Samenvatting over het onderdeel Anesthesie binnen het vak Heelkundig Zorgtraject. Deze samenvatting bevat zowel de info uit de powerpoints als de tekst uit het boek.
1. Geschiedenis van de inhalatie anesthesie
a. PRE 1846
- In middeleeuwen: pijn = onoverkomelijke leed
o Toch al eeuwenlang op zoek naar middelen die pijn konden reduceren
▪ Analgetisch cement: vullen van pijnlijke gaatjes in tanden
▪ Papaver en alruin: bereiden van slaapverwekkende drankjes
- In renaissance: alles uit middeleeuwen werd vernietigd
o Niet medicamenteuze pijnbestrijding
▪ Koude
▪ Lokale druk
▪ Carotiscompressie
▪ Zenuwcompressie
- Chirurgie in 1850:
o Enkel bij ondraaglijke pijn, deformiteiten en nakende dood
o Ervaring: geen asepsis, hoge mortaliteit, traumatische beleving
- Industriële en wetenschappelijke revolutie
o 1540: ether synthese
o 1628: bloedcirculatie
o 1744: ether inhalatie als pijnbehandeling
o 1770: research naar CO2
o 1771: ontdekking van O2
o 1773: ontdekking van N20
o 1800: ontdekking van anesthetische eigenschappen door Davy
o 1842: verdoving met ether voor verwijderen van nekgezwel
o 1844: tandextractie onder lachgas sedatie
o 1846: anesthesie door Morton, operatie door Warren
b. 1846-1900
- Algemene anesthesie
o Ether
▪ Snelle spreiding van gebruik over Europa
o Lachgas
▪ Hernieuwde interesse bij tandheelkunde & bevalling
o Chloroform
▪ 1831: synthese van chloroform
▪ 1847: James Simpson
▪ 1853: John Snow
- Tot 1960: ether was standaard
o Maar groot ontploffingsgevaar → stilaan vervangen
o Inhalatie anesthesie bleef risicovol
▪ Concentratie van gassen was moeilijk te regelen
▪ Gebruikte stoffen waren toxisch
1
, • Risico op leverschade, hypotensie & ademhalingsproblemen
- Lokale anesthesie
o Pas einde van 19de eeuw
o Anesthesie zonder bewustzijnsverlies
2. Lokale & regionale anesthesie
- Coca bladeren bij Inca indianen
o Bevatten cocaïne
- Ontwikkeling van naald en spuit
- 1884: cocaïne door Koller (oogarts)
o Oftalmologie
- 1885: spinale pijnstilling
- 1891: tropocaïne
- 1892: lokale infiltratie van LA
- 1898: spinale anesthesie voor heelkunde
- 1908: bier’s block (IV regionale anesthesie)
o Knelband aanleggen → bloed in veneus systeem wordt verwijderd & vervangen door
oplossing met anestheticum
- Groot succes door groot risico van algemene narcose
o Moeilijk te regelen dosis
o Toxiciteit van toegediende gassen
o Ademhalingsproblemen door achterovervallen van tong
3. Anesthesie in 20e eeuw
- Algemene vooruitgang
- Ontwikkeling van intraveneuze hypnotica, opiaten en neuromusculaire blokkers
o IV anesthesie
- Monitoring:
o Invasieve BP, ECG, saturatie
- Rol van WO: intubatie- en luchtwegmateriaal
- Rol polio epidemie: ontwikkeling ventilatoren
4. Anesthesie in 21e eeuw
- 5 jaar specialisatie na opleiding geneeskunde
- Operatiezaal: anesthesie
o Klassiek: narcose in operatiezaal
o Dagziekenhuis
o Diagnostische/interventionele procedures
o Materniteit: arbeid en bevalling
- Intensieve geneeskunde
- Spoedgevallen
- Chronisch pijncentrum
2
, Hoofdstuk 2: perioperatieve stress respons
1. Inleiding
- Heelkunde veroorzaakt acuut een reeks van hormonale, metabole en fysiologische
veranderingen
o = acute stress respons
o Verhoogde secretie van hypofysaire hormonen
o Activatie van het sympathisch zenuwstelsel
o Activatie stolling en inhibitie van fibrinolyse
