Samenvatting
Samenvatting Systeem- en contextgerichte kaders
- Instelling
- Odisee Hogeschool (Odisee)
Samenvatting cursus en powerpoints. Van de eerste keer erop door met een 16/20.
[Meer zien]Voorbeeld 6 van de 42 pagina's
Voorbeeld 6 van de 42 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
2021-2022 Systeem- en contextgerichte kaders OrthostudentSysteem- en contextgerichte kaders:
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Inspiratiebronnen: cybernetica en de algemene systeemtheorie:............................................... 4
1.1 Cybernetica: ............................................................................................................................................. 4
1.2 Algemene Systeemtheorie (AST):............................................................................................................. 4
1.2.3 Kenmerken van een (gezins)systeem: .................................................................................................... 4
1.2.4 Wetmatigheden: enkele basisprincipes voor alle levende systemen:.................................................... 5
1.2.5 Van oorzaak-gevolg naar circulariteit. .................................................................................................... 6
Hoofdstuk 2: De structurele benadering van Minuchin: .................................................................................. 9
2.1 Inleiding: ........................................................................................................................................................ 9
2.2 Sleutelbegrippen: ........................................................................................................................................... 9
2.2.1 Proces: .................................................................................................................................................... 9
2.2.2 Structuur:................................................................................................................................................ 9
2.2.3 Functie: ................................................................................................................................................... 9
2.2.4 Visie: ..................................................................................................................................................... 10
2.3 Waaruit bestaat een gezinsstructuur? ........................................................................................................ 10
2.3.1 Grenzen: ............................................................................................................................................... 10
2.3.2 Hiërarchie: ............................................................................................................................................ 10
2.3.3 Van kluwengezin tot loszand gezin:...................................................................................................... 11
2.3.4 Wat als het misloopt met de grenzen? Rigide driehoeken: ................................................................. 13
2.4 Gezinskaarten: ............................................................................................................................................. 14
2.5 Structurele interventies: .............................................................................................................................. 15
2.6 Een kritische noot: ....................................................................................................................................... 15
Hoofdstuk 3: Het gezinsfasenmodel: ............................................................................................................. 16
3.1 Inleiding: ...................................................................................................................................................... 16
3.2 Verschillende ontwikkelingsfasen: ............................................................................................................... 16
3.2.1 De kinderloze fase: ............................................................................................................................... 17
3.2.2 De uitbreidingsfase:.............................................................................................................................. 17
3.2.3 Fase waarin kinderen naar school gaan en stabilisatiefase:................................................................. 17
3.2.4 Fase waarin kinderen het huis verlaten: .............................................................................................. 17
3.2.5 Fase van het lege nest: ......................................................................................................................... 18
3.2.6 Fase waarin echtlieden meestal kort na elkaar stoppen met werken:................................................. 18
3.2.7 Oma- en opa fase: ................................................................................................................................ 18
3.2.8 Fase waarin man/vrouw na het overlijden van een partner alleen achter blijft: ................................. 18
3.3 Een kritische noot: ....................................................................................................................................... 18
1
,2021-2022 Systeem- en contextgerichte kaders Orthostudent
Hoofdstuk 4: Casus Marieke:......................................................................................................................... 19
Hoofdstuk 5: De contextuele benadering van Nagy: ...................................................................................... 20
5.1 Inleiding: ...................................................................................................................................................... 20
5.2 Een kennismaking met Ivan Boszormenyi-Nagy: ......................................................................................... 20
5.3 De vier dimensies, een kapstok met vier haken: .......................................................................................... 20
5.3.1 Eerste dimensie: de feiten: ................................................................................................................... 20
5.3.2 Tweede dimensie: psychologie: ........................................................................................................... 21
5.3.3 Derde dimensie: interacties: ................................................................................................................ 21
5.3.4 Vierde dimensie: relationele ethiek: .................................................................................................... 21
5.3.5 De samenhang tussen de vier dimensies: ............................................................................................ 22
5.3.6 De ontische dimensie: .......................................................................................................................... 22
5.4 Loyaliteit: ..................................................................................................................................................... 22
