Recht & onderneming
DEEL I: INLEIDING TOT HET RECHT
H1: WAT IS RECHT?
1. Definitie v/h recht
Recht :
Bestaan:
- juridische regels hebben betrekking op privaat & professioneel leven
a) Vb: met openbaar vervoer komen overeenkomst afgesloten moment dat je op de
bus/trein/… stapt
b) Vb: een krant kopen, bij een jeugdvereniging aangesloten zijn, …
Hoe omschrijven?: 3 componenten:
- Gedrag ordenen : wilt functioneren in de maatschappij ordenen
- Recht moet afdwingbaar zijn
a) Vb mondmasker aandoen
- Regels die ervoor zorgen dat bestaande regeling kan wijzigen
a) Vb mondmasker aandoen reglementering is gewijzigd doorheen de tijd
Onderscheid maken tussen objectief & subjectief recht:
- Objectief = rechtsregels zoals ze bestaan
- Subjectief = rechten die u ontleend aan het objectief recht rechten die u toekomen &
die u haalt uit objectief recht, die u kan afdwingen
a) Vb recht op vrije meningsuiting, recht op onderwijs
Indeling recht:
- Nationale recht: recht dat hier in België gemaakt wordt (door Belgische regelgevers) =
recht dat Belgische oorsprong heeft
- Internationale recht: rechtsregels die komen uit internationale bron
a) Europees recht: voor heel Europa
b) Verdragen: Europees Verdrag voor rechten van de mens wij kunnen aan dat
verdrag rechten ontlenen (subjectieve rechten)
H2: INDELING V/H NATIONAAL RECHT
Onderscheid tussen privaat recht & publiek recht:
- Privaat recht= recht dat de relaties regelt tussen private personen regelt
verhoudingen tussen burgers
- Publiek recht= regelt de relatie tussen u en de overheid maar ook relaties tussen
overheden onderling
§ 1. ONDERSCHEID PRIVAAT-PUBLIEK RECHT
Privaatrecht
3 belangrijke rechtsdomeinen:
1. Burgerlijk recht: regelt ons hele functioneren we vinden regels terug van de
geboorte, hoe wij gaan functioneren, dat je meerderjarig bent op 18 jar (en
handelingsbekwaam bent), huwelijk, samenleving, overlijdens, overeenkomsten, …
Vinden we terug in het burgerlijk wetboek: verzameling v allemaal regels
burgerlijk wetboek is zeer oud (19e E) wordt volledig vernieuwd: nieuw burgerlijk
, wetboek (NWB) = structuur waarbij men het oude BW herschrijft men haalt er
stukken uit en past het aan/hervormt die aan de tijd inbrengen in NBW
Vb: bewijsrecht: reeds vernieuwd, begin september weer een nieuw stuk: zaken- &
goederenrecht
Niet alle regels die relaties beheersen tussen burgers zitten in dat BW er zijn ook
afzonderlijke wetten
2. Ondernemingsrecht: recht dat toepasselijk is op ondernemingen bepaalt heel het
bestaan en functioneren van een onderneming: geboorte van de onderneming, geeft
ook technieken aan ondernemingen om een handelsactiviteit te doen (bvb wat is
vennootschapsrecht = iets afzonderen waarmee u een handelsactiviteit doet)
Waarom apart ondernemingsrecht? Ondernemingen hebben eigen vereisten
moet veel sneller gaan in wereld v handel & nijverheid
Er is 1 belangrijk wetboek: het wetboek van economisch recht (WER) is tot stand
gekomen: alle economische reglementering in 1 wetboek er zijn ook nog wel
afzonderlijke wetten, maar grote bron is WER
3. Privaatrechtelijk procesrecht/gerechtelijk recht
Je moet de regels ook kunnen afdwingen (zie component 2 bij wat is recht) regelt
afdwingbaarheid + gerechtelijk recht bepaalt hoe ons land eruit ziet bekeken vanuit
de gerechtelijke organisatie (bepaalt hoven en rechtbanken + bepaalt voor welke
materie u naar welke rechtbank moet gaan + bepaalt procedures (kan u in beroep
gaan, …))
Zit in Gerechtelijk wetboek (Ger. W)
Publiekrecht
5 rechtstakken:
1. Grondwettelijk recht: in de Grondwet de vinden: heeft te maken met de overheid
Wat zit er in de grondwet? 3 materies:
a) Staatsstructuur: bepaalt structuur v België: federale overheid, gemeenschappen en
gewesten, provincies, gemeenten, …
b) Beginselen: waarvan wij achten dat die fundamenteel zijn voor onze democratische
maatschappij
i) Scheiding der machten: wetgevende, uitvoerende, rechterlijke
c) Rechten & vrijheden: worden gegarandeerd door grondwet
i) Recht om onderwijs te organiseren, recht op vrije meningsuiting
2. Bestuursrecht: regelt hele organisatie, inrichting & werking v uitvoerende macht
Daar is geen wetboek bij wordt beheerst door afzonderlijke wetten
3. Fiscaal recht: heeft te maken met relatie die u heeft tov de overheid
d) Overheid heeft geld nodig haalt dat bij burgers
Ook wetboeken hierbij: wetboek voor BTW, andere fiscale wetboeken, … (niet
belangrijk)
4. Strafrecht: overheid zegt dat er handelingen zijn die ingaan tegen de essentie van de
maatschappij gaan ze strafbaar stellen
e) Stelen, slagen en verwondingen, handelen in verdovende middelen, … sancties:
boetes, gevangenisstraffen, …
Als je je schuldig maakt de burger procedeert niet, de overheid zal u dagvaarden &
vragen aan de rechter om u te veroordelen
, Vinden we in het strafwetboek (SW): wordt ook aangegeven welke straf erop staat
ook in andere wetten zijn er strafbepalingen te vinden
5. Strafprocesrecht: vervolg van strafrecht er moeten procedures, rechtbanken zijn
die ervoor bevoegd zijn (tegenhanger gerechtelijk recht in burgerlijk recht)
bepaalt procedures met betrekking tot strafrechtelijke feiten
In strafrecht: overheid spant procedure tegen u aan heel andere procedure:
openbaar ministerie beslist u te vervolgen en gaat zo naar strafrechtbank
Vinden we terug in Wetboek van Strafvordering
§ 2. ONDERSCHEID + RELATIVERING
In privaatrecht: heel wat rechtsregels hierin zijn van aanvullend/suppletief recht u kan
van de regels afwijken + het begint zeker te spelen wanneer er een probleem is dat u niet
voorzien hebt maar wel in de wet geregeld is
In het publiek recht: zeer veer regels van openbare orde kan u niet van afwijken regels
hebben als doel fundamentele belangen veilig te stellen
Vooral in privaatrecht: regels van dwingend recht regels die dwingend zijn, waar men in
principe niet van kan afwijken beschermen private belangen (bvb regels die consument
beschermen) ze zijn dwingend, maar onder sommige omstandigheden kan je ervan
afwijken
Relativering: onderscheid bestaat nog maar verliest meer en meer aan belang waarom?
