TOEGEPASTE DIEETLEER
HOOFDSTUK 1
VOEDING BIJ PATIËNTEN MET CARDIOVASCULAIRE AANDOENINGEN
Deel 1: cardiovasculair risicomanagement
Deel 2: voeding bij patiënten met hypertensie
Deel 3: voeding bij hyperlipidemie
Deel 4: voeding bij hartfalen
HOOFDSTUK 2
VOEDING BIJ PATIËNTEN MET OVERGEWICHT/OBESITAS
Deel 1: diagnose, risicofactoren en verwikkelingen
Deel 2: klassiek voedingsmanagement bij overgewicht en of obesitas
Deel 3: VLCD en ‘modediëten’
Deel 4: energieruilwaarden
HOOFDSTUK 3
VOEDING BIJ PATIËNTEN BIJ BARIATRISCHE INGREEP
HOOFDSTUK 4
VOEDING BIJ PATIËNTEN MET HET METABOOL SYNDROOM
1
,HOOFDSTUK 1 - VOEDING BIJ PATIËNTEN MET CARDIOVASCULAIRE AANDOENINGEN
1.1. HET CARDIOVASCULAIR RISICOMANAGEMENT
LEERDOELEN
• De student kent de risicofactoren van cardiovasculaire aandoeningen en kan
deze herkennen en benoemen in een patiëntendossier.
• De student kan het cardiovasculair risico van een patiënt berekenen aan de hand van de
SCORE-tabel of aan de hand van de digitale tool "Heartscore".
• De student kan op basis van een casus bepalen of het noodzakelijk is om de score te
berekenen (soms is onnodig omdat het risico reeds hoog is door onderliggende
problematieken, extreem hoge waarden bij de risicofactoren, leeftijd < 48 jaar).
• De student kan een verband leggen tussen de berekende score en de streefwaarden
voor de cholesterolwaarden.
HET CARDIOVASCULAIR RISICOMANAGEMENT
1. Cijfermateriaal sterfte door cardiovasculaire aandoeningen
2. Risicofactoren voor cardiovasculaire aandoeningen
Risicofactoren
Niet corrigeerbare aandoeningen Geslacht, leeftijd, genetische factoren, familiale
antecedenten, menopauze status
Corrigeerbare aandoeningen Hypertensie, obesitas, verhoogd LDL,
hypertriglyceridemie, diabetes mellitus
Leefstijd Onevenwichtige voeding, fysieke activiteit, roken,
stress
2
,Corrigeerbare risicofactoren:
- Leefstijl:
o Roken: Roken verhoogt de kans op een hartinfarct x 5
o Onevenwichtige voeding
o Gewichtstoename/ overgewicht - obesitas
o Fysieke inactiviteit
o Stress: Stress, fysieke inactiviteit en onevenwichtige voeding zijn
risicofactoren/oorzaken van overgewicht/ obesitas
- Klinisch:
o Hypertensie
o Hoge taille-omtrek
o Insulineresistentie
o Diabetes Mellitus: Diabetes Mellitus verhoogt de kans op beroerte (x 2 bij
mannen en x 4 bij vrouwen)
o Nierinsufficiëntie
- Biochemisch (waarden in het bloed):
o Hypercholesterolemie
o Gestegen LP(a) = lipoproteïne a: marker voor risico op ontwikkeling
cardiovasculaire aandoeningen
o CRP = c-reactive proteïne = acuut fase eiwit (Het is niet specifiek genoeg om
de oorzaak van de ontsteking aan te tonen; maar een hogere waarde is een
risicofactor indien deze gecombineerd is met andere risicofactoren.)
o Homocysteïne = aminozuur dat in het lichaam gevormd wordt → < 10 µmol/ l
→ bij verhoging = kans op hartinfarct x 3(Vit B6, B11 & B 12 zorgen voor een
omzetting naar methionine en dus voor een verlaging van homocysteïne)
o Fibrinogeen = stollingsfactor = acuut fase eiwit → verhoogd bij ontstekingen,
trauma & na operaties
o Urinezuur = afbraakproduct van purine
Niet corrigeerbare risicofactoren
- Leeftijd (man >45 jaar, vrouw >55 jaar) en geslacht
- Persoonlijke antecedenten van CVZ
- Familiale antecedenten, ook rekening houden met leefstijgewoonten en gedragingen
3. Cardiovasculair risicomanagement
RISICO INSCHATTING
Risico inschatting
- Berekent het risico op cardiovasculaire sterfte binnen de 10 jaar a.d.h.v.:
- Leeftijd, Geslacht, Rookgedrag, Bloeddruk, Totaal cholesterol (omrekenen van mg/ dl
naar mmol/L? → mg/ dl delen door 38,67 = een vaste waarde)
Wanneer gebruiken we dit in de praktijk:
- Om patiënten attent te maken op hun risico op cardiovasculaire sterfte en wat ze
eventueel kunnen aanpassen om risico te verminderen
- Om een optimale behandeling van patiënten met een verhoogd risico te bevorderen
3
, Score blad:
- Stel dat:
o Vb man, 56 jaar, rookt, 135/85, TC 188 mg/ dl (4,7 mmol/l) = score van 3-4%
o Stel dat deze man stopt met roken? Hoeveel is zijn risico nog? 2%
o Stel dat hij blijft roken en op deze manier verder blijft leven, wat is zijn risico
na 10 jaar? 10 – 11%
SCORE BLAD
Risico is groter indien:
- Bloedverwanten in de 1ste graad op jonge leeftijd cardiovasculaire aandoeningen
gehad hebben (= familiaire antecedenten)
- Zwaarlijvigheid, sedentair leven
- Symptomen van ontsteking (gestegen CRP)
- Pre-diabetes
- Indien de patiënt bijna in een volgende leeftijdscategorie zit
- Deze factoren worden niet mee in rekening gebracht bij het bereken van het risico,
houdt hier dus rekening mee!
Niet gebruiken mits het onnodige te berekenen is:
- Indien de patiënt reeds een cardiovasculair accident heeft gehad (= reeds zeer hoog
risico)
- Bij diabetes (= reeds zeer hoog risico)
- Leeftijd < 48 jaar (= laag risico)
DOELEN EN STREEFWAARDEN
Europese aanbevelingen - doelen en streefwaarden:
4