5.4.1 Existentiële loyaliteit vs verworven loyaliteit: ............................................................................... 22
5.4.2 Verticale vs horizontale loyaliteit: ................................................................................................. 23
5.4.3 Loyaliteitsconflicten: ..................................................................................................................... 24
5.4.4 Gespeleten loyaliteit: .................................................................................................................... 24
5.4.5 Onzichtbare loyaliteit: ................................................................................................................... 24
5.4.6 Loyaliteit en hechting: ................................................................................................................... 25
5.5 De balans van geven en ontvangen/nemen: ......................................................................................... 25
5.5.1 Destructief recht:........................................................................................................................... 26
5.5.2 Roulerende rekening: .................................................................................................................... 26
5.5.3 Zelfvalidatie en zelfafbakening: ..................................................................................................... 26
5.5.4 Legaat en delegaat: ....................................................................................................................... 27
5.6 Parentificatie: ........................................................................................................................................ 27
5.6.1 Constructieve parentificatie en destructieve parentificatie: ......................................................... 27
5.6.2 Het zorgende kind: ........................................................................................................................ 28
5.6.3 Het kind dat kind moet blijven: ..................................................................................................... 28
5.6.4 Het perfecte kind: .......................................................................................................................... 29
5.6.5 Het zwarte schaap of de zondebok: .............................................................................................. 29
5.6.6 Culturele en sociologische kanten aan parentificatie:................................................................... 29
5.6.7 Een circulaire kijk: .......................................................................................................................... 30
5.6.8 Een intergenerationeel perspectief: .............................................................................................. 30
5.6.9 Wat kan je doen als hulpverlener? : .............................................................................................. 30
5.6.10 Parentificatie bekeken vanuit de systeemtheorie van Minuchin: ................................................. 31
5.6.11 Parentificatie bekenen vanuit de contextuele benadering van Nagy:........................................... 31
5.7 Hulpverleningsprincipes: ....................................................................................................................... 31
5.7.1 Erkenning: ...................................................................................................................................... 32
5.7.2 Meerzijdige partijdigheid als grondhouding:................................................................................. 32
5.7.3 Ontschuldiging: .............................................................................................................................. 33
5.7.4 Inzetten van hulpbronnen: ............................................................................................................ 33
5.7.5 Timing en moratorium:.................................................................................................................. 33
5.7.6 Het aangaan van de dialoog en verwachting tot actie: ................................................................. 33
Hoofdstuk 6: Transculturele benadering: ...................................................................................................... 34
2
,2021-2022 Systeem- en contextgerichte kaders Orthostudent
6.1 Vanuit kritiek op de heersende modellen: ................................................................................................... 34
6.2 De kracht van families: ................................................................................................................................ 34
6.3 Ik-gerichte systemen vs wij-gerichte systemen: .......................................................................................... 34
6.4 Invloed van migratie: ................................................................................................................................... 36
6.5 Kennis van de ander & heilige huisjes: ........................................................................................................ 37
6.6 Beschermjassen: .......................................................................................................................................... 37
6.6.1 Wat is beschermjassen?: ...................................................................................................................... 37
6.6.2 Hoe beschermjassen?:.......................................................................................................................... 38
6.6.3 Als hulpverlener: .................................................................................................................................. 40
Inhoudstafel die we gemaakt hadden in de les: ............................................................................................ 41
3
,2021-2022 Systeem- en contextgerichte kaders Orthostudent
Hoofdstuk 1: Inspiratiebronnen: cybernetica en de algemene systeemtheorie:
Symptoomdrager (Wie is de symptoomdrager van gestoorde functies in het gezin?)
Verschuiving van hulpverlening: van gericht op het individu naar het individu in zijn/haar
context (gezin).
AST = Algemene systeemtheorie
1.1 Cybernetica:
Norbert Wiener (1884-1964)
è Cybernetica = is de wetenschap dat zich bezighoudt met informatieverwerking en
bestudering van systemen.
è Cybernetische processen zijn gebaseerd op het principe van terugkoppeling
(feedback). Dit vermogen om stabiliteit te bewaren is homeostase. (Circulair)
1.2 Algemene Systeemtheorie (AST):
Eind jaren ’50 - begin jaren ‘60
Bioloog Von Bertalanffy (naam niet kennen)
Van… Mechanistisch – analytische visie: systemen onderzoeken door elementen te
onderzoeken en vanuit hun som het geheel verklaren. Doet onvoldoende recht aan het
geheel.
Naar … een systemische visie, gebaseerd op gestalt denken: geheel is meer dan de som der
delen.
Complexe systemen (zoals gezinnen) zijn ‘open’ systemen, permanent in interactie met hun
omgeving.
Rol van systeemtheorie binnen de psychologie.
Wat is een systeem?
= Samenstellen of samenbrengen
Verschillende elementen die onderling samenhangen en elkaar wederzijds beïnvloeden.
Een deel veranderen betekent het geheel veranderen.
