Ik vat in dit document gedragsbiologie samen, een deelvak van orthopedagogie. Op dit deelvak behaalde ik op het examen, met het leren van deze samenvatting, een 16/20.
H1: Inleiding in de gedragsbiologie
1. Het biopsychosociaal model
Biologische oorzaken
Alle gedragingen en gevoelens worden beïnvloed of gestuurd door het zenuwstelsel.
• Stoornissen kunnen optreden door beschadigingen of afwijkingen in de hersenen. Depressieve
mensen hebben afwijkingen in de frontale hersenen → rechterhersenhelft vertoont meer
activiteit en linker minder dan bij normale personen.
• Gedrag wordt ook beïnvloed door de werking van de informatieoverdracht tussen zenuwcellen,
die vindt plaats door neurotransmitters, die elk een specifieke rol spelen in de overdracht. Om
die beheerst te laten verlopen zijn er andere stoffen die de neurotransmitters activeren of
afremmen. Als die hun werk niet goed doen, verloopt de overdracht te snel of juist te traag. Bij
depressieve en schizofrende mensen zijn er verstoringen in de afgifte en opname van
neurotransmitter gevonden.
• Verstoring in de hormoonproductie
• Erfelijkheid: eigenschappen overgedragen (bv. fysieke kenmerken of intelligentie). Er zijn ook
syndromen die overgedragen kunnen worden (bv. Syndroom van Down of het fragiele X-
syndroom)
• Gedrag van de moeder tijdens de zwangerschap
• Evolutionair
Mogelijke oorzaken agressief gedrag:
• Beschadigde frontale kwab
• Serotonine: trage heropname van deze neurotransmitter
• Drugs
• Veel testosteron
• Erfelijke factoren (bv. tweelingonderzoek)
• Prenatale invloeden
• Evolutionaire verklaring
Psychologische oorzaken
Ervaringen die mensen opdoen en de manier waarop ze die beoordelen en verwerken
(leerprocessen) zijn de psychologische factoren. Gedrag van mensen kan deels verklaard worden
door hun zelfbeeld, hun karakter, hun intelligentie en hun temperament.
Mogelijke verklaringen agressief gedrag:
• Onverwerkt rouwproces
• Aangeleerd gedrag
• Traumatische ervaring → verkeerde perceptie
• Beperkte oplossingsstrategieën
Sociale oorzaken / omgevingsfactoren
• Gezinssituatie en opvoeding: samenstelling, sfeer, betrokken ouders, communicatie,
waarden
• Sociale omgeving: ouders, familie, vrienden, klasgenoen, docenten, buren, collega’s op het
werk,… Jongeren in de puberteit zijn makkelijk te beïnvloeden door hun sociale omgeving.
• Cultuur: oordelen, opvattingen en gedragingen die voor een grote groep/maatschappij
gelden
Mogelijke oorzaken agressief gedrag:
1
, • Sociaal leren: altijd in de omgeving zien dat ruzies worden opgelost met geweld
• Opvoeding
• Situationele factoren
• Subcultuur
Biopsychosociaal model
Verschillende invalshoeken vullen elkaar aan. In dit opleidingsonderdeel gaat het enkel over het
biologisch perspectief gaan. De invloed van elke factor is niet altijd evenredig. Professionals moeten
menselijk gedrag steeds vanuit het biopsychosociaal model bekijken.
Gedragsbiologie = hoe kan dit gedrag (deels) vanuit biologische factoren verklaard worden?
= psychobiologie
= biopsychologie
= biologische psychologie
= psychologische biologie
Het is een wetenschap in evolutie. Er zijn vaak meerdere biologische verklaringen mogelijk voor
gedrag. De biologische verklaring vult andere verklaringen aan.
2. Nature-nurture debat
Nature-standpunt: Menselijk gedrag wordt verklaard door erfelijke/aangeboren/biologische
factoren. Volgens dit standpunt zouden opvoeders geen nut hebben.
Nurture-standpunt: Menselijk gedrag wordt verklaard door de omgeving. (bv. is er goed onderwijs in
je omgeving, is er goede hygiëne in je omgeving. Opvoeders zijn hier heel erg belangrijk.
Dit zijn twee extreme standpunten en die komen bijna niet meer voor, het dominante standpunt in
dit debat is het interationistisch standpunt → menselijk gedrag wordt verklaard door aanleg,
omgeving en interactie tussen aangeboren en omgevingsfactoren. Mensen scheppen met hun eigen
aard en karakter voor een deel ook hun eigen omgeving en bepalen zo ook hun eigen ervaringen.
Een onderzoek uit 2004: heeft een gen een invloed op agressief gedrag & heeft de omgeving een
invloed op het al dan niet tot uiting komen van agressie bij personen die dit gen hebben? Als er een
defect op dit gen is lokt dit inderdaad agressie uit. Men ging kijken of de omgeving een invloed had
door te bevragen naar kindermishandeling in de jeugd.
Bij alle proefpersonen gingen ze onderzoeken of ze een normaal gen of een defect gen hadden. Ook
gingen ze vragen naar kindermishandeling → 3 groepen: niet mishandeld, lichte vorm & mishandeld.
Op 26 jarige leeftijd werd er een vragenlijst ingevuld door de omgeving over antisociaal gedrag &
kijken of hij een gewelddelict had gepleegd.
Resultaat: mate van antisociaal gedrag neemt toe naarmate er op jonge leeftijd
kindermishandeling voorgekomen was. Het effect was groter bij de groep met het defecte
gen, dan bij degene met het normale gen.
Het genetisch defect kwam enkel tot uiting in een vijandige omgeving en had geen gevolgen
in een goede omgeving.
3. Homeostase
= het proces dat erop gericht is om het evenwicht in het menselijk lichaam te bewaren.
Het doel is om het intern milieu van het lichaam constant te houden. → LEVENSBELANGRIJK!
Het lichaam maakt hierbij gebruik van feedbackmechanismen. Het menselijk lichaam verwerkt
interne of externe prikkels en reageert d.m.v. terugkoppelingsmechanismen.
Terugkoppeling/feedback is een proces waarbij de uitkomst (output) van een proces wordt
teruggevoerd (feedback gegeven aan de input) → gegevens worden na verwerking opnieuw
aangeboden ter vergelijking of verwerking.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper javd. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
