Samenvatting van hoofdstuk 6 de vroegmoderne tijd van het vak geschiedenis van het publiekrecht en de politiek. Deze samenvatting is gemaakt a.d.h.v. powerpoint + boek + eigen les notities
Hoofdstuk 6 de vroegmoderne tijd: ontwikkeling van de
soevereine nationale staat
1 Bourgondische, Spaanse, Oostenrijkse en bijna onafhankelijke
Nederlanden
A de Bourgondiërs Keizer Karel en de 17 provinciën
Tijdslijn:
Vroegmoderne tijd: 1500-1800
Bourgondische periode tot 1492
Spaanse periode van 1500-1713
Oostenrijkse periode van 1713-1795
In late middeleeuwen worden bourgondische hertogen de vorsten van lage
landen. Door de patrimoniumgedachte verzamelen ze de provincies van de
nederlanden en vormen ze een composite state (= landen van herwaarts over)
Ze hebben 2 balngerijk gebieden
- Hertogodom bourgondië
- Vrijgraafschap bourgondië
Ondanks de éénmaking blijft het een conglomeraat territoria (composite state)
in personele unie
Komen tot vorstendommen door (1ste vorstendom +/- 1400):
- Huwelijk
- Militaire veroveringen
- Aankoop of verpanding bv graafschap Namen
Brabant is het enigste vorstendom waar de staten zelf voor Filips De
Goede gekozen hebben.
De Bourgondiërs voeren nieuwe instellingen, procedures en wetten in
Onder Filips De Goede komen de 1ste staten-generaal samen
In 1473 ontstaat parlement van mechelen door Filips De Goede
Dit zijn allemaal centrale instellingen
Nederlanden komen overeen met de BENELUX maar blijven
onafhankelijke provincies de vorst houdt hun samen
, Nederlanden vallen uit elkaar in noord en zuid-nederlanden
Er komen supra nationale instellingen die bevoegd zijn voor meerdere
gewesten
Er is een reactie in 1477 tegen de centralisatie (staten willen eind maken aan
centralisatie) hierdoor verlenen ze privileges (1 Groot privilege voor alle
gewesten).
Naast privileges voor alle gewesten samen worden er ook privileges aan staten
apart toegekend (ieder gewest eist zijn rechten op
Wat staat er in dat groot privilege?:
Centrale rechtbank (parlement van mechelen) moest afgeschaft worden
parlement van Mechelen werd in 1504 heropgericht als raad van Mechelen
Karel de stoute sneuvelt in veldslag de macht van hem gaat over op zijn
dochter (Maria) ze staat politiek zwak en huwt met maxmiliaan (habsburger)
van oostenrijk
à De gewesten komen in opstand
à Maximilaan is een habsburger (familie uit zwitserland maar maakte
carrière in oostenrijk)
à Hij erft de nederlanden doordat maria jong gestorven tijdens jacht
Door familiale omstandigheden erft Karel alles + hij is keizer
zijn persoon verbindt alle nederlandse gewesten met elkaar (=personele
unie)
Karel is graaf van Vlaanderen, hertog van brabant, graaf van holland, graaf van
henegouwen, heer van mechelen,…
Er is nooit een staten generaal van alle nederlandse staten met de spaanse
cortes en duitse standetage
zorgt voor patrimoniale verankering v/d Nederlandse territoria
Keizer karel zet centralisatie verder
à Het rijk van keizer karel is de nederlanden (benelux) + heilig grootse rijk
(kergebied oostenrijk) + spaanse gebieden (met kolonies)
à Keizer karel probeert de feodale banden met frankrijk uit te wissen
(oorlog met franse koning frans de 1ste ) dit gebeurd met de vrede van
Madrid (1526) en is herbevestigd met de Damesvrede
à Maakt de leenband met frankrijk los (1526)
, à Hierdoor kunnen rechtszaken van vlaanderen niet meer bij parlement
van parijs komen ( parlement van parijs is voorbeeld voor parlement van
mechelen)
Keizer karel had de meeste van zijn gebieden in duitse landen ondergberacht in
bourgondische kreis
De gewesten werden doorgegeven van de 1ste naar de 2de kring (=transactie
van Augsburg)
kreis geniet van vrijstelling van meeste fiscale en militaire rijksverplichtingen
Karel is bang dat na zijn dood alles weer uit elkaar gaat dus richt een
pragmatieke sanctie op: dit zorgt ervoor dat de regionale vorstendommen van
de bourgondische kring samen zullen blijven.
Rond 1550 is het met de grote macht in de nederlanden voorbij en Karel doet
troonsafstand in 1555
Om te kijken welke de 17 provinciën zijn intitulatio en mandement van een
wet er is geen exhaustieve lijst en getal 17 eerder toevallig en symbolisch.
(staten is geen 17 soms 17 feodale titels maar kunnen er ook meer zijn)
wat houdt ze samen? (natie?)
- enkele centrale instellingen
- geen aaneengesloten grondgebied
- weinig gemeenschappelijk recht (veel verschillend gewoonterecht)
- meerdere talen (cf. Latijn niet sterk genoeg meer)
- religieuze verschillen (cf. Luther (1517) - ketterijprocessen)
Nederlanden valt uit elkaar door protestantisme
Martin luter formuleert aanklachten in 1517 (veroordeling van luther op
rijksdag van worms)
à Vraagt vertaling van bijbel in volkstaal = tegenbeweging die weerklank
vindt bij vorsten
Karel V beschermt roomse kerk en stelt zware straffen op ketterij bv boeken
moeten eerst goedgekeurd worden vooraleer ze gedrukt mogen worden
Hij voert het bloedplakkaat in: alle rechtssubjecten zijn verplicht ketters aan te
geven bij de overheden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper laragoethals. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
