Hoofdstuk 1: inleiding tot de anatomie en fysiologie
1.1. Levende organismen vertonen reactievermogen, groei, voortplanting, beweging
en stofwisseling
1.2. Anatomie en fysiologie
Anatomie = studie van de structuur
Fysiologie = studie van de functie
Etymologie
Anatomie: open snijden – Grieks
- Studie van inwendige en uitwendige structuren en de fysieke relaties tussen
lichaamsdelen
➢ Uitwendig: huid, oogbol
➢ Inwendig: long, ellepijp, klier
➢ Fysieke relaties: Wat is de samenhang?
✓ Hoe koppelt een galblaas aan: (hier gaat het over één stelsel)
Enerzijds de lever
Anderzijds de dunne darm
✓ Wat is de samenhang tussen een longalveool en een capillair bloedvat?
(hier gaat het over meedere stelsels)
Long: ademhaling
Bloedvat: transport
Doel: saturatie te verkrijgen door heen het lichaam
Fysiologie:
- Studie van de manier waarop levende organismen hun vitale functies verrichten
Uit anatomische info komen aanwijzingen naar voren over mogelijke functies
Fysiologische processen kunnen worden verklaard o.b.v. achterliggende anatomie
Bouw (structuur) en functie zijn altijd met elkaar verweven
1.2.1. Anatomie
A. Macroscopische anatomie
- Onderzoek van kenmerken die met blote oog zichtbaar zijn
➢ Bestuderen van vorm en opp kenmerken
- Uitwendige anatomie = bestuderen van de algemene vorm en oppervlaktekenmerken
- Regionale anatomie = bestuderen van oppervlaktestructuren en inwendige structuren in
bepaald gebied van lichaam
- Systemische anatomie = bestuderen van structuur van belangrijke orgaanstelsels **
➢ **orgaanstelsel = groep organen die samen op gecoördineerde wijze
functioneren
1
,Verpleegkundig redeneren en handelen inleidend 1
B. Microscopische anatomie
- Structuren die niet zonder vergroting zichtbaar zijn
- Lichtmicroscoop: details van celstructuur zichtbaar maken; cytologie, histologie
- Elektronenmicroscoop: afzonderlijke moleculen met diameter van enkele nm (miljoenste
deel van mm) zichtbaar
** verschillende weefsels samen = organen
1.2.2. Fysiologie
Definitie: studie van het functioneren van levende organismen
Fysiologie van de mens = studie van de functies van het menselijk lichaam
- Hoeksteen van menselijke fysiologie: celfysiologie = bestuderen van het functioneren van
levende cellen : hoe functioneert 1 cel
➢ Gebeurtenissen op chemisch of moleculair niveau
- Orgaanfysiologie = bestuderen van de fysiologie van bepaalde organen
➢ Nierfysiologie, hartfysiologie
- Systeemfysiologie = bestuderen van alle aspecten van functioneren van specifieke
orgaanstelsels: samenwerking tussen stelsels
➢ Fysiologie van ademhalingsstelsel, voortplantingsstelsel
- Pathofysiologie = pathologie = bestuderen van de effecten van aandoeningen op
functioneren van organen / stelsels → wanneer iets fout gaat
➢ Pathos (Grieks) = ziekte
Moderne geneeskunde is afhankelijk van inzicht in fysiologie van gezonde organismen +
pathologische fysiologie
1.3. De verschillende organisatieniveaus: van eenvoudige atomen en moleculen tot
een volledig organisme
A. Chemisch niveau – chemische organisatieniveau
- Atomen (kleinste stabiele bouwstenen van materie) verbinden zich met elkaar tot
moleculen (complexe vorm)
- Functie van molecuul wordt door speciale vorm gedefinieerd
B. Celniveau – cellulaire organisatieniveau
- ≠ moleculen vertonen interactie → grotere structuren ontstaan
- Elk type structuur heeft een specifieke functie in cel
- In een cel vinden we diverse organellen en structuren: deze
hebben een specifieke functie in de cel:
➢ Bv.: mitochondrium: energiecentrale
➢ Bv.: endoplasmatisch reticulum: netwerk van kanalen, intracellulaire opslag
➢ Bv.: celkern: opslagplaats voor genetisch materiaal
➢ Bv.: ribosomen: Eiwitsynthese
- Cel bevindt zich in een waterig milieu:
➢ Water is transportmiddel
➢ Zorgt voor de homeostase van de cel
- Celwand is semi-permeabel
➢ Uitwisseling
- Cellen = kleinste levende eenheden in het lichaam = cellulaire organisatieniveau
C. Weefselniveau
2
,Verpleegkundig redeneren en handelen inleidend 1
- Weefsel bestaat uit cellen van hetzelfde type die samenwerken om specifieke functie uit
te voeren
- In dit geval gaat het om “gelijke cellen” met een “gelijke bouw”
- De bouw definieert de functie: laat bepaalde acties toe
- Werken samen
- Doel: specifieke functie te kunnen uitvoeren
D. Orgaanniveau
- Orgaan bestaat uit 2 of meer ≠ weefsels die samenwerken om een specifieke functie uit
te voeren
- Bv.: hart = hol, functie: doorpompen van bloed
➢ Hartspierweefsel voor contractie
➢ Bindweefsel om holten te kunnen maken
➢ Zenuwweefsel voor aansturing
E. Orgaanstelselniveau
- Organen werken samen in orgaanstelsels
- Bv.: uitscheiding urine;
➢ Nieren
➢ Urethers
➢ Blaas
➢ Urethra
F. Organismeniveau
- Alle orgaanstelsels in het lichaam werken samen om leven en gezondheid in stand te
houden
- Organisme → hoogste organisatieniveau
3 compartimenten:
- Intra-vasaal: in het bloedat
- Intra cellulair: in de cel
- Extra cellulair: buiten de cel
Wand van bloedvat & de cel: semi-permeabel
- Half doorgankelijk (1 laag cellen)
- Water kan vrij in / uit stromen
Interstitiële ruimte
- Ruimte tussen de cellen
Water is transportmiddel
- Bloedvat – interstitieel milieu – cel
- Beide richtingen:
➢ Aanvoer
➢ Afvoer
3
, Verpleegkundig redeneren en handelen inleidend 1
1) Animale stelsels: onder invloed van de wil (zwart)
2) Vegetatieve stelsels: niet onder invloed van de wil (groen)
3) Regulerende / sturende stelsel (rood)
Onderverdeling: helpt bij de studie van de stelsels, stelsels zijn onderling verbonden, onderverdeling
is niet absoluut
1.5. homeostase is het streven naar intern evenwicht
Orgaanstelsels (cellen, weefsels, organen)
- Onderling afhankelijk
- Onderling verbonden
- Nemen een betrekkelijk kleine ruimte in; werken binnen begrenzing van huid
- Werking is enkel mogelijk binnen bepaalde marges
➢ 7,35-7,45
➢ Nauwe marge
✓ Onder zuur milieu
✓ Boven: alcanisch milieu
Homeostase
Definitie: het bestaan en behouden van een stabiel intern milieu
Doel: optimale stofwisseling behouden op cellulair niveau
Homeostatische regulering:
- Ondervangen van interne en/of externe veranderingen zodat het intern milieu stabiel
blijft
- → te lage pH (= accidose): lichaam doet poging om pH te laten stijgen
- → te hoge pH (= alcalose): lichaam doet poging om pH te laten dalen
- Als regulering faalt; toestand van ziekte
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Verpleegkunde2003. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.