Begrippenlijst HCD
Les 1: introductie – casusanalyse
Stigma Een brandmerk dat aan een bepaald persoon, groep personen of zaak wordt gekoppeld. Kan p. 2
ook een negatief vooroordeel zijn dat leeft onder een bevolkingsgroep.
Survivor’s Schuldgevoelens van iemand die overleeft p. 2
guilt
Taboe Iets dat wordt beschouwd als ongepast om te gebruiken, te doen of over te spreken. p. 2
Filial duty Positie van kinderen in niet-westerse gemeenschappen waarin het de verwachting is dat p. 3
kinderen instaan voor continuïteit van de culturele gemeenschap, waarin het de kinderen
zijn die zorg dragen voor de oudere gemeenschappen.
Reactieve Als precies die identificaties voorwerp worden van discriminatie weten we dat die reactief p. 3
identiteits- worden en zich opsluiten in soort mobilisatie van eigen identiteit waarin weinig brug
mobilisatie mogelijk is tussen culturele mobiliteit en verandering en processen van aanknopen met
extremisme
Les 2: voorbereidingen kennisclips 6/10
Cultuur - E. B. Tylor: Cultuur als complex geheel dat kennis, geloof, kunst, morals, wetten, p. 1
costume en andere capabilities en gewoontes vereist bij mensen als lid van deze
cultuur.
- G. Hofstede: Cultuur als collective progamming of the mind that distinguishes the
members of one group of people from another
o Specifiek over functioneren v mind als zijnde dat psyche van één groep anders
zijn dan psyche van leden van andere culturele groep
samengebracht:
S. J. Heine: Cultuur als elke soort info (ideeën, geloof, technologie, gewoontes, praktijken)
dat verworven wordt van andere leden vd cultuur via social learning en dat capabel is in
effect geven aan iemand gedrag
Veel types informatie die verworven zijn door sociaal leren van andere leden binnen
culturele groep & die capaciteit hebben om iemands denken en handelen te
beïnvloeden, de mind te programmen (cf Hofstede)
Algemene Culturele psychologie ≠ algemene psychologie p. 2
psychologie Algemene psychologie:
- Niet over de context en inhoud & dit doet er ook niet doe want vormen een ruis voor
de psyche
- Psyche begrijpen door ruis ‘wegstrippen’
- Er is psychic unity en we willen zoeken naar universele wetten van psychologisch
functioneren
Culturele - Context en inhoud zijn deel v psyche, van het te begrijpen fenomeen; zonder context p. 2
psychologie te betrekken kunnen we psyche niet begrijpen
- Specifiek gaat het over die mutual constitution, het idee dat psychologische
meegegeven is door sociaal culturele en ook andersom
Culturele psychologie = "de studie van de manieren waarop subject en object, zelf en
1
, ander, psyche en cultuur, persoon en context [...], samenleven, elkaar nodig hebben, en
dynamisch, dialectisch en gezamenlijk elkaar vormen" p. 3
gaat over mutual constitution, wederzijdse constitutie
Culturele Dynamisch systeem waarin een verandering in instituties ook een verandering in p. 3
psychologie interacties met zich mee kan brengen
als
dynamisch
systeem
Culturele Het is een dialextisch proces waarbij ideeën die op het ene niveau ontstaan, een invloed p. 3
psychologie hebben op het andere niveau
als dialectisch Zijn allemaal bouwstenen van elkaar
proces
Mutual = wederzijdse constitutie p. 3
constitution - Uitgangspunt: cultuur en psyche vormen elkaar en worden het best samen
geanalyseerd en begrepen
- Principe van existentiële onzekerheid
- Principe van intentionele werelden
Existentiële Mens is van nature gemotiveerd om betekenissen uit zijn sociaal-culturele omgeving te p. 3
onzekerheid halen
Intentionele mensen & sociaal-culturele omgevingen doordringen elkaar p. 3
werelden - “Intentionele werelden" = menselijke 'artefactuele' werelden die bevolkt worden
door ‘intentionele dingen'.
- deze hebben geen identiteit die losstaat van het menselijk begrip, het zijn geen
natuurlijke soorten (bijv. onkruid, schade, zonde, stelen, scheiden, etc.)
Zelf-concept - Zelf als gekend = ME = verzameling overtuigingen die we hebben over onszelf p. 5
wnr we vragenlijsten invullen over onszelf peilen we naar het ME
- Zelf als doener = I = doener & voeler die verhalen vertelt, hoe we onszelf beleven en
ervaren hele dag door
Model van - Geïnternaliseerde maar gedeelde representatie van wat het betekent om een goed p. 5
zelf persoon te zijn
- Vaak gelinkt aan wat het betekent om goede relaties te hebben met anderen
Zelf- - Motivatie of bias om jezelf in een positief daglicht te zien en te focussen op waar het p. 5
enhancemen zelf goed in is
t bias (onafh - Manifesteert zichzelf in een brede waaier van self-serving biases (beter dan anderen
context) effect)
Zelf-kritische - Motivatie of bias om je eigen tekortkomingen te zien en focus op waarin het zelf kan p. 6
bias (interafh verbeteren
context) - Manifesteert zich in gedragingen die bedoeld zijn om gezichtsverlies te vermijden:
om relatie met andere mensen te gaan behouden
Agency - Acting in the world, vaak denkt men dat non-weird people een gebrek aan agency P9
hebben
Conjoint - Interafhankelijke context p. 10
2
, - Agency wordt bepaald door alle atrributen van het individu
- Vb. volgens onderlinge afhankelijkheid van mensen => aanpassen AAN omgeving
Disjoint - Onafhankelijke context p. 10
model - Agency wordt bepaald door de persoonlijke attributen van het individu
- Vb. volgens individuele motieven, doelen en voorkeuren => invloed OP omgeving
Analytische - Focus objecten en attributen p. 13
aandacht - Objecten onafhankelijk van context
- Wereld gezien in delen
- Analytische aandacht bevorderT:
geheugen voor objecten
nauwkeurigheid op gebied van absolute taken
veld-onafhankelijkheid
verandering detecteren in focale objecten
Holistische - Focus zowel op object- al achtergrondcontext p. 13
aandachg - Objecten onderling afhankelijk van context waarin ze verschijnen
- Wereld gezien als gestalt/geheel
- Holistische aandacht bevordert:
geheugen voor relaties
nauwkeurigheid op gebied van relatieve taken
er is veld-afhankelijkheid
verandering detecteren in achtergrond
Les 2: universality without uniformity – hoe gaan we daar best mee om in de praktijk?
3
