Samenvatting
Samenvatting anatomie en fysiologie deel 1: Spijsverteringskanaal + ademhalingsstelsel
- Instelling
- Thomas More Hogeschool (tmhs)
Spijsverteringskanaal + ademhalingsstelsel
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 55 pagina's
Voorbeeld 4 van de 55 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Het spijsverteringskanaalOverzicht van het spijsverteringskanaal
• Bestaat uit het gespierde deel van het spijsverteringsstelsel geholpen door
verschillende accessoire organen
• De spijsverteringsfuncties omvatten:
− Ingestie: opname van voedsel: eten en drinken
− Mechanische verwerking (motiliteit) : mengen en voortbewegen
(peristaltiek)
− Vertering
• Mechanische afbraak: bv. kauwen
• Chemische afbraak: door enzymen
− Secretie van spijverteringssappen
− Opname – absorptie: voedingsstoffen uit verteerd voedsel worden door de
wand van de GI-tractus opngenomen en gaan naar bloed- en lymfevaten
(hoofddoelstelling)
− Uitscheiding - excretie: onverteerde resten → faeces
Organen van het spijsverteringsstelsel
Spijsverteringskanaal: gastro-intestinale tractus (maag-darmbuis):
• Mond – cavum oris
• Keelholte – farynx
• Slokdarm – oesofagus
• Maag - gaster
• Dunne darm
− Twaalfvingerige darm – duodenum
− Nuchtere darm – jejunum
− Kronkeldarm – ileum
• Dikke darm
− Blinde darm – caecum
− Karteldarm – colon
(ascendens, transversum, descendens en sigmoïdeum)
− Endeldarm - rectum & anaal kanaal
− Aars - anus
• Hulporganen. (klieren buiten het GI-kanaal)
» (er liggen ook klieren binnen het GI-kanaal, in de wand ervan
(maag-darmklieren))
– 3 paar speekselklieren
– Alvleesklier – pancreas (gemengde klier 90% exo, 10%)
– Lever en galwegen – hepar, vesica fellea
– Organen liggen in logische volgorde van samenwerking
• Vertering en absorptie gebeurt in fasen, afhankelijk van vorige fasen!
146
,Histologische organisatie
• De wand van de GI-tractus bestaat uit 4 (à 5
lagen) bekeken van lumen naar buiten toe)
– Mucosa – slijmvlies
• Epitheel
• Lamina propria
(bindweefsel),
muscularis mucosae
– Submucosa
• Bindweefsel
(bloedvaten, lymfevaten
ter plaatse te houden)
rood zuurstofrijk bloed,
blauw zuurstofarm,
groen lymfebanen, gele
draadjes: zenuwdraadjes
of zenuwvezels,
zenuwen, bloedvaten
– Muscularis externa – musculosa
• Binnenste laag kringspieren (circulair)
• Buitenste laag lengtespieren (overlangs)
– Serosa (soort verpakking)
• Los bindweefsel (adventitia)
• In de buikholte bekleed door
peritoneum (buikvlies)
– Dit is dus niet zo voor de
slokdarm (enkel
adventitia)
– (Buikvlies wordt in veel
handboeken als 5de laag
genoemd!)
(dunne darm → circulaire plooien → op de plooi liggen
nog kleine plooien = absorptie vermogen is groot.
