ARTS EN MAATSCHAPPIJ 3
Elise B
2022-2023
,MEDISCHE PSYCHOLOGIE:
INTERACTIES TUSSEN PSYCHE EN SOMA: EFFECTEN VAN
JEUGDTRAUMA
DOELSTELINGEN
- Het verband tussen jeugdtrauma, psychiatrische stoornissen en somatische symptomen en ziekten op
volwassen leeftijd kunnen bespreken.
- Een mogelijk onderliggend biologisch mechanisme bij jeugdtraumata kunnen bespreken
INLEIDING EN TERMINOLOGIE
- Meer en meer aandacht: Dutroux meer hervormingen
o Ook kerk, sport (5,5% ernstige sexueel overschrijdend gedrag, 9.1% psychologisch en ook
fysisch)
- Ook natuurrampen, gezinscontext, sociale situaties, vluchteling
- Best onderzocht: vormen van misbruik
MISBRUIK: VERSCHILLENDE ASPECTEN
- Consent
- Gelijkheid: dominantie vannuit statuut,
leeftijd, positie → risico
- Vrije wil
- Contextuele factoren: fysiek contact in
toegelaten context: sportbeoefening <->
leerkracht ..
- Ontwikkelingscontext → volwassen vs kind
- Zelf respect
JEUGDTRAUMATA
- Emotioneel misbruik: frequent beledigd,
gekleineerd, opzettelijk kind kwetsen, knuffles vernielen
- Emotionele verwaarlozing: niet aan emo behoeftes tegemoet gekomen, ni betrokken, geen affectie,
kind gevoel geven dat het niet gewensd, geliefd is
- Fysiek misbruik (mishandeling): gestraft harde voorwerpen, gestampt, gebeten, ook de bedreiging
hoort hierbij
- Fysike verwaarlozing: tekortkomingen zorg, voeding, medische zorg
- Seksueel misbruik – seksuele intimidatie: verkrachting, moeten kijken, strelen
o Seksueel misbruik: wel lichamelijk contact <-> seksuele intimidatie: geen
KLINISCHE EFFECTEN VAN JEUGDTRAUMA
Freud: Kunne blijven nazinderen in volwasenheid, er is een associatie tussen jeugdtrauma en psychiatrische
stoornissen:
JEUGDTRAUMATA EN PSYCHOPATHOLOGIE
Jeugdtraumata => verhoogd risico:
1
, - Stemmingsstoornissen
- Angststoornissen
- Middelen gebonden stoornissen
- Gedragsstoornissen
- Eetstoornissen
- Dissociatieve stoornissen
- Seksuele stoornissen
- Persoonlijkheid gebonden stoornissen
- Psychotische stoornissen
- Somatoforme stoornissen
- Slaapstoornissen
INTERNALISERENDE STOORNISSEN VS EXTERNALISERENDE STOORNISSEN
- Internaliserende stoornissen: depressie, angststoornis
o komen vaker voor bij vrouwen
o seksueel misbruik bij man & vrouw => internaliserende stoornis
o fysieke mishandeling vrouw => internaliserende stoornis
- externaiserende stoornis: middelenmisbruik
o meer bij mannen
o fysieke mishandeling man => externaliserende stoornis
FYSIKE GEZONDHEID
- somatische klachten: pijn, vermoeidheid hangen samen met juegdtrauma
- verbanden jeugdtraumata tussen functioneel somatische syndromen: chronische vermoeidheid, pijn ,
prikkelbare darm
- verbanden jeugdtrauma en fysieke ziekten → aangetoond via ACE studie
o verband tussen aantal categoriën blootstelling en ziekten
o ifv aantal verhoogde kans op ontwikkelen ziekte: ischemische hartziekte, vasculaire
aandoeningen, pneumologisch aandoeningen, diabetes (minder hoge associatie)
o is er een rechtstreeks caudaal verband, of komt het door de stress, roken door jeugdraumata
→ er ku andere factoren zijn die verhoogd risico met zich mee brengen
- kwetsbaarheidsfactoren jeugdtrauma blootstelling → verhoogde mortaliteit (kan)
o verhoogde kans psychosomatisch ziekte, risico gedrag, ziekten …
CASUS JEUGDTRAUMA
- Vrouw, 35 jaar, opgegroeid in Marokko
- Ernstige fysieke en emotionele mishandeling (moederfiguur); vader: vaak afwezig
- Opleiding hoger onderwijs informatica (Marokko)
- Uitgehuwelijkt; echtgenote is ook afkomstig uit Marokko, maar andere subcultuur (Berber);
analfabeet; seizoensarbeid in België
- Psychische symptomen en stoornis
o Emotionele labiliteit, impulsiviteit en nervositeit, recidiverende suïcidaliteit, negatieve
zelfbeleving, schaamte, gevoelens van woede, zelfdestructie (zichzelf verwonden)
- Somatisch vlak: Chronische spanningshoofdpijn
- Psycho-sociale stressfactoren: patiënte wenst werken en bijscholing te volgen, doch weerstand
vanwege echtgenoot; taalbarrière (gebrekkig Nederlands); financiële zorgen; culturele tweespalt
- 3 kinderen; patiënte is regelmatig verbaal agressief naar hen toe en reageert vaak op heftige fysieke
wijze op hun gedrag; vader is bij momenten zeer agressief (naar kinderen en echtgenote toe)
2
, - Zorgbeleid:
o Aanvankelijk moeilijke toegang tot psychotherapie: CGGZ 1 (lange wachtlijst + taalbarrière);
privé psychotherapie: onbetaalbaar
o Opname: ze wenst dit niet wegens familiale en financiële situatie en wegens taalbarrière
o Kinderen: begeleiding via CLB en CGGZ
o Verbetering van majeure depressieve stoornis in ambulante behandeling (psychotherapie en
antidepressiva), gunstige evolutie (2 jaar opvolging)
o Disfunctionele emoties, gedachten en gedrag focus van therapie (cf.persoonlijkheidsstoornis)
MECHANISMEN
PSYCHOLOGISCHE MECHANISMEN
- Intrapsychisch → persoonlijkheidsontwikkeling
- Leertheoretisch → conditionering => seksueel vlak angsten vr lichamelijke contacten: moeilijk KO
toelaten
- Cognitief → opvattingen over zichzelf, omgeving, leven
- Systemisch → effecten op systeem wrin ID is opgegroeid: breuk tussen gezinsleden
- Psychosociaal → moeilijkheden culturele factoren om werk te vinden, absenteïsme (~jeudtrauma:
depressief)
- Existentieel → betekenisverlening en zinbeleving ID staan centraal
NEUROBIOLOGISCHE MECHANISMEN
directe impact: hersenschade tgv fysike m
ook effecten stress systeem!
HPA – as en OS -> gereguleerd vannuit brein
1
Centrum voor geestelijjke gezondheidszorg
3
