Dit is een overzicht van alle notities en alle info uit de slides van het vak Grondslagen van het recht (derde bachelor, eerste semester, ). Aangezien er geen handboek is voor dit vak, is dit het geschikte instrument om te studeren. Het bezorgde mij een mooi resultaat voor het examen! Inclusief not...
DEEL 1 – THEORETISCHE GRONDSLAGEN..........................................................................................3
INLEIDING EN TWEE STROMINGEN...........................................................................................................3
INLEIDING.................................................................................................................................................3
TWEE STROMINGEN....................................................................................................................................5
GUSTAV RADBRUCH..................................................................................................................................10
HET (CONSEQUENT RECHTS)POSITIVISME VAN KELSEN................................................................................14
BIO........................................................................................................................................................14
BASISBEGRIPPEN.......................................................................................................................................15
TEKST: THE “PURE” THEORY......................................................................................................................16
TEKST: THE DYNAMIC ASPECT OF LAW.........................................................................................................18
TEKST: WAT IS GERECHTIGDHEID?...............................................................................................................23
DE VERRUIMING (VAN HET RECHTSPOSITIVISME) BIJ HART..........................................................................23
BIO........................................................................................................................................................23
HET POSITIVISME VAN HART.......................................................................................................................23
TEKST: THE CONCEPT OF LAW....................................................................................................................28
RECHT EN SAMENLEVING: DWORKIN......................................................................................................32
BIO........................................................................................................................................................32
THEORIEËN..............................................................................................................................................32
TEKST - RECHTEN SERIEUS NEMEN...............................................................................................................35
RECHT EN CREATIVITEIT: DWORKIN........................................................................................................38
THEORIE.................................................................................................................................................38
MARTHA NUSSBAUM................................................................................................................................40
DEEL 2 – THEMA’S...........................................................................................................................43
MENSENRECHTEN: EEN ACTUEEL ANTWOORD...........................................................................................43
THEORIE.................................................................................................................................................43
1
,ISAIAH BERLIN.........................................................................................................................................46
TEKST - UNIVERSALE VERKLARING VOOR DE RECHTEN VAN DE MENS.................................................................51
CONCLUSIES OVER MENSENRECHTEN............................................................................................................58
RECHTSVINDING................................................................................................................................59
VERTALEN, KWALIFICEREN..........................................................................................................................59
WALTER VAN GERVEN..............................................................................................................................62
VOORBEELDEN BIJ DE THEORETISCHE BESCHOUWINGEN....................................................................................69
1. OORDEELSVORMING..............................................................................................................................69
2. DE ROL VAN DE RECHTER.......................................................................................................................72
DEEL 1 - THEORETISCHE GRONDSLAGEN EN THEMA’S................................................................................74
DEEL 2 – TEKSTEN............................................................................................................................75
KERN VAN DIT VAK............................................................................................................................76
28/09/2022
Waarom? Plaats in het programma?
positief recht vs reflectie (dit vak: reflectie)
maatschappelijke betekenis van het recht: recht vervult zijn rol in het geheel van alle
maatschappelijke factoren;
jaar 1996: Spaghetti-arrest = onderzoeksrechter Connerot werd van het onderzoek rond
Marc Dutroux afgehaald omdat hij schijn van partijdigheid heeft laten blijken op dat
ogenblik stond land voor het eerst op de rand van een revolutie enorm grote woede van
mensen - systeem stond op kantelen: verwijt dat juristen de voeling met de realiteit zijn
kwijtgeraakt - rol recht en rechtspraak in de samenleving ! - deze lessen: verhouding recht en
samenleving
Practicalia
Lessen:
Lessen in de voormiddag (9:00-11:00): algemene theorie, kennis, nieuw materiaal
Lessen in de namiddag (14:00-16:00): sleutelteksten proberen samen te analyseren
Nodige materiaal terug te vinden op Toledo
@https://p.cygnus.cc.kuleuven.be/webapps/blackboard/content/listContent.jsp?
course_id=_1093857_1&content_id=_33704567_1&mode=reset
2
,Lesopnames: beschikbaar tot einde van het semester
Examen: klassiek schriftelijk, twee componenten: - open vragen
1. gebaseerd op leerstof
2. gebaseerd op teksten die we in de lessen bekijken
Deel 1 – Theoretische grondslagen
Inleiding en twee stromingen
Inleiding
Grondslagen, Fondements, Grundlagen, Rechtsfilosofie, Rechtstheorie, Jurisprudence, … (typische
term uit jaren 1960)
⇒ reflectie op ontwikkeling van het recht – kunnen we vandaag nog wel spreken van die
fundamenten van het recht, of is het recht een op zichzelf staand systeem?
