100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
Eerder door jou gezocht
VOLLEDIGE samenvatting Context & Nuance: kritisch reflecteren over actuele thema’s (Jonas Roelens) (reader samen met ppt's en grondige notities vanuit de les) €5,19
VOLLEDIGE samenvatting Context & Nuance: kritisch reflecteren over actuele thema’s (Jonas Roelens) (reader samen met ppt's en grondige notities vanuit de les)
Samenvatting van het vak ‘Context & Nuance: kritisch reflecteren over actuele thema’s’ door Jonas Roelens a.d.h.v. de reader, notities en ppt’s. Het thema van ’22-’23 was M/V/X. Alle gastlessen zijn in deze samenvatting verwerkt.
Notities context en nuance
Voor het examen: zeker opnieuw reflecteren over de discussievragen
Inhoudsopgave
Les 1: Inleiding............................................................................................................................................... 2
Gender & de humanities.......................................................................................................................................2
Casus: (homo)seksualiteit, Leeftijd & ‘consent’....................................................................................................5
KOH: Pederastie................................................................................................................................................5
ME & VMT: Sodomie........................................................................................................................................5
18e en 19e eeuw...............................................................................................................................................6
‘Homoseksualiteit’ & De Ander.............................................................................................................................7
Les 2: Geschiedenis........................................................................................................................................ 7
Klassiek Grieks-Romeinse Mannelijkheid.............................................................................................................8
Middeleeuwse mannelijkheid...............................................................................................................................9
Les 3: Letteren............................................................................................................................................. 10
Wij en de oudheid...............................................................................................................................................10
Van mythologie naar literatuuranalyse..............................................................................................................11
De Trojaanse Oorlog.......................................................................................................................................11
De Homerische verhaalwereld: helden en vrouwen......................................................................................11
Letterkundige handvaten...............................................................................................................................13
Gender en de post-homerica: analyse en discussie............................................................................................13
Les 4: Talen en culturen............................................................................................................................... 15
Monsterverhalen in Afrika..................................................................................................................................15
Gender en de Mesopotamische cultuur..............................................................................................................18
Les 5: Letterkunde........................................................................................................................................ 20
Gender en literatuur...........................................................................................................................................21
Trans Studies.......................................................................................................................................................21
Wat is trans poëzie?...........................................................................................................................................24
Bespreking en analyse van The Spectral Wilderness..........................................................................................25
Les 6: Kunstwetenschappen (tentoonstelling).............................................................................................. 26
Les 7: Wijsbegeerte en moraalwetenschap................................................................................................... 27
Algemeen wetenschapsfilosofisch kader............................................................................................................27
Genderbias in wetenschap-domeinen................................................................................................................29
Organisatie van wetenschap als sociale praktijk............................................................................................29
Onderzoeksvragen..........................................................................................................................................30
Methodologie, terminologie, etc...................................................................................................................31
Sociale epistemologie en feministische wetenschapsfilosofie............................................................................33
1
,Les 8: Gender en diversiteit.......................................................................................................................... 36
Wake-up calls omtrent genderideologie en de anti-genderbeweging...............................................................36
Wat is genderideologie?.....................................................................................................................................37
Maar hoe zit het dan met onze genderopvattingen?.........................................................................................39
Hoe zich verhouden tegenover genderideologie?..............................................................................................39
Les 9: Taalkunde.......................................................................................................................................... 40
Vanwaar komt de vraag om taal genderinclusiever te maken?........................................................................40
Taal en androcentrisme..................................................................................................................................42
Welke strategieën zijn er om talen genderinclusiever te maken?......................................................................43
Differentiatie...................................................................................................................................................43
Neutralisatie...................................................................................................................................................44
Heeft genderinclusief taalgebruik het beoogde effect?.....................................................................................45
Positieve effecten m.b.t. mentale genderrepresentaties..............................................................................45
Positieve effecten m.b.t. jobkansen en – voorkeuren...................................................................................46
Negatieve effecten van het gebruik van vrouwelijke functiebenamingen (differentiatie)............................46
Hoe groot is de kans dat we over pakweg honderd jaar allemaal genderinclusief spreken en schrijven?........46
Les 10: Oosterse talen & culturen................................................................................................................. 48
Vrouwen en geweld............................................................................................................................................48
Godinnenverering...............................................................................................................................................49
Vrouw vs godin...................................................................................................................................................52
Discussie.............................................................................................................................................................53
Les 1: Inleiding
Gender & de humanities
Sekse = geslacht: fysiek-biologische verschil M/V
Gender = historische/sociale/politieke betekenis die aan sekse wordt gekoppeld
- hoeft niet bewust of uitgesproken te zijn
- niet biologisch / a-historisch: cultureel /evoluerend
- persoonlijk: zelfbeeld
- sociaal: sociale organisatie
- cultureel: normerend effect
Waarom ervoer men in de jaren 1960 noodzaak voor specifieke subdiscipline rond vrouwenstudies?
