Hoofdstuk 3 wijsbegeerte:
lichaam en geest
Inleiding
Lichaam en geest = actueel thema , tot op heden nog geen consensus , metafysisch probleem
Geest = verzameling van vermogens en toestanden / lichaam =ons brein
Dirk Swaab
Boek : wij zijn ons brein
- Onze mentale/ toestanden vallen samen met onze hersentoestanden
- Woord ‘we’: wat belangrijk is voor ons -> identiteit , persoonlijkheid,
toekomstplannen , herinneringen, …
- mentale toestanden = hersentoestanden
Alva Noë
Boek : wij zijn toch geen brein
- we weten NIET hoe onze hersentoestanden zich vertalen naar hersentoestanden
- je kan nooit weten wat een persoon ervaart
dualisme = presenteren mentale toestanden en hersentoestanden als fundamenteel verschillende
soorten ‘dingen’ met fundamenteel verschillende eigenschappen
descartes =über-dualist
3.1. fysisch spul en geestesspul: Descartes’ dualisme (substantie-dualisme)
Descartes -> maar 1 zekerheid : mens = denkende substantie/ ding gekenmerkt door bewustzijn
- ‘ding’ heeft lichaam helemaal niet nodig om te kunnen denken
- De geest is fundamenteel verschillend v/h lichaam (in allerlei opzichten)
- Lichaam = zelfstandige machine , onderworpen aan + functioneert volgens de natuurwetten
Lichaam volgens Descartes: 1ste soort spul
- Kenmerkt zich : uitgebreidheid = neemt een plaats in, in de ruimte (bv hersenen)
- Hebben 3 dimensies + bepaald volume
Res extensa - Opgebouwd uit onderdelen die we ook terugvinden bij andere levende wezens + die
volledig kunnen worden geanalyseerd door de wetenschappen
- Dieren: geen bewustzijn => machines , dieren zijn niet in staat tot mentale toestanden (geen
vreugde en pijn ervaren)
- Lichaam + hersenen = publiek toegankelijk : iedereen heeft op de zelfde manier toegang tot
zulke dingen
- Betwijfelbaarheid : je kan twijfelen dat je een lichaam hebt maar je kan niet twijfelen dat je
aan het denken bent.
Filosoof Gilbert Ryle
1
Merel Praet
, Wijsbegeerte hoofdstuk 3
- 1 v/d grootste critici v/h dualisme
- Menselijke geest = spookmachine
Onzichtbaar, onhoorbaar , geen maat/gewicht
Kan niet gedemonteerd worden
Onbekend hoe geest het lichaam als machine bestuurt
Geest volgens descartes : 2de soort spul
- = substantie die NIET publiekelijk toegankelijk is (mentale toestanden zoals gedachten,
verlangens, .. niet rechtstreeks toegankelijk voor anderen. WEL onrechtstreeks via onze
Res cogitans
worrden, daden , … -> niet altijd betrouwbaar)
Mentale toestanden WEL onmiddellijk toegankelijk voor onszelf
- Geest = NIET uitgebreid : Mentale toestanden -> niet lokaliseren in de ruimte
Vaak gebruikt van beeldspraak (bv bodemloos verdriet)
Geest ook niet begrijpen met behulp van categorieën die ontleend zijn aan een
beschrijving v/h lichaam
- Wetenschappen kunnen ons NIETS leren over wat geestesspul is
Korte samenvatting Fysisch spul VS geestesspul
Fysisch spul Geestesspul
- Beschreven + verklaard door de fysica - Geen plaats in huidige fysica
- Gebonden aan tijd (eindig) en ruimte - Niet gebonden aan tijd (onsterfelijk) en
(uitgebreid) ruimte (niet uitgebreid)
- Objectief bestudeerbaar - Subjectief bestudeerbaar ùfgt(v’ry
- Publiek toegankelijk - privé-toegang
3.2. argumenten voor en tegen dualisme
1STE argument VOOR
Descartes : cognito ergo sum -> ik denk dus ik ben
- het bestaan v/d geest (en het denken) = onbetwijfelbaar
- gedachtenexperiment : malin génie -> kan illusie geven v/e lichaam te hebben
we kunnen aan alles twijfelen maar niet aan het feit dat ik twijfel
- swaab : we kunnen samenvallen met ons lichaam
2de argument VOOR (minst overtuigend)
Plato: legde ook 2 soorten werelden voor (via vroegchristelijke interpretaties)
- De ziel zit gevangen in de kerker v/h lichaam
- Lichaam -> eigen sensuele verlangens nastreven -> moet in toom gehouden worden door de
geest
- Lichaam = eindig , onderhevig aan verrotting en verval
- Geest = eeuwig + keert terug naar haar oorsprong (God : christendom / Plato : ideeënwereld)
Kant: onze geest = onsterfelijk
- Anders volstrekt onbegrijpelijk waarom mensen een deugdzaam leven lijden
Opmerking : kan een geloofsovertuiging een deugdelijk filosofisch argument mens
Intuïtief niet het geval , geloof eerder een motivatie dan argument
3de argument VOOR
2
Merel Praet
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper merel2405. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,29. Je zit daarna nergens aan vast.
