ZSO 36 klinisch redeneren over zorg mbt urinair stelsel
Urologisch stelsel helpt bd regeling te verkrijgen
Urologie
: wetenschap die zich bezighoudt met bestuderen, behandelen v ziekten, afwijkingen niertn,
urinewegen, mannelijke geslachtsorganen met nadruk op heelkunde
- Vooral kijken welke ingrepen (heelkunde) bij stoornissen mannelijke
geslachtsorgaan
- Vrouwelijke problemen niet, dit gebeurt bij gynaecologie
Urinestelsel
: geheel v organen (nieren, ureters, blaas, urethra) dat zorgt voor excretie afvalstoffen uit bloed via
urine
Excretie afvalstoffen kan verder nog gebeuren via zweetklieren, longen, darm dus niet enkel
via urinestelsel
Afvalstoffen zijn afkomstig v:
- Alles wat we eten zijn bouwstoffen afgebroken / metaboliseert in lichaam
- Goede stoffen ogpenomen voor verwerking cellen die nodig hebben (energie leveren,…)
- Verbanding stoffen ook afvalstoffen:
o Wateroplosbare uitgescheiden door nieren
o Niet wateroplosbare uitgescheiden door darmen
Mictie
: wateren / urinelozing bij gevulde blaas onder invloed v blaascontractie
(blaas bep niveau gevuld -> blaascontractie -> urineren = mictie)
Diurese
: urineproductie thv nier (-> uitscheiding hiervan is mictie)
Diureticum
: gnm dat urineproductie bevordert
Urinedebiet
: volume per tijdeenheid, meestal hvl urine die uitgescheden wordt per 24u
Belangirjke parameter om toestand pt op te volgen binnen bep situatie, toch steeds
interpreteren in functie v vochtbalans bv. bij nieraandoeningen, shock, obstructie urinewegen, verstoppen
blaaskatheter
Bv. shock -> te weinig ciruclerend volume -> niet veel plassen -> aan urine te zien iets mis is -> urine contorleren in functie v
vochtbalans
Vochtbalans
: afwegen v in en output v vocht
- In: oraal, parentraal
- Out: urine, transpiratie (vocht bij warmte / inspanning door poriën huid naar buiten komt), perspiratie
(huidademhaling), maagvocht (braken, sonde), vloeibare stoelgang, wondvocht
Geeft beeld over wat pt binnen krijgt v vocht
,Diurese
: hvl urine thv nier voornamelijk afh v hvl vocht die men opneemt via voedingsmiddelen en
vocht dat men drinkt
- 24u colletie diuresebepaling / urinedebiet
- Volwassene: 1500 ml /24u
Polyurie
: verhoogde urineproductie meer dan 3l / 24u
Mogelijke oorzaken:
- Groot vochtverlies
- Gebruik diuretica (bv. pt met oedeem tgv slechte hartwerking -> veel plassen -> veel vocht verliezen)
- Diabetes insipidus ziekte waardoor te weinig antidiuretisch hormoon wordt uitgescheiden in de hersenen -> veel
plassen
- Diabetes mellitus: suikerziekte door hoog suikergehalte in bloed -> meer urine aantrekken -> meer urine
uitscheiden
- Overmatig dorstgevoel -> psychische stoornis in hersenen
- Zwangerschappen
- Hypercalciëmie (te veel calcium in bloed)
- Hyperaldosteronemie (te veel hormoon aldosteron in bloed)
Oligurie
: lage diurese ong 0,5l / 24u
Mogelijke oorzaken:
- Dehydratatie te weinig vocht in lichaam
- Weinig vochtinname te weinig drinken -> weinig plassen
- Groot vochtverlies door braken, koorts, diarree, transpiratie, …
Anurie
: geen urineproductie / zeer weinig minder dan 50 ml / 24u = 2ml / 1u
Mogelijke oorzaken:
- Shock
- Ernstige nierziekte met nierinsufficiëntie
Mictie
: urinelozing / uitscheiden v urine bij gevulde blaas door blaascontractie
Urineretentie
: achterblijven v urine in blaas (kan tot hoge hvl: 1 à 2l vaak bij sonderen)
Volledige urineretentie / pseudo-anurie
: normale urineproductie maar geen urinelozing (urine kan dus niet naar buiten)
Onvolledige urineretentie
: normale urineproductie maar onvolledige blaaslediging, er blijft residu (rest) achter (plassen
gaat maar blaas niet volledig geledigt)
,Mogelijke oorzaken:
- Postoperatief
- Prostaathypertrofie
- Obstructie bv door nierstenen
- Neurologisch
- Na verwijderen blassonde
- Verstopping blaassonde
- Afknikken leiding blaassonde
Incontinentie
: onvermogen om urine op te houdenb / ongecontroleerde urinelozing / onwillekeurige
urineverlies
Pollakisurie
: frequent wateren zonder dat urinedebiet noodzakelijkerwijze verandert over 24u
Mogelijke oorzaken:
- Cystitis (ontsteking blaas)
- Zwangerschap
- Neurogeen
- Nerveus
- Prostaathypertrofie (prostaatvergroting)
Te zeldzame mictie
: te lang ophouden urine met gevaar voor infectie en slechte nierfunctie
Mogelijke oorzaken:
- Cultuurgebonden bij vrouwen want wc niet altijd overal beschikbaar
- Stoornis sensibiliteit
o Diabetes
o Chronische blaasuitzetting
o Verlammingen
Dysurie
: moeilijk wateren, moeten persen bv. bij prostaathypertrofie, obstructie
Algurie
: branderig pijnlijk wateren MICTALGIE
Mogelijke oorzaken:
- Ontstekingen bv. cytitis, prostatitis
Nycturie
: nachtelijk wateren pollakisutie ’s nachts
Straal is normaal krachtig en niet te dun, toch kan deze:
- Onderbroken bv door niersteen
, - Abnormaal: sproeierstraal, slappe straal bv door prostaathypertrofie, urethrakleppen
obstructie
: niet / onvoldoende afvloei, afsluiting, verstopping dat op elk niveau in urinestelsel kan
voorkomen wat zal zorgen voor:
- Stase urine (blijven staan urine in blaas)
- Stuwing: verhoogde druk door niet afvloeien urine
Gevolgen:
- Infectie door stase
- Nierbeschadiging door stuwing
- Vorming hydro-ureter, hydronefrose (ophoping urine in nierbekken)
Reflux
: terugvloei urine v blaas naar ureter door defect klepmevhanisme thv vesico-ureterale
junctie (tssn blaas en ureter)
- Aangeboren / verworven vorm
Gevolgen:
- Infectie door stase
- Nierbeschadiging door stuwing
- Vorming hydro-ureter, hydronfrose
Urine
Geurverandering door voeding, medicatie, pathologie
Kleurverandering door concentratie, voeding, medicatie, pathologie
Troebele urine door etter bij infecties / door neerslag v fosfaten, uraten
Pyurie
: etter in urine bij infecties
Hematurie
: bloederige urine
Afh hvl bloed in urine Bep pathologie
Microscopische Initiële
Macroscopische Terminale
Massieve Volledige
Mogelijke oorzaken:
- Ontstekingen
- Poliep (zwelling op slijmvlies)
- Tumor
- Niertruama
- Infectie