- Beperkingen binnen academia zélf: mannelijk monopolie
o Toegang tot beroep
o Onderwerpkeuze androcentrisch
- 1960: tegencultuur 2de feministische golf
o Academische evolutie:
Neomarxisme
Poststructuralisme: agency
‘Tegengeschiedenis’: ‘her’-story i.p.v. ‘his’-story
- Kenmerken vrouwenstudies
o Angelsaksische oorsprong
2
, o Marginale en subversieve subdiscipline in historiografie
o Interdisciplinariteit
o Geen specifieke methodologie of thema’s
o Specificiteit ligt in de vraagstelling: op zoek naar het vrouwelijk perspectief
Invloed feministische theorievorming en engagement vrouwenemancipatie,
dus zeer duidelijke link tussen wat er academisch en maatschappelijk aan de
gang is
Turn to gender: stelt de eenzijdigheid van ‘vrouwenstudies’ van in de jaren 60 in vraag
“It seems to me that we should be interested in the history of both women and men, that we should
not be working on the subjected sex any more than a historian of class can focus entirely on peasants.
Our goal is to understand the significance of the sexes, of gender groups in the historical past.”
- Nadelen van disciplinaire isolatie studies
o Onderzoek geen invloed op algemene ontwikkelingen menswetenschappen
o Herbevestiging vrouwelijke particulariteit (tov universele/mannelijke gesch.)
- Kritiek op ‘vrouw’ als analysecategorie
o Studies van etniciteit en ‘black feminism’
o Postmodernisme: linguistic turn en deconstructivisme
Taal ≠ transparante spiegel van de realiteit maar construeert onze beleefde
realiteit/perceptie (Linguistic Turn)
Hoe we realiteit categoriseren bepaalt machtsverhoudingen: woorden
hebben pas betekenis in tegenstelling tot een ander binaire opposities in
betekenis en waarde
Ene concept niet zonder het andere te begrijpen: goed/kwaad,
modern/tradiitioneel, held/schurk
Vaak morele betekenissassociatie door specifiek vrouwelijke tov het
‘universele’/’neutrale’ mannelijke: Man/Mankind vs. Woman/Womankind
Deconstructie impliciet mannelijke
Deconstructie essentialisme
Butler: performatieve natuur van gender en seksuele identeit (Gender Trouble, Bodies That Matter
- Genderrelaties = sociale praktijken die voortdurend beoefend worden
- Creëren zo illusie van ‘normale’ of ‘natuurlijke’ vormen van gender- of seksuele identiteit
Scott: “Gender is a constitutive element of social relationships based on perceived differences
between the sexes, and gender is a primary way of signifying relationships of power” gender as
useful category of historical analysis
- Representaties van mannelijkheid en vrouwelijkheid, bv. soldaat als stoere held, vrouw als
engel des huizes, hoewel deze niet stroken met de werkelijkheid, bvb. mannen leden PSTD
dankzij de oorlog
- Normensysteem dat deze beeldvorming beheerst
o Binaire tegenstelling + naturalisering: uitsluiting van alternatieve identiteiten
o Sociale instellingen formuleren deze representaties: leger, onderwijs, godsdienst…
- Subjectieve identiteitsvorming: hoe gaan individuen om met verschillen tussen norm en
eigen sociale realiteit?
