs dat ze iets leren, dat ze het met een bepaald doel leren en dat ze het van
iemand leren.
LEREN ONDERWIJS
Leren is leeg in inhoud en richting + Taal van het onderwijzen vat meer de complexiteit
individueel dus moeilijk om op 3 o Gebeurt tussen mensen: relationeel en
vragen te antwoorden (inhoud, interactief
doel, relatie) o Gebeurt vanuit bepaalde doelen (nooit slecht 1
doel in onderwijs)
dt-regel leren, leren autorijden, Onderwijs: inhoud, doel en relatie
1.4.2 DEEL 2: TELEOLOGIE, PRAGMATIEK EN OORDELEN
1.4.2.1 De theologische kwestie Wat is het doel van het onderwijs?
Theologis Biesta gaf al aan dat onderwijs altijd een doel heeft: we kunnen maar iets leren
che als we weten wat we willen leren.
kwestie:
Domeine Er zijn 3 doeldomeinen in onderwijs (meerdere dimensies) tracht evenwicht
n: te vinden, geen top down
Complex: Het evenwicht vinden is 1 van de moeilijkste taken van een lkr bv. niet enkel nadruk
leggen op kwalificatie door centrale examens want dat gaat ten koste van de 2 andere
doeldomeinen
1) KWALIFICATIE 2) SOCIALISATIE 3)
SUBJECTIVERING
Aanleren van Kennis + Aanleren van Culturen en Aanleren van op een
vaardigheden: Lln kwalificeren + tradities: lln inleiden in tradities, volwassen manier
klaar voor samenleving en normen, culturen… omgaan met vrijheid
arbeidsmarkt Bv. Wat betekent het om te werken als = wat ik wil helpt
Bv. Beroepsvaardigheden pedagoog, hoe moet je daarin gedragen. mezelf en de wereld
Bv. Beseffen dat je in een democratische Bv. Tonen hoe de wereld in elkaar zit
vooruit. (Niet enkel
samenleving leeft (niet altijd krijgen wat je
eigen verlangens)
wil – beseffen)
Geen
BELANGRIJKE DOMEIN, FUNCTIE BELANGRIJKE DOMEIN, FUNCTIE
persoonsvorming
Maatschappelijke verwachtingen maatschappelijke verwachtingen
Wie, wat en hoe
t.o.v. onderwijs, vandaar onderwijs t.o.v. onderwijs: lln spelregels
het individu is
wordt bepaald door de staat uitleggen en laten oefenen
1.4.2.2 Doelen bepalen door oordelen
Oordel Je moet als virtuoze leerkracht oordelen over wat wenselijk is op een gegeven
en: moment in relatie tot de 3 doeldomeinen met deze groep
Manie Oordelen door in interactie te gaan met je lln. Je volgt geen scripted curricula want
r: anders mis je de essentie van het onderwijs
Compl Je kunt nooit aan alle 3 de doelen tegelijkertijd werken (kiezen wat op dat het
ex: belangrijkst is)
Beseffen dat je keuze altijd gepaard gaat met een kost in de 2 andere doelen=
accomposite judgement
2
Malika Desruelle
, Onderwijs in relatie tot samenleving en cultuur
1.4.2.3 Pragmatiek
Het doel, de beoordeling heeft vervolgens invloed op de inhoud, werkvormen en de
relaties in het onderwijs.
1.4.2.4 Kanttekeningen: de aims en ends van educatie
1. Onderwijs is altijd gebaseerd op >1 doel moeilijk om evenwicht te vinden tussen
de doelen (mogelijk: winst in de ene richting verlies in de andere richting verzekerd)
2. Onderwijspraktijken/ inspanningen zijn nooit neutrale instrumenten ze leren
van wat wij zeggen maar ook hoe wij het zeggen bv. straffen: lln leren dan bepaalt gedrag
ongepast is + leert hun ook dat geweld soms te rechtvaardigen is.
1.4.3 DEEL 3: LES-GEVEN (‘THE GIFT OF TEACHING’)
Het echte lesgeven volgens Biesta:
Onderwijs is een geschenk dat je geeft, het komt echt binnen bij iemand Radicaal van
buiten af “ze raken ons”
o Volgens Biesta voegt de lkr iets radicaal nieuws toe (lkr actief in proces)
o Volgens Socrates herhaalt de lkr enkel wat al aanwezig was (lkr aan de zijlijn)
De gift of learning is niet forceer baar (hangt af van broos samenspel tussen lkr en lln) +
kan niet opgelegd worden = enkel maar hopen dat het aankomt onvoorspelbaar
LEREN VAN IEMAND ONDERWEZEN WORDEN DOOR IEMAND
Je gebruikt lkr als hulpbron. De lln heeft er De lkr voegt iets toe aan de ervaringen van de lln
zelf controle over Hetzelfde niveau als door vragen te stellen (van buitenaf – extern). Het
boek, internet… die je gebruikt om is aan het kind om zich open te stellen tot dat wat
antwoorden te vinden. = monologische nieuw is en van buitenaf komt.
