In dit document staan aantekeningen van alle hoorcollege's van Europees Economisch Recht met betrekking tot het IE-recht gedeelte, gedoceerd in 2022/23 voor studenten uit de Bachelor 3 van de opleiding Rechtsgeleerdheid aan de Radboud Universiteit.
Onderwerp van intellectuele eigendom: naapen
Naäpen in het concurrentieverkeer beperkt:
1. Bescherming van onderscheidingstekens
o Merken en handelsnamen
Wie een merk nabootst schept verwarring op de markt
En profiteert van de goodwill van een ander, maar ook niet moedwillig
slechter maken.
2. Naäpen in het concurrentieverkeer beperkt prestatiebescherming
o Octrooirecht
Gaat over technische uitvindingen
Bijvoorbeeld: Werktuigbouwkunde, chemie, farmacie, informatica etc.
Voorbeeld in de jurisprudentie: de Apple ‘veeguitvinding’, rb. Den
Haag 24 augustus 2011.
o Auteursrecht
Culturele prestaties: “oorspronkelijke werken”
Bijvoorbeeld: Boek, film, muziek, beeldende kunst etc.
Zie de Auteurswet
Artikel 1: onder het auteursrecht vallen werken van
letterkunde, wetenschap of kunst. Dit is een heel goede
definitie, omdat hij niet erg beperkend is.
Artikel 10: een opsomming van werken die beschermd worden
door de Auteurswet. Deze lijst is niet limitatief!
Voorbeeld in de jurisprudentie: de apenselfie en het portretrecht van
Johan Cruijff.
Let op: portretrecht is geregeld in de Auteurswet, maar is geen
onderdeel van het auteursrecht.
o Tekeningen- en modellenrecht
Industrieel design
Bijvoorbeeld: een stoel, een schrijfblok.
Ratio van intellectuele eigendom
Uitgangspunt = Naäpen mag in principe, tenzij dat verboden is! Basisregel van het recht is:
Vrijheid van mededinging (Hyster Karry Krane). Naäpen mag dus, behalve als de wet het
verbiedt.
Waarom zijn er verboden op na-apen? Omdat:
1. Eerlijkheid in de handel, op het gebied van:
a. Onderscheidingstekens, met als doel:
i. Transparantie van de markt garanderen
ii. Profiteren van investeringen en goodwill voorkomen
b. Intellectuele prestaties, met als doel:
i. Investeringen beschermen tegen goedkope namaak
, ii. Auteur/uitvinder kan leven van hun werk (geld verdienen met jouw
moeite)
2. Stimuleren van innovatie, op het gebied van:
a. Intellectuele prestaties, met als doel:
i. Investeringen belonen; exclusief recht maakt grote winsten mogelijk
ii. Stimuleren van innovatie en diversiteit
- Hier heb je een maatschappelijke keerzijde: mag een
fabrikant van een kanker of coronamedicijn zich blijven
beroepen op het eigendomsrecht in onderhandelingen
over de prijs?
b. Onderscheidingstekens, met als doel:
i. Goodwillbescherming van bekende merken
ii. Merkenrecht als onderdeel van een marketingstrategie
Hoe valt IE te plaatsen in het privaatrecht?
- IE behoort tot: het privaatrechtelijk recht van de ongeoorloofde mededinging
- IE verschaft een uitsluitend recht
o Een IE-recht is, goederenrechtelijk gesproken: Absolute, subjectieve rechten
op goederen, niet-zaken
o Je moet het los zien van ‘het meest omvattende recht’ van artikel 5:1 BW,
want dat is het niet.
o Het is wel een absoluut recht, want het is inroepbaar tegen iedereen.
- Over het uitsluitend recht kan men beschikken
- Inbreuk op het uitsluitend recht door derden
Exploitatie van IE
Exploiteren van het IE-recht kan op twee manieren:
- Door goederenrechtelijke overdracht van het recht; IE-rechten verschaffen
overdraagbare vermogensrechten.
- Door verbintenisrechtelijke toestemming tot gebruik.
o Men spreekt van een ‘licentie’. Dat is verbintenisrechtelijk de bevoegdheid
aan een ander verschaffen om jouw intellectuele eigendom te gebruiken.
Inbreuk op IE rechten
Ze moeten geregeld zijn in een wet in formele zin, dan geldt het volgende:
- Het IE recht verschaft een exclusief recht
- Wie een door IE beschermd object verhandelt, pleegt inbreuk, oftewel schendt
het intellectuele eigendomsrecht.
- Inbreuk op IE = onrechtmatige daad wegens inbreuk op een recht
Het arrest Hyster Karry Krane
Dit ging over de “Elephant” Hijskraan, oftewel Hyster Karry Krane. Casus:
- Concurrent Thole bootst tot in detail het product na van Hyster
- In Nederland bestond toen, in 1953, geen of niet genoeg wettelijke bescherming,
onder auteursrecht viel het niet en veel meer was er niet.
- Eigenlijk was nabootsen dus vrij, maar de HR vindt dit gedrag echt niet kunnen.