- Gender als fundamentele uitdrukking van macht
o Biologisch geslachtsverschil: sociale betekenissen: machtsverschillen
o Mannelijkheid en vrouwelijkheid worden in relatie tot elkaar geconstrueerd
(>< isolationisme vrouwenstudies)
o Differentiatie: mannelijkheid en vrouwelijkheid zijn heterogeen (>< essentialisme)
o Interactie/intersectie van gender en andere categorieën van verschil
3
, Evolutie van de marginale, subversieve subdiscipline van vrouwenstudies tot een aanvaard gender-
paradigma in de humane wetenschappen
- Kritiek op genderparadigma
o Vreesde verlies van emancipatorische kracht, apolitiek?
o Fragmentatie en overspecialisatie?
o Kritiek op opkomende masculinity studies
Masculinity studies
- Theoretische grondlegger: R.W. Connell, Masculinities (1995)
- Verschillende mannelijkheden, niet één universele mannelijkheid
- Hegemoniale mannelijkheid: lokale (!), ideale mannelijke identiteit
o Legitimeert patriarchaal systeem
- Medeplichtige mannelijkheid
o Ondersteunen patriarchaal systeem, ontlenen daar waarde aan, bv. clerici
- Ondergeschikte mannelijkheid
o Ondermijnen hegemoniale mannelijkheid, bv. homoseksuele mannen
- Mannelijke norm vanzelfsprekend en dus onzichtbaar
- Connell: vorm van kritiek op feministische concept patriarchaat want gaat uit van dé
dominante positie van dé man & dé onderwerping van dé vrouw
- Gendergeschiedenis: enkel binaire oppositie M/V?
Gay studies (1990)
- Taboe-onderwerp in Academia
- Geschiedenis herschrijven: schattenjacht naar ‘gays’ in het (kunst)historische verleden
o Zeer activistische link met holebi-emancipatie, op zoek naar voorbeelden uit het
verleden om marginalisatie van LGBTQ te counteren, maar daardoor weinig
genuanceerd want huidige termen mogen niet zomaar worden geplakt op de
geschiedenis aangezien die in die tijd misschien niet op dezelfde manier relevant
waren
- Essentialisme
o Homoseksualiteit/seksuele geaardheid is globaal fenomeen van alle tijden & alle
culturen
o Menselijk gedrag evolueert niet (a-historisch, biologisch determinisme)
o Altijd al homoseksuelen geweest: mensen die zich exclusief aangetrokken voelen tot
mensen van hetzelfde geslacht & zelfbewustzijn vertonen over hun seksuele
geaardheid
- Vs. sociaal-constructivisme
o Elke samenleving/cultuur/historische periode heeft eigen manieren om betekenis te
geven aan homo-erotische verlangens (het biologisch gegeven van aangetrokken
worden tot hetzelfde geslacht)
o Biologische ‘zekerheden’ zijn cultureel geconstrueerd
- Michel Foucault: Histoire de la sexualité (1976)
o Kritiek op repressiethese: steeds discreter/repressiever t.a.v. seksualiteit door
toename seksueel discours
>19de E: seksuele handelingen, geen seksuele identiteiten
19de E: ontwikkeling psychologie & seksuologie, dan pas de link gelegd tussen
handelingen en identiteiten
Queer studies
- Eve Sedgwick, Epistemology of the Closet (1990)
o Binariteit M/V is historisch gegroeid: taalcodes
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper matilde_willemyns. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,19. Je zit daarna nergens aan vast.
