Samenvatting van de verplichte literatuur uit het boek : Human Factors in Simple and Complex Systems, ISBN: 9561 van het vak Toegepaste Cognitieve Psychologie, dat wordt gegeven op de UU. Hierbij zijn er na elk hoofdstuk oefenvragen (en antwoorden) te vinden, die je kunnen helpen met het voorbereid...
Elk systeem heeft een doel.
- Afhankelijk van de menselijke componenten van het systeem.
o Efficiëntie systeem = prestatie levenloze component en prestatie menselijke
component.
o Falen van een component kan leiden tot het falen van het complete systeem.
Human data interaction: betreft de complexe interacties tussen mensen, online software agenten en
toegang tot data.
Ingenieurs evalueren machines in termen van betrouwbaarheid, usability (gebruikersgemak) en error-
free performance.
- De operator en machine moeten samen beschouwd worden als een enkel ‘human-machine
system’.
- Hierbij is het zinvol de prestatiecapaciteit van de menselijke component in dezelfde termen te
analyseren als die de levenloze component van het systeem te beschrijven.
Human factors, ergonomie of human machine interaction = bestudeert de variabelen die de
efficiëntie beïnvloed waarmee een mens om kan gaan met levenloze componenten van een systeem
om de doelen van het systeem te bereiken.
- Het gaat dus over de interacties tussen mens en systeem.
- Alleen de ontwerpen die zich aanpassen en optimaliseren aan het vermogen van de
systeemgebruiker zullen in staat zijn om de totale systeemprestatie te maximaliseren.
Human performance = analyseert voornamelijk de processen binnen de menselijke component in
subsystemen.
- Geïnteresseerd in het karakteriseren van de processen binnen de menselijke componenten.
Human factors = gaat voornamelijk over de interactie tussen de menselijke componenten en de
componenten van de machine met het doel om de communicatie van informatie tussen de twee
componenten zo efficiënt mogelijk te maken.
- Bezig met het ontwerpen van de mens-systeem interactie om het doel van het systeem te
optimaliseren.
Totale prestatie systeem: operator, machine en de omgeving waarin ze zich bevinden.
- Design engineer: werkt enkel in het domein van de machine.
- Human performance researcher: werkt enkel in het domein van de operator.
- Human factors specialist: houdt zich bezig met de relaties tussen machine, operator en
omgeving.
- Human computer interaction: houdt zich bezig met de interactie tussen gebruikers en
computers.
Grootste invloed voor de human factors discipline technologische ontwikkelingen gedurende de
WOII (Weber en Fechner).
,De wet van Weber = stelt dat de absolute hoeveelheid verandering die nodig is om een verschil waar
te nemen groter wordt met een verhoogde intensiteit, terwijl de relatieve hoeveelheid constant blijft
(driehoekje I/I = K).
De wet van Fechner = relateert de fysieke intensiteit aan de psychologische sensaties (S = K log(I)).
Helmholtz = deed onderzoek naar de tijd die nodig was voor het verplaatsen van een zenuwimpuls.
Donders = begon te experimenteren met reactietijd. En zorgde voor de fundering voor het idee dat
mentale processen geïsoleerd konden worden.
Ebbinghaus = de eerste die succesvolle experimenten deed naar leren en geheugen.
Wundt = pleitte dat mentale gebeurtenissen een causale rol spelen in menselijk gedrag.
Taylor = een van de eerste mensen die systematisch onderzoek deed naar human performance in de
praktijk. Taakanalyse, betalen naar prestatie en selecteren van werknemers.
VRAGEN:
Vraag 1
Wat is het verschil tussen mensen die werkzaam zijn onder ‘human performance’ en mensen die
werkzaam zijn onder ‘human factors’?
- Onderzoekers die werkzaam zijn onder ‘human performance’ zijn geïnteresseerd in het
karakteriseren van de processen binnen de menselijke component van een systeem. Ze zijn
dus alleen geïnteresseerd in het opdelen van het gedrag van mensen in subsystemen.
Specialisten in ‘human factors’ zijn betrokken bij het ontwerpen van mens-machine interfaces
om zo de verwezenlijking van het doel van een systeem te optimaliseren. Ze zijn dus
geïnteresseerd in de interactie tussen de menselijke component en de machine component
van een systeem.
Vraag 2
Welke andere twee termen kunnen worden gebruikt voor human factors?
- Human factors wordt ook aangeduid als ergonomie of als mens-machine interactie.
Ergonomie wordt voornamelijk gebruikt in Europa en human factors in de VS.
Vraag 3
Welke periode had een grote invloed voor de human factors discipline?
- Beide hebben subsystemen die verantwoordelijk zijn voor input, verwerking en output. De
mens krijgt voornamelijk zijn input door het visuele systeem en de computer krijgt input via
een keyboard en andere apparaten. De centrale verwerkingsunit van de computer (machine
operaties) is analoog aan de cognitieve capaciteiten van het menselijke brein.
