Dit document is een volledige representatie van het volledige partim neurologie (gegeven door Boon en De Sutter), inclusief verwerkte notities, tips en aangeduide opmerkingen. Extra lectuurdocumenten zijn er niet bijgevoegd, indien gewenst, laat iets weten.
Problemen van Geestelijke Gezondheid en Zenuwstelsel
NEUROLOGIE
>1/3 heeft neurologische aandoening
Kunnen voorkomen worden
1. Grote Localisatorische Syndromen
Motorische functies zenuwstelsel
Pyramidaal systeem
Extrapyramidaal systeem
motorisch: automatische signalisatie/bewegingen (bv stappen)
Cerebellair systeem
coördinatie
Opm. taal
= code om te communiceren (geluiden, gebaren…)
verbaal; nood aan 25-30 spieren, met de wil, Wernicke-Brocca (dominante hemisfeer ~ li?)
PYRAMIDAAL SYSTEEM
= systeem voor bewuste, vrijwillige bewegingen (start en stop is te beslissen)
Neuronen lopen via tractus corticospinalis = tractus pyramidalis
Cortex
o Ligt in de precentrale gyrus (area 4 van Brodman) (Opm. Sulcus centralis = sulcus van Roland)
o In de precentrale gyrus liggen pyramidale cellichamen = Betzcellen (UMN)
o Dergelijke pyramidale cellen volgen somatotopie ~ Homunculus
Opm. tenen lopen
2 neuronen nodig 1. Pyramidaal neuron (Betz cel) = upper motor neuron
= centraal motorneuron (1e)
- Cellichaam in cortex; axon naar het ruggenmerg
- kruising thv RM
- connectie met 2e cellichaam in RM (LMN)
2. Perifeer neuron = lower motor neuron
= perifeer motorneuron
- axon naar de tenen
- synaps thv motorische eindplaat
Opm. centraal en perifeer motorneuron
Liggen allebei centraal (cellichaam) ~ binnen de dura mater
~ perifeer wordt genoemd vanaf buiten de dura
Tractus corticospinalis
Verloop
Area 4 van Brodman (Gyrus precentralis)
– capsula interna
– medulla oblongata `
– 90% vezels kruist thv decussatio pyramidum
A/ synaps met motorische voorhoorncel (spinaal niveau anterieur RM)
B/ synaps met motorische kern van craniale zenuw (bilateraal)
Opm. N. VII Facialis
= uitzondering op bilaterale centrale connectie
craniale gezichtshelft is bilateraal bezenuwd
1
,Problemen van Geestelijke Gezondheid en Zenuwstelsel
caudale gezichtshelft is enkel unilateraal contralateraal bezenuwd
DUS
1. Centraal letsel (UMN)
contralaterale parese caudale gezichtshelft (mondhoek, lachen…)
2. Perifeer letsel (LMN) (=Bell’s Palsy)
parese volledige gezichtshelft ipsilateraal
Tractus corticospinalis klinisch
Centraal motor neuron
invloed op PMN 1. Exciterende werking
- spiercontractie
- bewuste vrijwillige bewegingen
2. inhiberende werking
- voorkomen van hyperreflexie en hypertonie (kramp ~ tetanie)
LETSEL CMN
Bv. corticaal infarct
ACUUT
o Contralarerale uitval exciterende functie
o Paralyse (bv facialis inferior paralyse contralateraal)
o Areflexie (hyporeflexie) in eerste instantie dus areflexie!!!!
