1. Het contextueel referentiekader
1.1 Grondlegger
Nagy [Nodzj]:
- Hongaars psychiater
- Juristenfamilie
! Begeleiding v/e individu: ook bredere familiesystemen en vorige generaties w
betrokken
INTERGENERATIONELE BENADERING
= individuele problemen w begrepen uit zaken die
in de lijn van generaties w doorgegeven
CONTEXTUEEL
= problemen w in context van familiegeschiedenis geplaatst
Nagy combineert:
1.2 Uitgangspunten en
basisbegrippen
1.2.1 Vier dimensies
Wanneer we in de hulpverlening geconfronteerd w met
problematisch gedrag zijn we vaak geneigd naar een
3-tal mogelijke drijfveren te kijken die onderling nauw
samenhangen maar waarvan meestal één de doorslag
geeft (= dimensies).
De relationele ethiek voegt er nog een 4de dimensie
aan toe.
Dimensie 1: Feiten
Gedrag in relaties begrijpen
belangrijke feiten die iemands leven beïnvloeden
! Soms belangrijke verklaring voor gedrag
! Geïnterpreteerd vanuit ieders eigen context
Sommige feiten zijn schadelijk: ONRECHT
VERDELEND ONRECHT niemand treft verantwoordelijkheid
= iets wat mensen overkomt & consequenties heeft voor het leven en dat
van volgende
generaties
VERGELDEND ONRECHT direct aanwijsbare verantwoordelijke/schuldige
= bewust of onbewust leed dat mensen bij elkaar veroorzaken
1
,Dimensie 2: Psychologie
Belangrijk om inzicht te krijgen in de wijze waarop iemand de feiten verwerkt of
verwerkt heeft en de gevolgen daarvan voor de persoonlijkheidsontwikkeling.
Kennis = noodzakelijk
Persoonlijkheidseigenschappen, afweermechanismen, egosterkte…
Hoe heeft iemand de feiten beleefd?
Wat hebben deze met iemand gedaan?
Hoe heeft iemand belangrijke gebeurtenissen verwerkt?
Hoe denkt iemand over zichzelf, anderen & de wereld?
Wat speelt er zich in het individu af?
Dimensie 3: Interacties
= patronen van waarneembaar gedrag & communicatie tussen personen
- Gezinsstructuren Belangrijke vragen:
- Systeemregels Hoe gaat dit gezin met bepaalde feiten om?
- Feedbackmechanismen Hoe communiceren de betrokkenen met elkaar?
- Zondebokmechanismen Zijn emoties bespreekbaar?
Wie bepaalt de regels en op welke manier?
- Coalitievorming Zijn relaties gelijkwaardig of juist ongelijkwaardig?
- Machtsstructuren Welke rol nemen gezinsleden in?
Dimensie 4: Relationele ethiek
Overstijgt dimensie van psychologie
! Hoort bij ons ‘mens zijn’ op loyale, betrouwbare manier met elkaar
omgaan
! BALANS TUSSEN GEVEN & ONTVANGEN
Nagy: Teveel therapieën hebben te sterke focus op persoonlijke
groei en te weinig oog voor de winst van het zorgen voor een ander
Gevoel van eigenwaarde & welzijn stijgt
= winst in je ‘bestaan’ als mens
! Contextuele interventies zijn geënt op:
1. Rechtvaardigheid v/d relatie
2. Relationele evenwicht tss geven & ontvangen
Invloeden van vorige generaties gebruikt voor eigen levensproject
Invloed op komende generaties (= legaat)
2
,1.2.2 Loyaliteit
= Contextueel begrip in de vierde dimensie met een zijnskwaliteit
betrouwbaar zijn, voor elkaar opkomen, op basis van wederzijdse
verplichtingen en verdiensten
Primaire en verworven loyaliteit
Primaire loyaliteit
= existentiële loyaliteit / zijnsloyaliteit
- Ontstaat door geboorte
- Het kind dankt zijn ‘bestaan’ aan zijn ouders
existentiële recht om de ouders hiervoor iets terug te geven
- Wortels: erfelijke en biologische verwantschap
- Niet beëindigd door de dood, niet over te dragen of te verbreken, wel
mogelijk te ontkennen
Verworven loyaliteit
- Gebaseerd op verdiensten (ipv geven en krijgen van leven)
- Wederzijdse inspanningen
- Vb. vrienden, hulpverleners, docenten
Belang van existentiële loyaliteit:
Balans tussen geven en nemen
- In hulpverlening cultuur: ouders voorschrijven wat ze moeten geven aan
hun kind.
- Nagy: ook andere kant in de kijker: ‘het kind heeft ook recht om te geven’
- Ook kind kan geven en de ouder ontvangen
Ouder kan kind helpen om meer gepast te geven
kind gaat niet gebukt onder zorg voor ouder (maar kan groeien)
Ervoor zorgen dat je je fundamentele behoeften aan erkenning,
affectie, zelfrealisatie als ouder,… vervult in relatie tot andere
volwassenen
Ook op school: kind blijft bezig met dat geven aan de ouders:
- Emotionele betrokkenheid bij de thuissituatie
- Ook omgangs- en gedragsgewoontes trouw aan de regels en cultuur van
het gezin
Bij verwaarloosde kinderen: loyaliteit vaak heel duidelijk!
- Wetmatigheid samenhangend met trouw:
Niet af te dwingen, gebaseerd op verdiensten
- Familie: ongeschreven wetten die de familie binden
- Loyaliteit als buitenstaander niet direct waar te nemen, maar is er wel:
« Zijnsloyaliteit verbonden met het bestaan »
3
, Horizontale en verticale loyaliteit
Horizontale loyaliteit
Geven en ontvangen tussen mensen in gekozen relaties
– Bv. vrienden, collega’s
Verticale loyaliteit
Echtgenoten, broers en zussen hebben deel aan een gezamenlijke verticale
loyaliteitsband:
GEZAMENLIJKE VERTICALE LOYALITEITSBAND met kinderen (partners) OF
dezelfde ouders (brussen)
!!! Leerkrachten, leerlingbegeleiders, opvoeders, Ψ consulent,…
band met de leerling is horizontaal
Nooit betere ouder (ook al kunnen ze misschien beter opvoeden)
Problemen met loyaliteit
Gespleten loyaliteit
= Als kind moet kiezen voor één van de beide ouders
OF
Als een ouder moet kiezen voor één van de kinderen, als vast patroon
Na verloop van tijd: niet meer gepast aan vader noch aan moeder geven
Kind raakt verscheurd: niet meer in ‘vrijheid’ te leven
Terugtrekken
Het opgeven
Stil en depressief worden
Zich onverschillig gedragen
Zelfmoordgedachten
Opstandiger en rebelleren
Zich afwenden van beide ouders en ev. aansluiten bij nieuwe
familie.
Kinderen geven niet zomaar op … ze proberen altijd de situatie van gespleten
loyaliteit op te heffen, door:
- Te bemiddelen tussen ouders
- De aandacht af te leiden (bliksemafleider) door concentratieproblemen op
school
- Delinquent gedrag
- Suïcidepogingen
DUS: loyaliteiten onzichtbare vorm, verschijnen in de vorm van symptomen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper amber29. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.