In sommige rechtsdomeinen: regels van publiek & privaatrecht te vinden
Vb:
- Economisch recht (ondernemingsrecht in ruime zin): bevat regels voor ondernemingen
(wanneer ben je onderneming, …) maar je hebt ook regels v publiek recht
a) Vb microsoft: misbruik plegen v machtspositie (op gebied v software) heeft te
maken met functioneren van de markt (ondernemingsrecht + publiek recht)
- Sociaal recht: daaronder valt arbeidsrecht: dat heeft 2 componenten:
a) Collectief: publiek recht: werkgevers en werknemers spreken bvb loonakkoorden af
b) Individueel: privaatrecht: heeft betrekking op overeenkomst die u sluit met
werkgever
Europees recht: geen onderscheid tussen privaat- & publiekrecht minder relevant
Privaatrechtelijke technieken: overheid gaat in z’n functioneren meer beroep doen op
privaatrecht
- Vb: werknemers: vroeger voor overheid werken, dan werd u ambtenaar nu: als
overheid werknemers aanneemt, worden ze geen ambtenaar meer, maar gaan
contracten sluiten (en dus privaatrecht)
- Vb: hoe verkrijgt overheid goederen? vb baan leggen vroeger: onteigenen (publiek
recht), nu: contracten sluiten met eigenaren v gronden (privaatrecht)
H3: HET INTERNATIONAAL RECHT
Hoe indelen?
, 1. internationaal privaatrecht: bepaalt welk nationaal recht v toepassing is op een
juridisch probleem waar een buitenlands/vreemd element in zit, bevat
aanknopingspunten om te beslissen welk nationaal recht we moeten toepassen
Wetboek van IPR (internationaal privaatrecht) bevat aanknopingspunten
Het is voor een stuk nationaal & internationaal recht
2. internationaal publiek recht / volkerenrecht: recht dat relaties regelt tussen landen,
kan ook zijn relaties tussen landen en internationale organisaties, of relaties tussen
internationale organisaties onderling bron = internationale verdragen
Verdragen kunnen betrekking hebben op privaatrecht, maar ook op publiek recht
a) Vb: defensie, uitleveringsverdragen
Verdragen: worden onderhandeld (fase 1), onderteken het verdrag (fase 2), daarna
moet het goedgekeurd worden door nationale parlement (fase 3) betekent niet
automatisch dat u er beroep op kunt doen
3. Europees Recht: bepaalt in grote maten ons functioneren + is actief in publiek &
privaatrecht
Als u toetreedt tot EU: u draagt deel van uw bevoegdheden over de materies die u
overdraagt mag dat land niet meer zelf reglementeren EU doet daat oprichting
v EU ging gepaard met overdracht v bevoegdheden v lidstaten aan EU op
bepaalde domeinen moeten we zien wat er komt van Europa (we hebben geen
beleidskeuzes meer)
b) Vb: Brexit Boris Johnson wilde bevoegdheden terug
a) Primauteit / voorrang van het Europees recht: al de regels die door EU worden
gemaakt, hebben voorrang op alle Belgische wetgeving heel belangrijk
Vb: grondwet als die strijdig is met om het even welke norm v Europees recht
gronwet moet aangepast worden
b) Rechtstreekse werking / directe werking v/h Europees recht: als u een geschil
hebt met iemand & u staat voor de rechter dan doet u beroep op regels v
nationaal recht
Vb: u wordt vervolgd wegens dronken rijden met de fiets openbaar ministerie
brengt u voor de rechtbank gaat beroep doen op bepaalde regels
Kan u op een rechtsregel beroep doen? beroep op Belgische wetgeving mag
Rechtstreekse werking in rechtbank: u kan zeggen dat u vervolgd wordt op
basis v Belgische wet, maar die mag rechter niet toepassen (is strijdig met die
Europese bepaling) als dat kan, dan kan u rechtstreeks Europese rechtsregels
inroepen voor de nationale rechten & daar subjectieve rechten aan ontlenen
DEEL II: PUBLIEK RECHT
H1: GRONDPRINCIPES VAN DE STAATSORDE