Voorbeelden: centrale verwarming, de natuur, een auto, een computer, een gezin, een team,
een vriendenkring,…
1.2.3 Kenmerken van een (gezins)systeem:
• Een groep
• Gemeenschappelijk doel
• Zekere mate van betrokkenheid
4
,2021-2022 Systeem- en contextgerichte kaders Orthostudent
• Gedurende een bepaalde tijd
• Binnen een systeem: subsystemen (familie – gezin – ouders – kinderen). (Kunnen
voor examen! In elk gezinssysteem zijn er altijd 3 subsystemen + uitleggen waarom)
• Systeemregels: ongeschreven wetten en regels. Bijvoorbeeld: de schoenen uitdoen
als je thuiskomt, ruzies uitpraten voor het slapen, iedere avond slaapwel gaan zeggen
wanneer je ging slapen…
Bij nieuwe relaties (stel ouders gaan uitelkaar) dan vorm je een nieuw subsysteem van
partner, maar niet een nieuw subsysteem van de ouders!
Als je enigkind bent dan vorm je nog steeds een subsysteem kinderen ook al heb je geen
broers of zussen!
Ouder en kind kunnen een apart subsysteem vormen wanneer ze een gemeenschappelijk
doel of interesse hebben!
1.2.4 Wetmatigheden: enkele basisprincipes voor alle levende systemen:
Gebruiker die beslist over hoe het systeem in elkaar zit (hoe je het bekijkt).
1. Niveau’s waarop hun systemen en delen geformuleerd worden: gebruiker definieert
zelf wat systeem en subsysteem is.
2. Tijdselement: tijd nodig om tot ontwikkeling te komen.
3. Totaliteit of systeemsamenhang: deel veranderen is geheel veranderen (mobile).
Alles hangt samen principe.
4. Niet optelbaarheid: geheel is meer dan de som der delen.
5. Subsystemen: elk systeem valt uiteen in subsystemen.
6. Coalitie: gemeenschappelijke doelen en gemeenschappelijke inspanningen.
7. Homeostase: ‘de boel bij elkaar houden en toch veranderen als het nodig is’.
Meegroeiend in die zin, dat het systeem meegroeit, mee verandert met de ‘tijd’,
zonder daarom zijn evenwicht te verliezen. Deze levensovergangen zijn verwacht en
voorspelbaar, anderen zijn onverwachts. Maar ze doen allen beroep op het
gezinssysteem: de systeemregels en structuren worden door deze levensovergangen
uitgedaagd, eventueel moeten ze worden aangepast.
8. De omgeving van een systeem: een systeem bestaat niet op zichzelf.
9. Systemen als kringlopen van gebeurtenissen: cyclisch karakter. Het herhaalt zich
steeds weer maar telkens een beetje anders door de feedbacksignalen die men
opvangt en terugkoppelt.
5
, 2021-2022 Systeem- en contextgerichte kaders Orthostudent
10. Equifinaliteit: een en dezelfde eindsituatie kan het resultaat zijn van verschillende
beginsituaties en een en dezelfde beginsituatie kan leiden tot verschillende
eindsituaties. Het proces is belangrijker dan de initiële condities of oorzaken.
Multicausaliteit = Meerdere oorzaken mogelijk. Dit hangt nauw samen met
Equifinaliteit omdat gezinssystemen open systemen zijn en voortdurend bloostaan
aan de invloeden van de omgeving.
11. Organisatie en differentiatie: tendens tot ordening en structuur. (Bij een probleem
gaat het systeem telkens opnieuw zoeken naar manieren om zich aan te passen door
nieuwe subsystemen, taken en functies te creëren.)
1.2.5 Van oorzaak-gevolg naar circulariteit.
Multicausaliteit = meerdere oorzaken (en-en denken)
Lineaire causaliteit = oorzaak-gevolg verband. Eenzijdig causale relaties, het één beïnvloedt
het ander en het ander beïnvloedt niet het één.
Circulaire causaliteit = Het één veroorzaakt het ander en het ander veroorzaakt weer het
één.
Circulariteit = een keten van met elkaar samenhangende en elkaar beïnvloedende
gedragingen zonder begin en zonder einde.
Voorbeeld Carmen en Xavier:
è Lineair kijken: Door Carmen ligt Xavier onder de sloef. Xavier is kalm en lui waardoor
Carmen bazig en meer moet doen.
è Circulaire hypothese = Het een beïnvloedt het ander, we weten de oorzaak niet en
dat maakt ook niet veel uit.
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper OrthoStudent21. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen