Samenvatting van 'inleiding tot het recht deel 1' voor het vak recht en onderneming. Geschreven in . Voor de richtingen SEW/TEW/HI op de UA. Bevat alles wat te kennen is uit deel 1.
Samenvatting Recht en Onderneming Boek 1 – Tyas Van Antwerpen
Inhoud
DEEL 1: INLEIDING ........................................................................................................................................................................................................ 2
Hoofdstuk 1. Wat is recht? ....................................................................................................................................................................................................................... 2
Hoofdstuk 2. Indeling van het nationaal recht......................................................................................................................................................................................... 2
Hoofdstuk 3. Het internationaal recht ..................................................................................................................................................................................................... 3
DEEL 2: PUBLIEK RECHT................................................................................................................................................................................................. 4
Hoofdstuk 1. Grondprincipes van de staatsorde ..................................................................................................................................................................................... 4
Hoofdstuk 2. De supranationale rechtsorde ............................................................................................................................................................................................ 4
Hoofdstuk 3. De internationale rechtsorde ............................................................................................................................................................................................. 6
Hoofdstuk 4. De federale politieke instellingen ....................................................................................................................................................................................... 6
4.1 Het federale parlement.................................................................................................................................................................................................................. 6
4.2 De federale regering ...................................................................................................................................................................................................................... 7
Hoofdstuk 5. De gemeenschappen en gewesten .................................................................................................................................................................................... 7
Hoofdstuk 6. Het lokaal niveau ................................................................................................................................................................................................................. 8
DEEL 3: BRONNEN VAN HET RECHT ............................................................................................................................................................................... 9
Hoofdstuk 1. De wet .................................................................................................................................................................................................................................. 9
1.1 De hiërarchie .................................................................................................................................................................................................................................. 9
Hoofdstuk 2. De andere bronnen v/h recht ........................................................................................................................................................................................... 10
Hoofdstuk 3. Grondwettelijke hoven en controlerende instellingen ................................................................................................................................................... 11
3.1 Het Grondwettelijk Hof ................................................................................................................................................................................................................ 11
3.2 De Raad van State ........................................................................................................................................................................................................................ 12
Hoofdstuk 4. Indeling van rechten ......................................................................................................................................................................................................... 12
DEEL 4: GERECHTELIJK RECHT ..................................................................................................................................................................................... 13
Hoofdstuk 1. Enkele algemene beginselen ............................................................................................................................................................................................ 13
Hoofdstuk 2. De rechtscolleges .............................................................................................................................................................................................................. 14
2.1 De burgerlijke rechtscolleges ....................................................................................................................................................................................................... 14
2.2 Sociale zaken ................................................................................................................................................................................................................................ 15
2.3 Misdrijven ..................................................................................................................................................................................................................................... 15
2.4 Fiscale zaken ................................................................................................................................................................................................................................. 15
Hoofdstuk 3. De gerechtelijke procedure .............................................................................................................................................................................................. 16
3.1 Verloop v/d gerechtelijke procedure .......................................................................................................................................................................................... 16
3.2 Rechtsmiddelen ............................................................................................................................................................................................................................ 16
3.3 Kort geding ................................................................................................................................................................................................................................... 17
3.4 Arbitrage ....................................................................................................................................................................................................................................... 17
3.5 De uitvoering ................................................................................................................................................................................................................................ 17
3.6 De positie v/d benadeelde in het recht ....................................................................................................................................................................................... 18
Hoofdstuk 4. Bewijsrecht ........................................................................................................................................................................................................................ 18
4.1 De bewijslast (wie moet wat/wanneer bewijzen?) .................................................................................................................................................................... 18
4.2 Het schriftelijk bewijs ................................................................................................................................................................................................................... 19
4.3 Het getuigenbewijs ...................................................................................................................................................................................................................... 20
4.4 De vermoedens ............................................................................................................................................................................................................................ 20
4.5 De bekentenis ............................................................................................................................................................................................................................... 20
4.6 Het deskundigenonderzoek ......................................................................................................................................................................................................... 20
4.7 (Het verhoor v/d partijen en de gedingbeslissende eed) ........................................................................................................................................................... 20
4.8 De plaatsopneming ...................................................................................................................................................................................................................... 20
1
,DEEL 1: INLEIDING
Hoofdstuk 1. Wat is recht?