Vraag 4
Leg de overeenkomsten en verschillen uit tussen de mens en computer in een ‘human-computer
system’.
- De Tweede Wereldoorlog had een grote invloed op de human factor discipline. Er werd
gekeken naar hoe de omgeving kon worden aangepast worden aan de mens.
Vraag 5
Benoem de drie contributies die Taylor (1911/1967) maakte aan de verbetering van de productiviteit
op de werkvloer.
- De mens produceert output via fysieke reacties, zoals het drukken op een knopje, terwijl de
computer-output presenteert op een display scherm:
o Taakanalyse. Hiermee werden de componenten van een taak bepaald. Een techniek
die valt onder taakanalyse is ‘time-and-motion study’.
o Pay for performance. Hierbij is de compensatie die een werknemer krijgt afhankelijk
van de hoeveelheid delen die hij voltooid heeft.
o Personeelsselectie. Hierbij wordt de persoon uitgekozen die het beste bij een taak
past.
, HOOFDSTUK 3
Doel ‘human factors’ specialist: menselijke fouten te minimaliseren om zo de prestatie van een
systeem te maximaliseren. Dit vereist de specialist om de taken te identificeren die worden uitgevoerd
door de operator en om mogelijke bronnen van error vast te stellen. Deze informatie moet worden
opgenomen in het design van het systeem om de prestatie te optimaliseren.
Systems engineering = is een engineering benadering die voorziet in het begrijpen van de interactie
van individuele delen die tegelijk werken om een bepaald doel te bereiken.
- Systeemanalyse begint met het identificeren van de behoeften van een operatie, waarna
ontwerpers de benodigdheden van een systeem bepalen en dit leidt tot een systeemconcept.
- Dit concept wordt geplaatst in een systeemarchitectuur, waar het systeem gesplitst wordt in
geoptimaliseerde subsystemen en componenten.
Systemen zijn hiërarchisch ze kunnen worden opgedeeld in kleinere subsystemen. =
Systemen en hun componenten hebben inputs en outputs. We kunnen alle inputs en outputs van een
subsysteem identificeren.
Een systeem heeft een structuur.
Mission-oriented systems: waarbij de behoeften van het personeel het doel zijn van de missie.
Service-oriented systems: waarbij het personeel, cliënten of gebruikers tegemoetgekomen worden.
De meeste systemen hebben componenten van beide soorten.
Systeemvariabelen: de een beschrijft het functioneren van het fysieke systeem en zijn
componenten en de ander beschrijft de prestatie van individuele en team operators.
Physical system variables: hebben te maken met organisatie en complexiteit (hangt af van het
aantal en de ordening van subsystemen). De organisatie en complexiteit van het systeem bepalen de
onderlingen afhankelijkheid van subsystemen. Een belangrijke eigenschap van een systeem heeft te
maken met feedback. Een systeem moet bestand zijn tegen de invloeden vanuit de omgeving.
Operator variables: betreffen de vereisten voor een operator van een systeem. Deze eisen hangen
af van de functies en taken die uitgevoerd moeten worden voor een effectieve operatie van het
systeem. Prestatie wordt bijvoorbeld ook beïnvloed door motivatie, moeheid en stress. Variabelen
zoals temperatuur en noise kunnen effect hebben door het verhogen van stress en vermoeidheid
niveaus. Wanneer mensen moeten samenwerken kan ook de grootte van het team en de relaties
tussen verschillende leden van het team de efficiëntie van prestatie beïnvloeden.
Feedback = input of informatiestroom die terugreist in het systeem. Het levert infromatie over het
verschil tussen de huidige en de gewenste staat van een systeem.
- Systemen die gebruik maken van feedback = closed-loop systems.
- Systemen die geen gebruik maken van feedback = open-loop systems.
Menselijke fout = wanneer een actie wordt uitgevoerd die niet bedoeld is door de uitvoerder; niet
gewenst is vanwege de regels van een observeerder; of het ervoor zorgt dat een systeem buiten zijn
limieten treedt.
- Operator error: betreft systeemfouten die compleet te danken zijn aan de mens.
- Design error: betreft menselijke fouten die te danken zijn aan het systeemdesign.
Failure classification: een error kan wel of niet leiden tot een systeemmislukking. Dit is een distinctie
tussen herstelbare en onherstelbare fouten. Systeemmislukkingen veroorzaakt door de mens kunnen
liggen aan operatie, ontwerp, montage of installatie/onderhoud fouten.
Processing classification: het classificeren van fouten volgens hun locatie in het menselijke
informatieverwerkingssysteem.
- ‘Input errors’ zijn toe te schrijven aan sensorische en perceptuele processen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper danapouli. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
