Psychopathologie – Hoofdstuk 1
Criteria voor afwijkend gedrag (abnormaliteit)
1. Uitzonderlijk
Uitzonderlijkheid op zichzelf is niet voldoende om gedrag afwijkend te
noemen.
2. Sociaal afwijkend
Rekening houden met culturele verschillen. Bovendien, wat de ene
generatie afwijkend vindt, kan de volgende generatie heel normaal vinden.
3. Foute perceptie of interpretatie van de realiteit
Als iemand ziet of stemmen hoort die er in de werkelijkheid niet zijn.
4. Aanzienlijk emotioneel lijden van de persoon
Voor sommigen blijven emoties zoals angst en depressie echter zo hevig,
dat ze niet goed meer functioneren.
5. Ongepast of contraproductief gedrag
vb: agorafobie: angst om zich in openbare ruimtes te bevinden.
6. Gevaar
Gedrag dat gevaar oplevert voor de betrokkene zelf of voor anderen.
Globaal gezien
• Belangrijk criterium : er is sprake van emotioneel lijden.
• Er zijn ernstige belemmeringen in het functioneren op 1 van de
levensgebieden (werk, familie, samenleving,…)
• Er is gedrag dat kan meiden tot persoonlijk lijden, pijn, zelfverminking,
invaliditeit of dood.
• De belemmering houdt langere tijd aan en past niet meer binnen de
normale reacties van een bepaalde culturele context.
Kritisch houding en denkwijze
- Blijf septisch: niet gaan op eerste indruk
- Denk na over de definities en terminologie
- Weeg de aannamen of premissen (hypothesen) waarop argumenten
gebaseerd zijn.
- Houdt in gedacht dat correlatie niet gelijk staat aan een causaal verband
(veroorzaakt stress depressie?).
- Overweeg de aard van bewijzen (geen persoonlijk voorkeur maar wel solide
onderzoek) waarmee conclusies worden onderbouwd.
- Simplificeer niet te strek.
- Generaliseer niet te sterk.
Historische evoluties binnen de GGZ (zie PPT goed lezen)
Hedendaagse trends
Herstelbenadering: Nadruk op eigen kracht, empowerment.
Psychiatrische patiënten krijgen actieve rol in eigen herstel
en maatschappelijk participatie. Destigmatisering werk en
taboe doorbreken.
,Belangrijke ethische principes
Informed consent: de proefpersoon heeft de vrijheid om te kiezen al dan niet aan
een onderzoek te deelnemen.
Vertrouwelijkheid: anonieme onderzoek.
, Psychopathologie – Hoofdstuk 2
Visie op afwijkend gedrag en behandelmethoden
Perspectieven op afwijkend gedrag
Psychodynamische modellen (Sigmund Freud)
Afweermechanisme: strategieën om de realiteit te vervormen, door het ego gebruikt om
het zelf te beschermen tegen het bewustzijn van angstaanjagende zaken. Soorten:
verdringing, regressie, rationalisatie, verplaatsing, projectie,
reactieformatie, ontkenning, sublimatie.
Psychodynamisch perspectief : benadering van ontwikkeling waarbij men ervan uitgaat
dat gedrag gemotiveerd wordt door innerlijke krachten, herinneringen en conflicten waarvan
een persoon zich nauwelijks bewust is en waarvoor hij weinig controle heeft.
1
, 2