o Verhoogde katabolisme mobiliseert substraten voor energievoorziening
o Water- en zoutretentie voor behoud van intravasculair volume en cardiovasculaire
homeostasis
- Doel van anesthesie = modifiëren van stress respons voor, tijdens en na heelkundige en
negatieve gevolgen voor patiënt beperken
o Want stress respons heeft ook negatieve effecten
2. Stress respons
- = lichaamsreactie op externe stimulus
o Lokaal en veralgemeend
o Grootte is afhankelijk van:
▪ Intensiteit
▪ Ernst
▪ Duur van de stimulus
- Neurale respons = hormonaal gemedieerd
o Katabolisme
o Vasoconstrictie
o Hypertensie
o Anti-diurese
- Humoraal gemedieerd
o Immunomodulatie
o Hypercoagulatie
3. Endocriene stress respons
- Hogere productie van (nor)adrenaline in bijniermerg
o Versterken effecten van directe orthosympatische activatie via alfa en bèta
receptoren
▪ °gluconeogenese en glycogenolyse
- Hogere productie van cortisol in bijnierschors door ACTH (adrenocorticotroop hormoon) en
CRH (corticotropine releasing hormoon) in hypofyse
o Cortisol: negatieve feedback op productie van ACTH → wordt geïnhibeerd bij
chirurgie
o Effecten cortisol: gluconeogenese, proteolyse, lipolyse & anti-inflammatoir effect
met onderdrukking van immuunsysteem
▪ + inhibitie van accumulatie van macrofagen & neutrofielen
▪ + verhinderd productie van prostaglandines
3
, - Uitgesproken metabole toestand om voldoende substraat te mobiliseren en energie ter
beschikking te stellen in weefsels
o Verminderde productie van insuline
o Ontstaan van insuline resistentie
o Verhoogde productie van glucagon
- Verhoogde productie van ADH in posterieure hypofyse & renine
o Retentie van water en zout + vasoconstrictie
▪ Behoud van intravasculair volume
- Verhoogde productie van groeihormoon in anterieure hypofyse
o Stimulatie van eiwitsynthese, glycogenolyse & lipolyse
o Inhibitie van proteolyse
o Anti-insuline effect
- Catecholamines:
o Cardiovasculaire effecten
o Glycogenolyse
o Gluconeogenese
o Minder perifeer glucoseverbruik
- Bèta adrenerge inhibitie van bèta-cellen → minder secretie van insuline
o °Verhoogde glucosespiegels + verhoogd katabolisme & lipolyse
▪ Door verminderde glucose opname en verminderde omzetting van glucose
naar glycogeen
o Ook perifere insulineresistentie → cellen zijn minder gevoelig aan circulerend
insuline
- Alfa cellen van pancreas verhogen productie van glucagon met lipolyse, gluconeogenese en
glycogenolyse tot gevolg
4. Stress respons en metabolisme
- Koolhydraten: ontstaan van hyperglycemie
o Meer glucose aanmaak door cortisol en catecholamines
o Relatief tekort aan insuline
o Perifere insulineresistentie
o Cave diabetici
- Eiwitten: proteïne afbraak voor energie, acute fase eiwitten, glucose en vetten
o Verlies aan spiermassa
o Meetbaar via urinaire stikstof excretie
- Vetten: vetafbraak naar glycerol + vetzuren
o Glycerol → glucose
o Vetzuren → ketonen
5. Immunologische stress respons
- Lokale en veralgemeende ontstekingsreactie door:
o Verhoogde productie van pro- en anti-inflammatoire cytokines
▪ IL-1, TNF-alfa, IL-6
▪ In geactiveerde leukocyten, fibroblasten en endotheel
▪ IL-1 + TNF-alfa: geven aanleiding tot productie van IL-6
▪ IL-6 = cytokine verantwoordelijk voor acute fase reactie
• Koorts
• Granulocytose: neutrofiele granulocyten
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evdp. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