1. Definitie v/h recht
▪ “Recht is het geheel van bindende regels tot ordening van de samenleving in beginsel opgelegd, minstens bekrachtigd
door de maatschappij en als zodanig afdwingbaar gesteld”
▪ Ordening: regels om gedrag en maatschappij te ordenen/onder controle te houden
▪ Afdwingbaar: het recht bestaat maar als men het kan afdwingen (afdwingbaar met geweld = rechtsregels)
▪ Wijzigen/afschaffen: er moeten regels zijn over het aanpassen van bestaande regeling
▪ Objectief recht = het geheel van vastgelegde rechtsregels uit diverse bronnen, dus het recht zoals het bestaat
▪ Subjectief recht = de rechten die u ontleent aan het objectief recht (concretisering/individualisering v/h objectief recht)
Hoofdstuk 2. Indeling van het nationaal recht
1. Belang v/h onderscheid privaat-publiek recht
▪ Privaatrecht = relaties tussen burgers onderling (vb. verkopen van huis tussen 2 burgers)
- Gekenmerkt door traditie en vrijheid
▪ Publiekrecht = relaties tussen burgers en overheid of overheden onderling (vb. belastingrecht)
- Gekenmerkt door eenzijdige dwingende overheidsbeslissingen
2. Het privaatrecht
▪ Burgerlijk recht → fundamentele regels voor iedere burger, regelt het bestaan (vb. geboorte, huwelijk, sterfte,…)
- Burgerlijk Wetboek en nieuw Burgerlijk Wetboek (vanaf 2019)
▪ Ondernemingsrecht → bepaalt het bestaan en functioneren van een onderneming, behoefte aan soepeler recht
- Wetboek Economisch Recht
▪ Privaatrechtelijk procesrecht → regelt afdwingbaarheid van het recht
- Gerechtelijk Wetboek regelt inrichting en bevoegdheid v/d privaatrechtelijke rechtscolleges + verloop van procedures
3. Het publiekrecht
▪ Grondwettelijk recht → de grondwet regelt de meest fundamentele inrichting v/d staat, de basisstructuren v/d
machtsuitoefening, de scheiding der machten, fundamentele rechten en vrijheden van de mens
▪ Bestuursrecht → regelt de werking en inrichting van de uitvoerende macht (vb. ministeries, gemeenten, onteigening,…)
▪ Fiscaal recht → regelt de staatsinkomsten
▪ Strafrecht → geheel van regels die zorgen voor openbare orde en veiligheid + bepaalt de misdrijven en straffen
- Staat in Strafwetboek, maar ook andere bijzondere wetten
▪ Strafprocesrecht → stelt de dader tegenover de gemeenschap, vertegenwoordigd door het Openbaar Ministerie
- Staat in Wetboek van Strafvordering
4. Relevantie v/h onderscheid
▪ Regels v/h burgerlijk recht zijn aanvullend recht → burgers mogen zelf van deze regels afwijken en andere regels bepalen
- Vb. huwelijksvermogensstelsel: er gelden standaardregels die gelden indien de echtgenoten er niet specifiek v afwijken
▪ Regels van dwingend recht → in principe niet van afwijken (afwijkingen worden strikt geïnterpreteerd)
- In privaatrecht vaak om zwakkere contractspartij te beschermen
- Vb. vrijheid van echtgenoten om zelf hun beroep te kiezen, enkel bij gevaar voor financiële relatie is geschil mogelijk
▪ Regels van openbare orde → kan niet van afgeweken worden
- Vb. vele regels van strafrecht, het faillissement,…
▪ Publiekrecht omvat veel meer regels van openbare orde dan privaatrecht (overheid oefent gezag uit zonder contracten)
5. Relativiteit
▪ Versterkt door de actieve rol v/d overheid en door de meervoudige lagen in het recht
▪ Het economisch recht: ondernemingsrecht + marktreguleringsrecht
- Veel overheidsinterventie, dus eerder publiek recht
▪ Het sociaal recht → bevat zowel regels van privaat recht als publiek recht
- Individueel arbeidsrecht: regelt verhouding v/d individuele werknemer met de werkgever
- Collectief arbeidsrecht: regelt relaties tussen weknemers als groep (vakbonden) en de werkgever(organisaties)
- Sociaalzekerheidsrecht: regelt relatie tussen de verzekerden en de instellingen v/d sociale zekerheid
(vroeger gebaseerd op verzekeringscontract, nu vaak verplicht en veel overheidsreglementering)
2
, 6. Overlapping in concrete praktische problemen
▪ De praktijk laat zich niet altijd indelen → problemen die interdisciplinair zijn → vb. werking familievennootschap
- Vennootschapsrecht = welke vennootschap en welke bestuursorganen?