uitstullpingne darmvlokken, lumen holte vd darm)
Mucosa – slijmvlies
• Epitheel:
– Vooral enkelvoudig cilinderepitheel (met slijmbekercellen)
• Uitz.: mond – farynx – slokdarm: méérlagig onverhoornd plaveiselepitheel →
versteviging (méér slijtage, mechanische beschadiging)
• 3 hoofdfuncties: bescherming, secretie, absorptie
• Lamina propria
– Bindweefsel dat epitheel voedt en ondersteunt
– Lymfatisch weefsel: bescherming
• Muscularis mucosae:
– Dun laagje gladde spiertjes, dat mucosa afgrenst van submucosa
147
,Submucosa
• Losmazig bindweefdsel
• Bloedvaten en zenuwplexus (van Meissner)
− Intrinsieke bezenuwing:
o Beweeglijkheid van mucosa
o Secretie van mucosa
Muscularis externa – Musculosa
• 2 lagen glad (onwillekeurig) spierweefsel:
– Buitenste lengte-spieren (overlangs)
– Binnenste circulaire spieren
• Tussen beiden: bloed- en lymfevaten, zenuwplexus:
plexus van Auerbach: intrinsieke (enterische) bezenuwing van de darm, die
kan beïnvloed worden door het AZS:
– Beïnvloeding van motiliteit en bevloeiing van darm
• Motiliteit:
– Peristaltiek:
• Voortstuwende beweging: contractie voor de brok, relaxatie nà de brok
– Mengbeweging:
• Segmentatiecontractie: alternerende samentrekkingen van kringspieren:
voedselbrij wordt open gesmeerd, weg en weer, transit (voortgangssnelheid)
wordt vertraagd tijd voor vertering en absorptie
Verteringssappen
• Klieren geven hun secreet af aan lumen van GI-kanaal:
– Speeksel uit speekselklieren
– Maagsap uit maagklieren
– Verteringssap uit de darmen
– Pancreassap uit het pancreas
– Gal uit de lever
• Epitheel van GI-tractus wordt beschermd door slijmlaagje:
– gesecreteerd door slijmbekercellen (goblet cell),
• op regelmatige afstanden tussen cilindercellen
Bezenuwing: intrinsiek vs. Extrinsiek
• Extrinsiek: bezenuwing die van buiten het orgaan komt:
– Hier concreet: autonoom zenuwstelsel:
• (Ortho)-sympathicus (spijsvertering op laag pitje…)
• Para-sympathicus (ten dienste van spijsvertering!)
• Intrinsiek: bezenuwing eigen aan het orgaan zelf (ingebouwd in de wand ervan) → houdt
darm in beweging
– Hier concreet: plexussen: (in wand van buis zitten plexussen)
148
, • Plexus van Meissner
• Plexus van Auerbach (plexus myentericus)
– Verantwoordelijk voor
basismotiliteit en secretie, ook
onafhankelijk van het AZS
Bezenuwing: extrinsiek (bespreking)
• Extrinsiek: AZS: (ortho)sympathisch en parasympathisch
– Antagonistisch (werken elkaar tegen)
– Afhankelijk van de noden van het moment
• sensibele input vanuit spijsvertering:
rektoestand (vulling?), osmo- en chemo-receptoren, pijnreceptoren
• Coördinatie in CZS en autonome bevelen (output) naar organen via
sympathische of parasympathische zenuwen.
– Sympathicus: (spijsvertering op laag pitje…)
• Vermindering peristaltiek, tonus sfincters
• Vermindering secretie klieren
– Parasympathicus: (ten dienste van spijsvertering!)
• Toename peristaltiek, tonus sfincters
• Verhoogde kliersecretie
• Zodat ene deel van de darm kan doorschuiven naar andere
Bezenuwing: intrinsiek (bespreking)
• Intrinsiek: plexussen van Meissner en Auerbach
– Verantwoordelijk voor basismotiliteit en secretie, ook onafhankelijk van het AZS
• Soort automatische piloot die basisactiviteit van organen garandeert, zonder
fijne regulatie van AZS (autonome zenuwstelsel)
Peritoneum (buikvlies)
• Grootste sereus (waterachtig) vlies dat buikholte omgeeft
• Gesloten zak (virtuele/potentiële holte) in buikholte:
– Bevat kleine hoeveelheid sereus (waterig) vocht
– Sterke bevloeiing en veel lymfevaten (+ klieren)
– Fysische barrière tegen infecties
– 2 delen (bladen):
– Pariëtale deel (pariëtaal blad →wandblad )
– Viscerale deel (visceraal blad →orgaanblad )
» Bedekt organen in buik- en bekkenholte (viscera)
Posities v. Organen tov peritoneum
• T.o.v. het peritoneum liggen de abdominale organen geïnvagineerd (ingestulpt) in de ‘zak’:
– Bekkenorganen: van onder uit: enkel boveaan bekleding met buikvlies: sub-
peritoneaal
– Maag en darmen: van achter uit, maar diep, via steel (meso) verbonden met
achterwand, dus volledig omgeven: intra-peritoneaal
• (uitz.: deel duodenum: retro-peritoneaal)
– Pancreas, nieren en bijnieren: van achteruit, dus enkel vooraan bekleding met
buikvlies: retro-peritoneaal
– Lever: van bovenuit, vrijwel volledig bekleed, vast aan diafragma bovenaan
– Grote bloedvaten en zenuwen lopen achteraan in buikholte, aftakkingen lopen in
buikvliesplooien en stelen
149
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper savannahmaldoy. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 76669 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