2 disciplines die door elkaar schuiven, die met elkaar in gesprek gaan (elkaar soms niet verstaan en
soms wel):
1. recht
2. theorie/filosofie (reflectie/theoretische benadering op recht)
1. Filosofie?
(is bekend, zie BA1)
1. een vorm van ‘weten’ : ooit over ‘alles’
o Nu: beperkter, naast wetenschap
2. 2. theoretisch: mogelijkheid van kennis
Of
3. 3. praktisch: goede voor mens en samenleving
Over ‘praktijken’ en handelen
Ethiek:
aspect van goed of kwaad,
van rechtvaardig of onrechtvaardig
ethos: kijken naar mate van interactie tussen recht en het ethos van onze
samenleving
⇒ voortdurend deze vraag in rechtskwesties
3
, bv. Roe v. Wade: verdeeldheid in de samenleving: de ene vindt het goed, de andere
vindt het slecht, dezelfde Am GW waarmee arrest is geveld is nu dezelfde bron
waarmee dit arrest is teruggedraaid
⇒ recht staat nooit helemaal onafhankelijk: maatschappelijke ontwikkelingen
hebben hun invloed op het recht
4. Rechtsfilosofie (hier gaan wij naar kijken): deel van ethiek
m.b.t. juridische inrichting van de samenleving (maatschappelijke morele
ontwikkelingen die eens expliciet dan weer impliciet voorkomen)
mens als persoon en mens als burger?
(rechter: hoe ziet die eruit volgens jou? wat verwacht je van deze figuur?
een bepaalde levenshouding, goede trouw …)
‘kleine’ vragen en ‘grote’ vragen (bv. Roe v. Wade; bv. AI: als algoritme
waarmee rechters oordelen gecreëerd —> rechters opheffen; bv.
dekolonisering: kunst/cultuurvoorwerpen: statuut van eigendom?:
AfricaMuseum stickers bij voorwerpen waarvan ‘mss onrechtmatig
verkregen’ / ‘mss gestolen’ etc.) deze twee vb.’en: pertinente vragen
‘polis’ (eigen gebruiken, opvattingen)
descriptief te werk gaan: niet te snel normatief te werk gaan (maar onvermijdelijk spelen
enkele normatieve elementen ook hun rol)
2. Recht
1. Wat is recht?
conflicterende waarden
conflicterende aanspraken
conflicterende verwachtingen als persoon (eigen individueel belang = autonomie) en als
burger (algemeen belang = heteronomie) …: bv. Kinderbijslagdiscussie Vlaamse Regering:
overheid wil AB verdedigen
eenvoudig: ‘het geheel van gestelde, regelende en afdwingbare regels dat binnen een
bepaald territorium geldt’ = positief recht!
3 vragen/problematische componenten:
o bevoegdheid - wetgever?:
wat geeft WG’er bvg om die regels op te stellen? omdat we zo gestemd hebben
voor het parlement, omdat meerderheid beslist, maar mogen we vanuit gaan
dat meerderheid verstand heeft?
o regels stellen en regels toepassen
(handhaving en afdwinging):
O. Holmes: ‘recht is de voorspelling van wat rechters gaan doen in een
concreet geval’ (= recht moet je zoeken waar het moet gevonden
worden, nl. in toepassen en handhaven van de regels - maar we gaan
zien dat er grensgevallen zijn: toepassing van de regel heeft omgekeerde
effect van wat beoogd wordt, regels moeten geïnterpreteerd worden)
o geheel van regels die een systeem vormen met een hiërarchie daarin (wens te
systematiseren)
Volstaat voor vele gevallen, maar…
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper RechtenstudentKUL. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €20,49. Je zit daarna nergens aan vast.
