STEDENBOUW H3: STADSLUCHT MAAKT VRIJ? – DE MIDDELEEUWSE STAD EN DE
OPKOMST VAN DE MIDDENKLASSE
twee centrale vragen: stadslucht maakt vrij? wat betekent dat en klopt dit? opkomst van de
middenklasse? naast fysieke materiele verschijningsvorm en de bijhorende kenmerken
nog een tweede belangrijke element van de middeleeuwen:
sociale dimensie => nieuwe bevolkingsgroep => middenklasse
De Middeleeuwen (476-1453)
Context
Jaartallen gelinkt aan bepaalde gebeurtenissen:
476 val WRR
1453: zelfde ORR
Constantinopel ingenomen door ottomanen
Einde middeleeuwen en ORR
Nieuwe periode breekt aan
Middeleeuwen was lange periode => wordt onderverdeelt
=> proberen Europa te veroveren => constante druk vanuit N en Z op Europees continent
=> kleine steden die verbonden werden met elkaar via heirbanen
=> vormt ruggengraad van het romeinse rijk => verdwijnt in de duistere middeleeuwen
Verval romeinse stedennetwerk
Weinig rechtstreekse bronnen over de middeleeuwen
=> geen geschreven bronnen, geen getuigen
=> baseren ons op archeologie en weinig overgebleven teksten
= verklaring waarom zaken hebben plaatsgevonden toen
Hoe komt het dat het RR en het stedennetwerk op zo’n korte tijd uit elkaar valt?
En dat Noord Europa snel terugvalt naar een primitieve toestand?
Na enkele jaren blijft er niets meer over van de grote beschaving die de romeinen hadden ontwikkeld
hoe komt dat???
klassieke uitleg:
= politieke instabiliteit => Noordelijke en zuidelijke rooftochten
!!! niet voldoende verklaring voor historici
Stammen die de romeinse cultuur kwamen overnemen/veroveren namen veel van hun over
Vernietigden dus niet alles
, Interessante infrastructuur hielden ze over
!!! De invallen zelf verklaren dus niet dat de romeinse cultuur verloren is gegaan
=> andere oorzaak
“Het idee dat de val van het Romeinse Rijk veroorzaakt werd door de inval van de Vikings werd door
de Belgische historicus Henri Pirenne betwist. Volgens hem was het pas met de invallen van de Moren
dat de handel rond de Middellandse Zee stilviel, en daardoor het Romeinse stedennetwerk
verbrokkelde. De oorzaak was maw economisch eerder dan militair. (= Pirenne-thesis)”
= hypothese van Belgische historicus
=> gevolgen van de invallen waren van belang
- Politieke instabiliteit waardoor de handel stil valt
o Daardoor valt al de rest ook stil
o 'geen bloed meer in het lichaam' => het sterft af
Ooorzaak is dus de gevolgen van de invallen (niet de invallen zelf)
historici van toen waren op zoek naar verklaringen
pirenne gaat telkens op zoek naar een economische verklaring
=> levensader van de geschiedenis => stuurt de geschiedenis
verklaart waarom de romeinse erfenis op korte tijd verdwijnt
er is maar 1 instuurt meer dat de maatschappij kan structureren en dat is de rooms
katholieke kerk
o 4e eeuw => rooms katholiek = staatsgodsdienst RR
o naast paus, bisschoppen voornaamste machthebbers in de kerk
= plaatselijke gezant van de paus
~kardinaal is speciaal soort bisschop
o bisschop moet gevestigd zijn in een stad
o enkel die steden blijven dan ook over na het proces
o alle andere steden waar geen bisschop aanwezig zijn:
gaan geleidelijk aan verdwijnen
Dominantie Rooms-katholieke kerk ~Laatste vorm van georganiseerd gezag
R-katholieke kerk belangrijkste culturele, politieke en economische actor toen
o cultureel:
enige vorm van onderwijs (kloosters en abdijen)
o politiek:
paus scheidsrechter bij conflicten
o economisch:
abdijen zorgen voor landbouw
stukken grond er rond => voorzien van voedsel => maatschappelijke organisatie
wordt gezien als feodale maatschappij
feodaal:
1. bijna iedereen leeft van de grond/landbouw (primaire economische
activiteit)
2. standenmaatschappij (hiërarchie)
Vorst & (land)adel (3%) = mensen die machtig zijn door grondbezig
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper stuvia2003. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.