Les 7: somatische sensibiliteit
⇒ schema geeft functionele bouwblokken
van CZS weer
Sensorisch systeem
- Interoceptie = sensibiliteit van de
viscerale (inwendig) organen = prikkels
van binnen in lichaam
- Exteroceptie = oppervlakte sensibiliteit
- Proprioceptie = diepte sensibiliteit
exteroceptie en proprioceptie ⇒ vormen
somatosensibel systeem
3de sensorisch neuron
= thalamocorticale projectie
⇒ van thalamus → naar somatosensorische cortex
Exteroceptie: 1e sensorisch neuron
HUID registreert: druk, aanraking, fijne tastzin, vibratie, temperatuur en pijn (verschillende
soorten stimuli)
receptoren die deze verschillende prikkels kunnen registreren:
1. Mechanoreceptoren (aanraking, druk, vribratie)
2. Thermoreceptoren (warmte of koude)
3. Nociceptoren (= pijnreceptoren)
→ wordt mogelijk gemaakt doordat er rond de dendrieten niet neuronale cellen
(vb: endotheelcellen of Schwanncellen) geëvolueerd zijn tot bijzondere eind
structuren
= corpusculaire eindorganen ( maken het mogelijk om bepaald soort stimulus te capteren)
→ bepaalde stimuli, zoals pijn, worden door vrije zenuwuiteinden gecapteerd
, Exteroceptie: mechanoreceptoren
Tastcel of schijf van Merkel - Schijfvormige/ afgeplatte structuren, endotheelcel
(diameter 10-15µm) - Oppervlakkig op de huid terug te vinden: op grens epidermis –
dermis, in clusters
- Terug te vinden op behaarde en ongehaarde huid
- Registreren druk, lichte aanraking ( daarom oppervlakkig op
huid)
- vb: zachte harige vel van perzik kunnen voelen
Tastlichaampjes van Meissner - Registreren aanraking
( diameter 40-60 µm) - vooral voor veranderingen in vorm en textuur
- 4x gevoeliger dan Merkelcellen
- in dermis (net onder epidermis) = dieper in de huid
- hoogste densiteit in dikke, onbehaarde huid
- maken het mogelijk dat wij iets op basis van tast gaan
herkennen
Tastlichaampjes of cilinders - Dieper in dermis
van Ruffini (diameter 1-3 µm) - Cilindrische vorm die parallel met de huid gelegen is
- Gevormd door collageenvezels + gemodificeerde Schwanncell
⇒ vormen een met vloeistofgevulde capsule
- Prikkeling door stevige druk, verandering spanning in huid (=
stretch receptoren)
- uitrekken van de huid (daarom liggen ze parallel met de
huid, want ze gaan mee uitrekken en zo stimulatie van de
zenuwvezel die hierin vervat zit ontvangen)
+ rol in thermoreceptie
Lichaampjes van Vater-Pacini - Tot 2 mm lang
(diameter 1 mm) - 20-70 lagen concentrisch gerangschikte lamellen (=
gemodificeerde Schwanncel)
- Registreren vibraties (en druk)
- veel grotere druk dan voorgaande
- we vinden ze terug in subcutis (= onderhuid = veel dieper),
periost (beenvlies), gewrichten, oppervlak van pezen en fascies
variatie in:
- Grootte receptief veld (= huidoppervlak waarin tactiele waarneming
verzorgd wordt door 1 enkele receptor)
- Snelheid adaptatie vuurfrequentie (= aanpassingssnelheid/ hoe snel of
hoe lang ze blijven reageren door het produceren van AP op een
aanwezige sensorische prikkel
- trage receptoren = tonische: waarnemen van
stretch, thermoreceptoren, proprioceptoren
- snelle receptoren: waarneming textuur en trilligen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mmatth. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.