taal
1.4.4 DEEL 4: WEERSTAND, ONDERWIJS EN DE (GULDEN) MIDDENWEG
Onderwijzen zorgt dat het binnendringt (=intrusion) onderbreking (= interruptie)
van je eigen verlangens en gedachten een ontmoeting met iets ‘vreemd’= geen
projectie van de eigen geest van de lln (extern) het is een ontmoeting met iets dat
weerstand biedt= resistance
Het dwingt het kind om na te denken van wat hij/zij aan het doen is.
DRIE MANIEREN OM MET WEERSTAND OM TE GAAN:
Wereld- destructie Zelf- destructie the ’frustrating’ middle
ground
Negeren van Weggaan van weerstand = Proberen frustraties te begrijpen
weerstand alles volgen en aanpassen. Zo volwassen manier: balans
vasthouden aan eigen ontneem je jezelf de kans van tussen 2= gulden midden weg
visie= de wereld een nieuwe ervaring
vernietigen
Onderwijs:
Geen kind of leerstof gericht-onderwijs, maar wereld-gericht onderwijs
o Niet per se in functie van de maatschappij (instrument): open staat voor risico’s
Onderwijs start wanneer er weerstand optreedt help het kind om met weerstand en
frustratie om te gaan
o Lkr moet het kind aanmoedigen om in de midden weg te blijven + weerstand
binnenbrengen in de klas
o Zonder weerstand fonologische taal van lkr of lln
1.4.5 DEEL 5: EVIDENTIE, COMPETENTIE OF WIJSHEID?
Wat hebben leerkrachten nodig om te kunnen onderwijzen?
Ze hebben geen nood aan evidentie en competentie.
o Evidentie is moeilijk want elke situatie is anders. Volgen wat wetenschappelijk
onderzocht is zal niet altijd leiden tot goed onderwijs
o Competentie: biedt ook geen garantie op goed onderwijs (wel belangrijk maar
geen garantie)
o Beide zijn technisch en neigen naar pre-specifieke uitkomsten en niet in lijn
met the heart of teaching
3
Malika Desruelle
, Onderwijs in relatie tot samenleving en cultuur
Ze hebben nood aan praktische wijsheid virtuositeit ontwikkelen
o Om concreet te kunnen beoordelen wat wenselijk is in die situatie met deze
groep lln normatief
o Virtue’: het is een eigenschap en vorming van de hele persoon de manier
waarin je in je beroep staat en de manier waarop je in het leven staat.
o ‘Virtuosity’: wijsheid komt met de jaren/ ervaring
1.5 CENTRALE VRAGEN A WAY OF SEEING (=WAT ZEGT BIESTA) IS A WAY OF NOT SEEING
(=VRAGEN)
Hoe ziet Biesta onderwijs?
o Intermenselijke/ rationele ervaring met iets vreemds dat je dwingt om stil te staan bij je eigen
gedachten en dat mogelijk frustratie opwekt.
o De school is niet per se een plaats om te leren maar een plaats om te oefenen in het volwassen
worden.
Kritische Vragen:
Overschatten van de autonomie van de leerkracht?
Wat impliceert dit voor de opleiding van leraren? Want praktische wijsheid kun je niet
verwerven.
Is onderwijs (‘les-geven’) het voorrecht van de school? Onderschatten van het
‘onderwijspotentieel’ van niet-schoolse contexten
Hoe ziet Biesta de samenleving?
o Samenleving die het verlangen aanwakkert/ verleidt tot een onvolwassen-manier van in de wereld te
staan
o Samenleving gericht op het controleren van risico en dit ook in het onderwijs.
Kritische Vragen: Te weinig aandacht voor determinerende structuren (agency-structure)?
Hoe ziet Biesta de relatie tussen onderwijs en samenleving/cultuur?
o Balans bewaren tussen kwalificatie, socialisatie en subjectificatie dus de school moet weerstaan
om enkel te werken in functie van de samenleving (kwalificatie)
Kritische Vragen
Ligt er niet (te) veel gewicht op de schouders van de leraar?
Romantische visie op het onderwijs (de school) als eiland?
In de eerste tekst spreek men over de leerparadox van socrates en komt de
metafoor de leraar als vroedvrouw aan boed, gaat biesta hiermee akkoord?
Neen, je moet altijd iets binnen brengen in de lln waar de lln zelf niet had kunnen over
nadenken = onderwijs
Het onderbreekt iets, dwingt stil staan bij zaken waar je vooraf niet had bij stil gestaan.
4
Malika Desruelle
