Rheumatoïde artritis (RA)
Voorkomen:
• 0,5-1% van volwassenen
• / :3
• 50 - 60j, maar alle leeftijdsgroepen
• RF: ⌞ erfelijkheid → enkel bij anti-CCP en niet voor seronegatieve RA
⌞ → vrouwelijke hormonen, nullipara activiteit ↑ en bij ZS ↓, start vaak vanaf
menopauze
⌞ omgevingsfactoren (roken: ontwikkelen + ernstiger verloop + slechtere respons)
Pathogenese:
Chronische, in ammatoire gewrichtsaandoening van de kleine en middelgrote gewrichten
1. Synovitis
Synovium is belangrijkste doelwit van immunologische aanval
→ in ltratie + hyperplasje broblasten (pannus)
→ pannusweefsel dringt binnen in onderliggend bot- en kraakbeen
→…
2. Bot- en kraakbeendestructie
→ … Synoviale broblasten breken kraakbeenmatrix af
→ + osteoclasten reageren ook met immunologische cellen
3. Auto-antistofvorming
- Reumafactor (RF)
Aspeci ek, maar draagt wel bij tot diagnose als symptomen aanwezig
- Anti-cyclisch gecitrullineerd peptide antistof (anti-CCP)
Speci ek, zijn aanwezig voor de klinische symptomen (preklinische periode)
Aanwezigheid van RF en anti-CCP geassocieerd met ernstiger ziekteverloop en
hogere kans op erosieve ziekte
Kliniek:
• Articulair
Patroon: 1. Symmetrische polyartritis van de kleine en middelgrote gewrichten
meestal: MCP, MTP, PIP handen en voeten, enkels en middelvoet
regelmatig: polsen, ellebogen, knie, schouder, CWZ
zelden: DIP, axiaal skelet
2. Oligo-articulair/mono-articulair begin dat evolueert naar polyarticulair
⌞ Actieve artritis
⌞ Deformaties
⌞ Tenosynovitis
• Extra-articulair/systemisch
⌞ Weke delen: Reumatoïde noduli
⌞ Pulmonaal: Interstitieel longlijden, bronchiëctasieën, pulmonale noduli, pleuritis
⌞ Vasculair: Vasculitis kleine bloedvaten
⌞ Cardiaal: Pericarditis
⌞ Secundair sicca/Sjörgensyndroom
⌞ Oculair: Scleritis/episcleritis
⌞ Neurologisch: Mononeuritis multiplex, carpal tunnel, aseptische pachymeningitis
1
♀︎ ♂︎
fi ♀︎fiflfi fi fi
, • Comorbiditeiten
⌞ Cardiovasculair → preventie + controle ziekteactiviteit
⌞ Osteoporose
⌞ Diabetes
⌞ Nierlijden
⌞ Leverlijden
⌞ Longlijden
⌞ Auto-immuunaandoeningen
⌞ Hematologische maligniteiten
⌞ Verhoogd risico infecties ikv behandeling
DD:
• Osteoartrose (OA)
• Reactieve artritis
• Virus-geassocieerde artritis
• Kristalartritis
• Polymyalgia reumatica (PMR)
• Onderliggende systeemziekten
• Psoriasis artritis (PsA)
Diagnose:
• Kliniek: ACR/EULAR 2010-classi catiecriteria voor RA patiënten
• Laboratorium: - Complet: leukocytose en trombocytose
anemie (normochroom, normocytair)
- In ammatoire parameters: CRP
sedimentatiesnelheid
- Ijzerstatus: ferritine
laag serumijzer
- Serologie: RF
anti-CCP
• Beeldvorming: - RX (standaard) → normaal sluit niet uit!
vroeg: weke delen-zwelling, peri-articulaire osteopenie
gevorderd: vernauwing gewrichtsspleet, erosies
- Echo
- Nucleaire magnetische resonantie (NMR)
Behandeling:
• Rookstop
• Multidisciplinaire aanpak: educatie, psychologisch, coaching fysiek, professioneel
Principe: Hit early, hit hard en target-to-target
• DMARDs: - Synthetische DMARDs: > csDMARDs (conventionele)
> tsDMARDs (targeted synthetisch)
- Biologische DMARDs
• Glucocorticoïden niet vooraleer diagnose (maskeren), als overbruggingstherapie tot
DMARDs actief (daarna evt. Dosisverlaging)
Eerstelijnstherapie: - MTX met foliumzuur
→ tolerantie: LEF/Sulphalazine
- NSAIDs of glucocorticoïden
Tweedelijn: - Associatie csDMARD
- Overstap tsDMARD of bDMARD
2
fl fi
