Recht
Les 1: Algemene inleiding
Recht is overal, cybercrime, sportrecht, festivalrecht, ondernemingsrecht,..
Recht speelt een belangrijke rol zowel in het privé- als in het beroepsleven van eenieder. Het is
daarbij niet enkel de zaak van juristen maar ook van alle burgers. Iedereen wordt wel eens met recht
geconfronteerd, bv; als je wordt geflitst, als je gaat werken en je krijgt een beroepsinkomen dan
moet je op dat inkomen belastingen betalen.
Recht is niet gelijk aan moraal wilt ook zeggen Recht is niet altijd gelijk aan rechtvaardigheid,
bijvoorbeeld niet het juiste bewijs, iemand kan ook een andere mening hebben over het recht.
Voorbeeld: euthanasie, mensen met dementie kunnen moeilijk euthanasie doen omdat ze er niet
meer bij zijn met het volle verstand.
Homohuwelijk, is bij ons toegelaten
Bij ons zijn de godsdienstige regels niet gelijk aan het recht er is een strikte scheiding, bij sommige
landen niet
Wat is recht?
recht is een geheel van geldende normatieve regels. 3 soorten regels
- verbodsbepalingen, gebodsbepalingen, normen die toelating bevatten, organieke regels
- dwingend recht, aanvullend recht
- algemene normen , individuele normen
Het moet opgelegd worden door de staat, als de kerk een regel oplegt geldt het niet.
Recht is afdwingbaar, niet enkel een voorschrift.
normen die de ordening van het maatschappelijke leven beogen.
Gebods- verbodsbepaling
Wat is een verbod?
Een verbod is dat iets verboden is, het is verboden om iemand te vermoorden.
Wat is een gebod?
Een gebod is dat iets moet, het is verplicht om jouw belastingen in te vullen op taks-on-web.
Normen die toelating bevatten – organieke regels
Wat is een norm die een toelating bevat?
Een voorbeeld hiervan is een steenbouwkundige vergunning, dit is een aanvraag voor te mogen
verbouwen hiervoor moet je een toelating krijgen als je iets verandert aan het maatschappelijk
aanzien. Bv; als je wilt verbouwen; uitbouw zetten en je wilt dichter bij de buren bouwen moeten zij
toestemming geven. Als je verbouwt kunnen de mensen die belang hebben hierbij kunnen het
bouwdossier inkijken.
Wat zijn organieke regels?
organieke regels zijn regels omtrent de organisatie, bv bij de rechtbank zitten er altijd 3 advocaten
inde rechtszaal. Het zijn regels die iets organiseren, zoals het aantal volksvertegenwoordigers en
senatoren.
,Aanvullend en dwingend recht
Er is ook een opsplitsing tussen dwingend recht; openbare orden; goede zede; ter bescherming van
de zwakken.
Wetgeving is soms niet verplicht om te volgen, soort van vangnet als je er zelf niet anders over
afspreekt.
Voorbeeld: wat voor soort recht is verbod tegen drugs en moord= dwingend recht van openbare
orde, maatschappij beschermen, hier mag niet van af geweken worden
Dwingend recht van het zwaarste soort mag niet van afgeweken worden.
Dwingend recht voor de zwakken: de huur. Als je een kot huurt, ben je als huurder een zwakke partij.
De verhuurder zou er misbruik van kunnen maken om de huurder buiten te kunnen smijten ,
dwingend recht voor de bescherming van de zwakken.
Ook in de situatie als werkgever en werknemer. Werkgever is de sterke; de werknemer is de zwakke.
Wat is aanvullend recht?
aanvullend recht bestaat ter aanvulling, dit wordt gebruikt wanneer er geen andere regelgeving
getroffen is. Ze vullen de overeenkomst van de partijen aan als deze hier niets over bepaald hebben.
Voorbeeld: als er bij een verkoop niets is afgesproken is het van zelfsprekend dat er wordt betaald bij
tijdstip van levering.
Algemene of individuele normen
Wat zijn algemene normen?
dat zijn normen dat bij iedereen van toepassing is en bij iedereen hetzelfde
Wat zijn individuele normen?
Normen dat op bepaalde individuen gelden, bv; de koning kan niet veroordeeld worden als hij iets
heeft misdaan.
Door de staat opgelegde of ontvangen en bekrachtigde normen
Waar meerdere mensen samenwerken, zijn er regels nodig. Een staat kan omschreven worden als
een entiteit die beschikt over een bevolking, een grondgebied en een regering. De staat is soeverein,
dus het recht geldt over elk ander normenstelsel.
