Deze samenvatting van het vak Filosofie is voor het eerste jaar Orthopedagogie aan de HoGent. Volgende hoofdstukken komen aanbod.
- de oorsprong van de filosofie
- socrates en de sofisten
- de grot van plato
- de teleologie van Aristoteles
- de tuin van Epicurus
- de stoïcijnen en het lot
-...
Les 1: de oorsprong van filosofie
Wat is filosofie?
- Filosofie begint met verwondering
- Filein (houden van) – Sophia (godin van de wijsheid)
- Oorsprong: twee visies
o Filosofie is zo oud als de mensheid
o Filosofie is ontstaan in bepaalde periode in bepaalde regio
Mythos:
- Adam en Eva
Ze mochten van alle bomen eten behalve de boom van kennis van goed en kwaad. De
interpretatie hiervan is: dat als ze van de appel aan die boom aten dat ze begonnen te oordelen.
Ervoor wisten ze niet wat goed en kwaad was.
- Odysseus
De weg die we moeten afleggen in het leven, voor hem de weg naar huis. De sirenen zingen mooi
en hij doet bijenwas in de oren om de verleiding tegen te gaan.
Van mythos naar logos
- Nieuwe manier van denken en verklaren dan traditioneel eerdere mythische verklaringsmodellen
o Natuur wordt uit de natuur verklaard
Logos in het oosten
- India: Boeddha, Mahavari, Upanishaden
- China: Confucius en Taoïsme
Filosofie tussen religie en wetenschap
- Wetenschap bestudeert op systematische wijze de ‘objectieve’ verschijnselen of fenomenen
o domein: de materiële (waarneembare?) werkelijkheid
o natuurfilosofie werd fysica
o ratio (rede, verstand) en empirie (zintuiglijke waarneming)
- Religie zoekt naar iets absoluuts en biedt troost en zingeving
o domein: zingeving, waarden, bewustzijn
o “voorbij” zintuigen en verstand
Soort van filosofische vragen
De vragen van Kant Indeling van Ferry
1. Wat kan ik weten (ons denken) - Kennis: werkelijkheid
2. Wat moet ik doen (ons handelen (ethiek en sociale filosofie) - Ethiek: rechtvaardigheid
3. Wat mag ik hopen (onze verwachtingen)
Wat is de mens?
- Wijsheid: heil of geluk
,Het huis van de filosofie
1.Zijn, bewustzijn, mens 1.1 Ontologie: vragen over het zijnde (dat wat is)
- Kosmologie (werking van de natuur)
- Metafysicia (aard van en orde achter de fenomenen)
! tenzij God theologie
- Wijsgerige antropologie (stelt zich vragen over de aard, de status en
de plaats van de mens )
2.De drie grote waarden 2.1 Het Ware
- Epistemologie/kennisleer (vragen over waarheid en kennis)
- Logica (houdt zich bezig met de vraag: "wat is geldig redeneren")
- Wetenschapsfilosofie (houdt zich bezig met grondslagen vd kennis
van de afzonderlijke wetenschappen. Bv. methoden)
- De taalfilosofie (behandelt het ontstaan, de ontwikkeling, de
betekenis en de functie van de taal)
2.2 Het Goede en het Rechtvaardige
- Ethiek (onderzoekt het goede)
- Politieke en/of sociale filosofie (maatschappij)
- Rechtsfilosofie (aard/oorsprong recht en verhouding tot ethiek)
2.3 Het Schone
- Esthetica
- Kunst- en cultuurfilosofie
De voorsocratische natuurfilosofen
6de – 5de eeuw vchr rond Egeïsche Zee (o.a. Milete)
Thales van Milete - ‘eerste’ filosoof
- Arché (eerste beginsel waar alles uit voorkomt): alles is water
- stelling van Thales: A/B = D/C
- Ken jezelf als fundamentele filosofische taak
Anaximander van - Eerste beginsel: alles is onbepaald (het apeiron)
Milete
Pythagoras en de - philosophos: “ik blijf zoeken en nadenken, tot ik de werkelijkheid begrijp”
Verborgen orde - werkelijkheid word uitgedrukt in getallen + hun onderlinge verhoudingen
- harmonie der sferen (muziek, volle noten, halve noten)
- idee van reïncarnatie van de ziel
Parmenides - het eeuwige zijn
- “Alles (het Zijn) is één en onvergankelijk en aan zichzelf gelijk”
- al het tijdelijke verschijnt en verdwijnt in het eeuwige zijn
- bv. Computerscherm is altijd zwart maar er komt van alles op
Herakleitos (de - de voortdurende wording of verandering
Duistere) - De Logos is het principe achter de steeds veranderende werkelijkheid
- ‘rivier’, ‘vuur’ en ’oorlog’ als metaforen voor verandering
Democritos - Alles bestaat uit materie – “a-tomos” (we zijn allemaal atomen)
- Eerste filosofische “materialist”
- Bv. Geluk wordt gereduceerd tot stoffen in de hersenen
, Doel van filosofie in de opleiding
- Algemeen: verruimende en transformatieve kracht van filosofie
- Zelfreflectie bij handelen/ beslissen is cruciale competentie als je met mensen werkt
o Mentale kracht, ‘geneeskunde van de ziel, bereiken van geluk of onverstoorbaarheid
o Zingeving
o Nuttige vaarheden op vlak van spreken, kritisch denken, argumenteren, morele keuzes
o Basisvaardigheden op vlak van zelfreflectie, pluralisme, openheid, burgerschap en
praktische wijsheid
Ken jezelf: Gnothi seauton
- Inscriptie aan de ingang van orakel van Delphi voor God van het licht Apollo (navel vd wereld)
- Zelfkennis als voorwaarde tot (begin van) wijsheid
- Elf verschillende invalshoeken/vertalingen van die vraag
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper stephaniehesters. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