o Hypotonie spieren
UREN – WEKEN NADIEN
o Contralaterale uitval inhiberende functie
o Hyperreflexie
o Hypertonie
o Paralyse blijft
Perifeer motor neuron
- innervatie van spieren (alfa-neuronen)
- tussenkomst in reflexboog (gamma-neuronen)
Opm. testen PMN
Reflex stretch thv pees geeft sensorische prikkel
prikkel voortgeleid naar RM en connecteert rechtstreeks met voorhoorncel
relais naar gamma-neuron (inhibitie via CMN)
willekeurige beweging
LETSEL PMN
Parese
Hypotonie
Areflexie
Atrofie (perifere zenuw is het trofisch centrum van de spier ~ commando)
Fasciculaties (onwillekeurige, niet gerichte bewegingen)
EXTRAPYRAMIDAAL SYSTEEM
~ staat in voor automatische bewegingen
Bv. armzwaai bij wandelen
Opm. verlies armzwaai
= 1e symptoom vaak van aandoening extrapyramidaal systeem (Parkinson)
Componenten EPS
Corticale zones in frontale kwab
Basale ganglia
Mesencefale kernen
2
,Problemen van Geestelijke Gezondheid en Zenuwstelsel
o Nucleus subthalamicus
o Substantia nigra
o Nucleus ruber
Medulla oblongata
o Oliva inferior
o Substantia reticularis
Stoornissen EPS
stoornis in motorische tempo en automatisme
1. Hyperkinesie (onwillekeurige bewegingen)
2. Hypokinesie
Kenmerken
Spiertonus
o Hypertoon
o Tandradfenomeen: gelijktijdig aanspannen agonisten en antagonisten (spiergroepen)
Onwillekeurige bewegingen
o Verdwijnen tijdens de slaap
o ñ bij emotie
o dyskinesieën
tremor in rust! (typisch unilat beginnend) ñ bij emotie, ò slapend
chorea onwillekeurige, onregelmatige bewegingen (“bewegingsonrust”)
athetose breed uitslaande bewegingen ~ chorea
hemibalisme extreme vorm van athetose: unilateraal weggooien lidmaat
myoclonie spiershock bv. bij inslapen
dystonie “stijve nek”
Hypokinesie
o ò mimiek in aangezicht (pokerface)
o ò oogknipperen
o ò armzwaai bij wandelen
o gang met kleine pasjes
o flexiehouding
o monotone spraak
o kleinschrift (micrografie) progressief!
o Valneiging bij draaien
o Moeilijk starten en stoppen (Parkinson vallen)
CEREBELLAIR SYSTEEM
Functies
Coördinatie van bewegingen
Behoud evenwicht rechtoplopen gaat niet goed: wandleen met grote zwaaien (evenwicht!)
Regeling spiertonus
interactie met: - cortex
- proprioceptie (achterhoorn in RM: fasciculus gracilis en cuneatus
- vestibulair systeem
Opm. alcohol
Doet cerebellair syndroom ontstaan: evenwicht ò (op rechte lijn lopen)
Opm. test van Romberg
Test voor cerebellair syndroom - blote voeten tegen elkaar
- handen vooruit in supinatie (“plateau dragen”)
- ogen sluiten nadien onstabiel? proprioceptie NOK
3
,Problemen van Geestelijke Gezondheid en Zenuwstelsel
Opm. ataxie
~ uitval van cerebellum
Stoornissen cerebellair systeem
Ataxie
= afwezigheid van gecoördineerde bewegingen (vinger-neus proef…)
Hypermetrie
= doorschieten van bewegingen
“toon eens je spieren” + tegenhouden + nadien loslaten schiet door
Intentietremor
ñ bij activiteit (<--> rusttremor bij extrapyramidaal syndroom)
Dysdiadochokinese
= niet kunnen uitvoeren van snel alternerende bewegingen (pron-supinatie en klappen)
Sensorische functies zenuwstelsel
Vitale sensibiliteit
o Pijnzin
o Temperatuurszin
o Grove tastzin
Gnostische sensibiliteit
o Proprioceptie (= diepe gevoeligheid: positie in de ruimte)
o Discriminatiezin
o Fijne tastzin
o Vibratiezin
VITALE SENSIBILITEIT
Tractus spinothalamicus lateralis
pijn en temperatuurszin
Tractus spinothalamicus anterior/ventralis
grove tastzin