De regels zijn opgesteld door de overheid, ons land is het ingewikkeldste, we hebben 7 verschillende
overheden. 10 provincies en 590 gemeentes.
Case 1
In het interne reglement van een voetbalvereniging staat dat je wordt uitgesloten als je in een
bepaald seizoen twee of meerdere keren niet naar de training komt zonder te verwittigen. Is dit een
voorbeeld van een rechtsregel? Waarom (niet)? Pas de kenmerken van het objectief recht hierop toe
(indien mogelijk).
Geen rechtsregel dit is binnen een bepaalde vereniging, met een interne regelgeving. Wel een regel
binnen vereniging, dus afdwingbaar
,Indeling van het recht
Objectief en subjectief recht
Wat is objectief recht?
geheel van normen die de menselijke activiteiten, de onderlinge verhouding tussen mensen en hun
verhouding tot de gemeenschap regelen. Bestaat voor iedereen
Wat is subjectief recht?
aanspraken die een persoon tegenover een ander laat gelden.
Wat is rechtsmisbruik?
is een vorm van subjectief recht, subjectieve rechten mogen niet onbeperkt worden aangewend.
Rechtsmisbruik: is niet omdat je een recht hebt dat je het daarom kan misbruiken. Dus niet
onbeperkt kunnen gebruiken.
bv; in burenruzies, 14 honden in uw tuin, en dan veel te veel geluid en daarmee jouw buren treitert,
kan je als misbruik zien
Wat is een vorderingsrecht?
Een vorderingsrecht is wanneer je nog geld moet vorderen van iemand anders, het is je recht om je
geld terug te krijgen, dit geldt ook voor goederen zoals grasmachines,..
Wat is een zakelijk recht?
je vraagt niet iets terug aan een persoon, maar je vordert nog iets terug van een zaak.
Wat is een intellectueel recht?
gaat over copyright, merkrecht, wordt door intellectueel recht beschermd.
Wat is een persoonlijkheidsrecht?
rechten die we als persoon hebben, recht om mening te uiten.
Wat is een familierecht?
recht voor een gezinshereniging.
Wat is materieel recht?
regels die rechten toekennen en plichten opleggen. Wat je mag doen en niet mag doen. Bv; je mag
geen drugs nemen
Wat is formeel recht?
Geeft aan hoe de naleving van het materiële recht verzekerd kan worden. hoe het ervoor gaat zorgen
dat het afgedwongen of nageleefd kan worden. Hoe de procedure in zijn gang gaan
Verschil publiek en privaat recht
Wat is privaat recht?
Regelt de verhouding tussen de burger onderling. alle juridische geschillen tussen burgers onderling.
Je gaat naar de winkel en je koopt iets dus je koopt iets als recht in een winkel dat door een burger is
opgericht. Verkoop van huizen, burenruzie, werknemer werkgever relatie
Wat is publiek recht?
Regelt de algemene belangen en heeft betrekking op de inrichting, de werking en de onderlinge
verhoudingen van de overheidsorganen en op de verhouding van de overheid tot de burgers. Dus
niet enkel tussen de burgers ook waar de overheid is in betrokken
, Wat zijn gemengde rechtstakken?
bepaalde zaken die ertussen zitten.
Les 2:
Indeling van het recht
Openbaar ministerie: advocaat van de maatschappij
privaat recht:
familierecht; echtscheidingen
personenrecht: recht op eigen naam
Goederenrecht; eigendom, huur, verhuur, vruchtgebruik
Familiaal vermogensrecht; testamenten, nalatenschappen
Verbintenissenrecht
Contractenrecht
Publiek:
Strafrecht
Fiscaal recht
administratief recht
Grondwettelijk recht= conditioneel recht, staatsstructuren
Gemengde rechtstakken; ondernemingsrecht (over ondernemingen) en sociaal recht (werkgevers en
werknemers, werkloosheidsuitkeringen) marktrecht ( hoe positioneren in de markt)
Er is een verschil tussen nationaal recht en internationaal=
• Internationaal recht: verdragen; Europees recht
• Nationaal recht: rechtsregels die tot stand komen door federale overheid,
gemeenschappen en gewesten en provincies en gemeenten
CASE 2
• Op 21 maart 2018 bevalt Carine Dhont van een flinke zoon Jan. Aangezien Carine al
lang gescheiden (1) is van de vader van Jan, krijgt Jan haar familienaam (2). Vanaf de
geboorte heeft Carine recht op het groeipakket (3). Ze heeft ook recht op