● Eigenschappen nomothetisch trekconcept:
1. trekken zijn interne, stabiele eigenschappen die individu van moment tot moment, van
situatie tot situatie met zich meedraagt
→ consistent patroon van gedrag
2. trekken zijn causaal: verklaren gedrag van individu
3. trekken zijn dimensies waarop mensen verschillende plaats kunnen innemen
● Implicaties trekvisie:
1. hoofdeffect van persoon is belangrijkst om individuele verschillen op te vatten
2. gedrag gekenmerkt door relatief hoge consistentie
→ type A: cross-temporele stabiliteit van hetzelfde gedrag in dezelfde situatie
→ type B: cross-situationele stabiliteit van hetzelfde gedrag in andere situatie
→ type C: cross-uitingsstabiliteit van ander gedrag in dezelfde situatie
→ type D: predictie concreet gedrag via trekscores via ander gedrag in andere situatie
2. Interactionistische visie
● Assumpties:
1. persoonlijkheid is systeem van processen dat reactie op concrete situatie bepaalt
→ CAPS systeem (Mischel)
2. gedrag is functie van interactie tussen persoon en omgeving
→ bepaalde situaties ontlokken andere processen bij een bepaald persoon
3. persoonlijkheid beschreven als als-dan patroon van gedragshandtekeningen
→ als bepaalde situatie … dan bepaald gedrag
● Implicaties:
1. interactie tussen persoon en situatie is belangrijkst om individuele verschillen te vatten
2. gedrag gekenmerkt door hoge type A consistentie maar lage type B,C en D consistentie
3. Conclusie
● Argumenten:
1. trekken zijn relatief cross-temporeel consistent
→ consistente verschillen in algemene gedragstendensen
→ verschillen voorspellen ook belangrijke levensoutcomes
2. concreet gedrag is weinig consistent over situaties
→ concrete gedragsuitingen correleren niet sterk onderling en slechts beperkt
voorspeld door trekken
● Conclusie:
mensen worden gekenmerkt door verschillen in algemene gedragstendensen die relatief
1
, stabiel zijn en voorspellende kracht hebben voor levensoutcomes
→ weinig informatief voor predictie concreet gedrag omdat dit mee bepaald wordt in
interactie met situatie
● Hedendaags persoonlijkheidsonderzoek:
1. trekvisie domineert
→ wijdverspreide empirische theorie van structuur van persoonlijkheid (Big 5)
→ consistent theoretisch kader wat cumulatieve wetenschap mogelijk maakt
→ makkelijk te onderzoeken via trekvragenlijsten
2. interactionisme
→ assumpties algemeen aanvaard maar moeilijk te onderzoeken
→ gebrek aan omvattende theorie die structuren met naam noemt
2
, Genen en persoonlijkheid
1. Inleiding
● 2 identieke tweelingen gescheiden bij geboorte en rond 40 jaar terug contact (Segal)
→ gelijkenissen: uiterlijk, zelfde job, 2 keer getrouwd, nagelbijten, drinken hetzelfde, …
→ verschillen: haar ligt anders, andere vaardigheden, …
→ is het toeval of spelen genen cruciale rol in persoonlijkheid?
● Menselijk genoom
= hele verzameling genen dat organisme bezit
→ DNA (desoxyribonucleïnezuur): dubbele helix van nucleotiden met fosfaatgroep, suiker
en 4 soorten basen
→ gen bestaat uit specifieke combinaties DNA-nucleotiden die kunnen coderen voor
specifiek proteïne of eigenschap
→ bouw lichaam en functies, aanleg voor aandoeningen, psychologisch, …
→ genoom bevat 20 000 tot 25 000 genen op 23 paar chromosomen
→ complex geheel: veel genen, manier van coderen kan variëren en genetisch afval dat
niet codeert blijkt toch functioneel
→ meeste genen zijn dezelfde voor iedereen (99%)
→ andere kunnen verschillen: lichamelijke en psychische trekken
→ mensen verschillen dus in genoom (genotype) en hoe dit tot uiting komt en dit kan
samenhangen met bepaalde verschillen in hoe ze zijn (fenotype)
● Human genome project (2003)
→ opgezet om sequentie menselijk genoom te identificeren
→ maar functie van elk gen is nog niet gekend
→ veel eigenschappen door combinatie genen gedetermineerd en door mate van
genexpressie
● Doel:
achterhalen of menselijke eigenschappen volledig genetisch bepaald zijn of volledig door
opvoeding en omgeving bepaald zijn
→ meeste eigenschappen zijn combinatie van beide
● Doelen gedragsgenetica:
1. bepalen hoeveel van verschillen tussen mensen in bepaalde trek toegeschreven kunnen
worden aan genetische verschillen en hoeveel aan omgevingsverschillen
→ klassieke gedragsgenetica
2. hoe gaan genen en omgeving interageren en correleren in bepalen van individuele
verschillen?
→ moderne gedragsgenetica
3. bepalen welke omgevings- en genetische invloeden een invloed hebben op individuele
verschillen
→ bv.: ouders, peergroep, enkele genen, complex van genen, …
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ifcdm. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