- Fiscaal recht = hoe worden inkomsten belast?
- Sociaal recht = wat zijn de gevolgen voor de jobs en de lonen van de werknemers?
- Erfrecht = hoe zit het met de aandelen na overlijden van de stichter-familievader?
- Zakenrecht = belangrijk voor financiële waardering van activa, alsook voor kredieten
- Verbintenissen = overeenkomsten met leveranciers en klanten
▪ Het Europees recht maakt het onderscheid vaak niet (door verschillen binnen lidstaten)
- Vb. onderneming in Europese regelgeving kan zowel een privaatrechtelijke onderneming als een overheidsbedrijf zijn
7. Privaatrechtelijke technieken
▪ Overheid heeft er vaak belang bij om de werking v/d vrije markt zo weinig mogelijk te verstoren
▪ Privaatrechtelijke technieken → overheid doet afstand van haar bevoorrechte machtspositie om zoals andere
particulieren contracten af te sluiten (vb. contractuele werknemers ipv ambtenaren, onderhands kopen ipv onteigenen)
Hoofdstuk 3. Het internationaal recht
1. Het internationaal privaatrecht
▪ Heeft tot doel uit te maken welke nationale wetgeving van toepassing is op een rechtsverhouding, waarin buitenlandse
elementen voorkomen (er moet uitgemaakt worden welk recht van toepassing is)
▪ Elk land kan er verschillende regels op na houden
▪ Het Wetboek IPR is belangrijke bron van rechtsregels
▪ Voor eenheid te bevorderen worden op Europees niveau verdragen afgesloten (afspraken om zelfde regels te hanteren)
▪ Hinkende rechtsrelaties = delicate private en professionele gevolgen door ongelijke rechtsgevolgen in diverse landen
2. Het internationaal publiek recht of volkerenrecht (verdragen)
▪ Verdragen → contracten die relaties tussen landen beheren (ieder land behoudt zijn soevereiniteit)
▪ Publiekrechtelijk: defensie, dubbelbelastingverdragen, uitleveringsverdragen,…
▪ Privaatgerechtelijk: handelsverdragen, IPR-regeling
▪ Verdragen worden ondertekend door diplomaten, maar moeten nadien geratificeerd worden = bevoegde nationale
instantie moet er zich akkoord mee verklaren (dit doet de regering, echter moeten zij eerst langs het parlement)
3. Het Europees recht
▪ Uniek aan Europees recht is het feit dat de nationale bevoegdheden op diepgaande en blijvende wijze overgedragen
worden aan supranationale instellingen, die zelf rechtsregels creëren naast de oorspronkelijke verdragen
▪ Europese Economische Gemeenschap → verdrag van Maastricht → Europese Unie
▪ Primauteit of voorrang van het Europees recht = Europese rechtsregels gaan boven nationale rechtsregels
▪ Rechtstreekse werking = het Europees recht creëert rechtstreeks rechten en plichten voor de burgers
→ lidstaten moeten rechtsregels niet bekrachtigen, noch kunnen zij de toepassing ervan beletten
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tyasvanantwerpen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,48. Je zit daarna nergens aan vast.