Verloop
- sensibele receptoren thv huid
- ganglion spinale dorsale radix/wortel
- kruisen middellijn in RM
- synaps thv columna dorsalis in RM (anterieur in RM)
- naar thalamus
- gyrus postcentralis = primaire somatosensorische cortex
= Area 1,2,3 van Brodman
Opm. dorsale wortel
= ganglion spinale: bevat alle celkernen van de perifere sensibele zenuwen
elke dorsale radix ~ 1 dermatoom
GNOSTISCHE SENSIBILITEIT
~ fasciculus gracilis en cuneatus
Verloop
- sensibele receptoren in spieren en gewrichten
- Spinale ganglia thv dorsale radix
- opstijgen in RM in de achterhoorn ipsilateraal en synaps thv medulla oblongata
- kruisen middellijn thv medulla oblongata
- thalamus (=schakelcentrum van sensibele vezels)
- gyrus postcentralis
4
,Problemen van Geestelijke Gezondheid en Zenuwstelsel
STOORNISSEN SENSIBILITEIT
Neuropathie
A/ totale onderbreking perifere zenuw
- anesthesie = gevoelloosheid
- analgesie = verlies pijngevoeligheid
B/ gedeeltelijke onderbreking perifere zenuw
- paresthesieën = tintelingen
geassocieerde motorische zenuwen ~ gemengde zenuwen
Aantasting fasciculus gracilis en cuneatus
o Gevoel van op wolkjes te lopen
o Optische controle is noodzakelijk voor normale motoriek (TEST VAN ROMBERG!)
Syndromen van grote hersenen
FRONTALE KWAB
= voorhoofdskwab
inhiberende en faciliterende taak ~ homeostase
letsels: psychomotore en affectieve stoornissen
~ plannen, temperen impulsiviteit (frontale ontremming)
Letsel: motorisch effect
Graspreflex
vinger tonen: grijpreflex ~ baby = teken van frontale ontremming
Akinesie
= extreme frontale remming: niet bewegen (vaak verward met bewusteloos)
Letsel: effect hogere corticale functies
Expressieve afasie bij linkshemisferisch letsel (dominante hemisfeer)
Somnolentie (bewustzijn ò, slaperig)
Desinhibitie van instinctief gedrag: incontinentie, boulimie
Opm. taal ≠ spraak
motorische productie van woorden (hersenstam; motorische kernen craniale zenuwen)
hogere corticale functie nodig om te doen begrijpen (hersencortex)
Letsel: affectieve stoornissen
Ontremming, euforie
Depressie
Akinetisch mutisme (= verminderd spreken en bewegen)
PARIËTALE KWAB
Stoornissen:
Hemi-hypoësthesie (contralateraal gevoelò)
Hemi-astereognosie (contralateraal discriminatiezin, fijne tastzin, vibratiezin, proprioceptie afwezig)
Contralaterale homonieme hemianopsie
Praxiestoornissen (bv. kledij verkeerd aandoen)
praxie = geheel van handelingen dat leidt tot complexe activiteit zonder nadenken
Bv. aankleden
Stoornissen in ruimtezin
Somatognosie
Gerstmann-syndroom
bij letsel in dominante hemisfeer - vingeragnosie (herkent vinger niet)
- LiRe desoriëntatie
- dyslexie/grafie
Syndromen van het ruggenmerg
1. Totale ruggenmergsectie (~ onderbreking UMN)
ACUUT
~ spinale shock
Totale paralyse met hypotonie
Volledige areflexie
Uitval willekeurige lediging blaas en rectum (urineretentie!)
Volledige gevoelloosheid onder niveau van het letsel
HERSTELFASE
Progressief vinniger worden van reflexen
hyperreflexie door verlies inhibitie UMN op LMN
Hypertonie
2. Hemisectie ruggenmerg
= Syndroom van Brown-Séquard
- homolateraal: 1. Uitval CMN distaal van lesie
2. Uitval PMN op niveau van lesie
3. Verlies proprioceptie
Kruising vezels gebeurt hoger: daarom homolateraal
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper StudentGeneeskundeUGENT. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