,De Hoge Raad oordeelt als volgt:
- “dat, aangezien het, in het algemeen gesproken, aan eenieder moet vrijstaan om
aan zijn industriële producten een zo groot mogelijke deugdelijkheid en
bruikbaarheid te geven, ‘’
- “..., het – tenzij door een ander aan de Octrooiwet 1910, Staatsblad 313, of aan
de Auteurswet 1912 ontleende rechten daaraan in de weg staan –‘’
- “[het]... niet is verboden om te dien einde, ten eigen voordele en mogelijk tot
nadeel van een concurrent, van in diens producten geopenbaarde resultaten van
inspanning, inzicht of kennis gebruik te maken,’’
- “Zelfs wanneer [door dat gebruik] tussen het eigen product en dat van den
concurrent bij het publiek verwarring mocht kunnen ontstaan.”
Het arrest LEGO/megabrands
Dit arrest bevestigt Hyster Karry Krane:
- r.o. 3.3.2 ‘’Het onderdeel is tevergeefs voorgesteld. Ten aanzien van nabootsing
van een stoffelijk product,
- Dat niet (langer) wordt beschermd door een absoluut recht van intellectuele
eigendom
- Geldt dat nabootsing van dit product in beginsel vrijstaat [...]”
De arresten Allround/Sim stars en Mi Monedo/Nikki Lissoni
Hyster Karry Krane opnieuw bevestigt in:
- R.o. 3.4.1: ‘’nabootsing is in beginsel vrij’’
- Onder verwijzing naar LEGO/megabrands
Nederlandse systeem
- Het Nederlandse systeem is zwart/wit, want:
o Je hebt bescherming via de formele wet, OF
o Helemaal niet.
Ook bijvoorbeeld niet tijdelijk
Ook niet beschermd door betaling van een vergoeding door een
‘inbreukmaker’
- Frankrijk en Duitsland zijn soepeler: ook daar geldt het uitgangspunt van vrije
handel, maar nemen een redelijker tussen standpunt in. Er valt meer te praten
voor de rechter.
Het arrest Hyster Karry Krane: aanvulling
Het arrest Hyster Karry Krane geeft wel aan dat onnodige verwarring een onrechtmatige
daad kan opleveren, de HR oordeelt als volgt:
- “Dat dus nabootsing van het product van een concurrent
- Alleen dan ongeoorloofd is,
- Indien men zonder aan de deugdelijkheid en bruikbaarheid afbreuk te doen
- Op bepaalde punten evengoed een anderen weg had kunnen inslaan en
- Men door dit na te laten verwarring sticht.”
, - Oorsprong van het leerstuk van het onzorgvuldig handelen in het maatschappelijk
verkeer (berust dus niet op inbreuk op een recht):
o Onzorgvuldig handelen in het maatschappelijk verkeer komt voort uit
Lindenbaum/Cohen: ongeoorloofde mededinging, te weten bedrijfsspionage
in casu, is onzorgvuldig handelen in het maatschappelijk verkeer en kan een
OD opleveren.
Samenvatting in All Round/Sim Stars van de leer van de oneerlijke mededinging.
Hyster Karry Krane, LEGO/Megabrands en Allround/Sim Stars gaan allen over slaafse
nabootsing. Dat is onzorgvuldig handelen in het economisch verkeer, daarover staat in
Allround/Simstars samengevat in r.o. 3.4.1.:
- ‘’dat nodeloos verwarrende nabootsing een vorm van oneerlijke mededinging is,
- Waartegen met een vordering uit onrechtmatige daad kan worden opgekomen
- Strookt met de in art. 10bis lid 1 en lid 3, onder 1, van het Verdrag van Parijs
opgenomen verplichting om bescherming te verlenen tegen oneerlijke
mededinging’’
Hyster is een uitzondering:
- Slaafse nabootsing (‘nodeloos verwarrende nabootsing’) is dus onrechtmatig
- Maar voor de rest blijft nabootsen geoorloofd
- ‘’Naäpen is goed en nuttig’’: dan maar van profiteren? Decca/Holland Nautic
Het arrest Decca/Holland Nautic
Casus:
- Decca ontwikkelde sedert 1946 'Decca Navigator System' (DNS): een omvangrijk
radio-navigatiesysteem voor de zeevaart
- Decca onderhoudt daarvoor ketens van radiozendstations
- Radio-ontvangers worden aan boord verhuurd voor 10.000,- p.j.
- Decca betaalt de radiozendstations uit opbrengst verhuur
- Holland Nautic verkocht voor 10.000 radio-ontvangers bestemd voor DNS, en
enkel daarvoor bruikbaar, dat vond Decca onrechtmatig.
De HR oordeelt alsvolgt (r.o. 4.3, 2e alinea, 2e zin):
- Het beginsel van vrijheid van handel en bedrijf brengt mee: eenieder draagt het
risico van de wijze waarop hij zijn bedrijf heeft ingericht.
- Er is op zichzelf geen reden om Holland Nautic te verbieden navigatietoestellen te
verkopen
- Al maakt haar prijs die aankoop aantrekkelijker dan huren van Decca
Negatieve reflexwerking: IE vs. Mededingingsvrijheid
Probleem van de reflexwerking: In Nederland wordt hij erg streng uitgelegd. Dit is dat
zwart/wit principe. Nederland gebruikt een strenge a contrario-redenering:
- Vrijheid van handel en bedrijf is uitgangspunt:
- Wat niet onder een i.e.-recht valt is (dus) vrij.
Dat heet “negatieve reflexwerking”.
Wat is de negatieve reflexwerking van het octrooirecht?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper a-andel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,89. Je zit daarna nergens aan vast.
