Deel III: Seksueel overschrijdend gedrag
1. Omschrijving
Seksueel misbruik is een bijzondere vorm van lichamelijke en emotionele mishandeling waarbij
kinderen of jongeren in seksuele activiteiten worden betrokken die ze niet ten volle begrijpen, waar
ze geen informed consent (toestemming op basis van volledige open informatie en inzicht in de
situatie; een “ja” van een kind of kwetsbaar persoon is dus géén informed consent) kunnen geven,
of die de sociale taboes van familierelaties overschrijden.
Er is dus sprake van overschrijden van grenzen: persoonlijke (psychische en/of lichamelijke), sociale
en/of wettelijke en machtsverhoudingen.
In een enge interpretatie spreekt men van misbruik wanneer er lichamelijk contact is, in een brede
interpretatie hoeft er geen lichamelijk contact te zijn en worden seksueel getinte verbale
toespelingen, kijken naar pornofilms, moeten kijken naar seksuele handelingen, … ook als misbruik
beschouwd.
Seksueel grensoverschrijdend gedrag is dus een bijzondere vorm van agressie (cfr. defenitie
agressie).
1.1 Seksueel grensoverschrijdend gedrag volgens de wet
De minimumleeftijd wettelijke instemming tot seks is 16 jaar.
De wet deelt strafbare seksuele feiten in op vier gebieden:
- Aanranding van de eerbaarheid
o Hierbij wordt een slachtoffer op een fysieke of andere manier gedwongen
ongewenste handelingen uit te voeren of te ondergaan. Bij aanranding vindt géén
penetratie plaats.
- Verkrachting
o Hierbij wordt een slachtoffer gedwongen tot seks met penetratie. Jongeren jonger
dan 14 jaar kunnen niet geldig toestemmen, ook als de jongere er op aanstuurt.
- Openbare schennis van de goede zeden
o Is ‘alles wat van aard is om een seksueel schandaal te verwekken’. Dit kunnen
teksten of afbeeldingen zijn, zoals kinderporno. Of bepaald gedrag, zoals naakt lopen
op straat.
- Aanzetten tot ontucht en prostitutie
o Vrouwenhandel (bv. pooiers)
o Jeugdprostitutie (bv. loverboys)
1.2 Incest
Als er sprake is van kindermisbruik binnen de familie spreken spreken we van incest (tot in de derde
graad).
Incest tussen twee toestemmende volwassenen is niet strafbaar. Enkel met iemand jonger dan 18
jaar is incest en dus een strafbaar feit.
De strafmaat kan erg variëren, van 6 maanden tot 15 jaar.
1
, 1.3 Jouw cliënt
1.3.1 Pleger? Slachtoffer?
- Cliënt is slachtoffer
o Pleger is ‘derde’ (niet betrokken in de begeleider-cliënt-relatie)
o Pleger is een hulpverlener
o Pleger is een andere cliënt (bv. leefgroepsgenoot)
- Cliënt is pleger
o Slachtoffer is een ‘derde’
o Slachtoffer is een hulpverlener
o Slachtoffer is een andere cliënt
1.3.2 Machtsverschil: risico voor grensoverschrijdend gedrag
Overal waar mensen samenleven speelt macht een
rol. En waar machtsverschillen zijn, kan
machtsmisbruik plaatsvinden, met grensover-
schrijdend gedrag als gevolg. Hulpvragers hebben
vaak te maken met grotere machtsverschillen. Zo is
iemand die zichzelf niet kan wassen, afhankelijk van
diegene die hem helpt.
1.3.3 Personen met een (verstandelijke) beperking
1.3.4 Personen met een andere kwetsbaarheid
Mensen met een beperking of andere
kwetsbaarheid (disharmonie in de
ontwikkeling) lopen een verhoogd risico op
het meemaken van grensoverschrijdend
gedrag. Personen met een beperking
worden immers geconfronteerd met nogal
wat obstakels in verband met seksualiteit en
seksueel gedrag.
2. Gevolgen
De ernst van de gevolgen is onder meer afhankelijk van:
- De (sociaal-emotionele ontwikkelings-)leeftijd waarop het misbruik aanvat
- De ernst van de feiten
- De betekenis die deze feiten voor het kind gekregen hebben
- De duur van het misbruik
- De plicht tot geheimhouding
- De impact op de hechting van het kind
- De graad van verwantschap en de emotionele band met de pleger
- De persoonlijkheid van het kind (veerkracht)
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jstudent91. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
