Eerste Hulp
LESNOTITIES + SAMENVATTING
+ EX-EXAMENVRAGEN
,LESNOTITIES
EHBO
Doelstellingen
1e hulp, weten wat je moet doen
Als je een verhaal krijgt, weten waarop je moet letten
Examen
Geen schriftelijke voorbereiding
6minuten
Je krijgt verhaal
Welke vragen stelt u, welk advies geeft u?
Hartstilstand
1 of 2 procent overlevingskans dat iemand 6 maand na voorval naar de les komt zonder eerste hulp
20 procent als er wel EHBO wordt uitgevoerd.
Vaardigheidstraining
Kledij, je moet op de grond liggen
Geen diepe decolleté
EHBO , eerste hulp(EH) is beter (frist aid)
1.Direct effect op de cel
Beefsteak half uur onder autowiel
Mensen geplet tussen muur en vrachtwagen
Medicament, overdosis
Ct. scan straling, 2 scans kans per jaar op onze leeftijd kans 1/40 op kanker
Onder rotsblok
2.Zuurstofschuld
Zuurstofaanbod en zuurstof verbruik in evenwicht
250ml zuurstof per minuut in rust
3000ml zuurstof bij inspanning
Vraag groter dan aanbod,
Zuurstofschuld mag tenzij in hart en hersenen, hier kan geen lactaat geproduceerd worden
Relatieve zuurstofschuld, cel kan recupereren (je kan wel ziekte oplopen) en cel overleeft.
Veel urgenties hebben te maken met acute zuurstofschuld
We gaan weg overlopen van lucht tot in cel
3.Plotse activatie van inflammatie of immuunsysteem
,4.Signalisatie verbroken
Vb. Schade aan zenuwen, maar we geven ook signalen door via hormonen (door schildklier) vb.
hyperthyreoïdie (mensen heel actief)
Eerste hulp
= zuurstofschuld
Weg van zuurstof in lucht tot in cel:
1. Lucht: hoe kan zuurstofgehalte in lucht dalen?
- atmosferische druk daalt bij hoogte (75mmg Hg op 2000m hoogte)
- zuurstofspanning in vliegtuigkabine (goede vliegtuigmaatschappij pompt lucht tot op 2000m) (Ierse
vliegtuigmaatschappij vliegt nooit langer dan 3u doen dit niet omdat dat veel keratine verbruikt , niet
gezond)
- optelsom van partiële drukken is een constante, als er hier in de lucht een ander gas wordt
toegevoegd daalt de zuurstofspanning.
Vb. Regenwaterput uitpompen, 15cm rottingslaag blijft over, methaangas komt omhoog
- hoe in keuken bom maken?
Iets hebben wat verbrandt, zuurstof en ontsteking nodig
Container + stof met zuurstof erboven (bij InBev, vrachtwagens die leeg over autostrade rijden,
stikstof erin zodat je geen zuurstof meer hebt)
Silo uitkuisen, vergeten ontluchten....
In brand zuurstofspanning daalt
2. Lucht moet naar longen: vrije luchtweg
Snurken, luchtverbuik stijgt
Hoe vrije luchtweg creëeren?
Bij bewustzijnsverlies valt tong achterover.
+ er kan een vreemd voorwerp in de keel zitten
Beefsteak in luchtpijp blijft voor stembanden zitten. (Na alcohol)
Klein kindje met nootjes
Voorwerp ofwel met vinger weghalen ofwel dieper blazen
Tong naar voor proberen krijgen:
hoofd in hyperstrekking brengen
Duwen op onderkaak (gaat alleen buiten bewustzijn) onderkaak ontwrichten
(Examen(!) altijd eerst luchtweg vrijmaken!!!)
Trekken aan onderkaak onderlip meenemen.
Naald en draad, compress, tong omhoog trekken
3.lucht in alveool
Zuurstof eruit
CO2 erin
Nieuw gas erbij = minder zuurstof
,(geen 144 zuurstofdruk omdat er ook waterdamp en CO2 aanwezig is wel 100)
COPD patiënt zuurstof wordt geregeld door zuurstofspanning
CO2 spanning normaal 40-45
Patiënt die CO2 retentie krijgt tot 245 , dan kan je quasi geen zuurstof meer in je alveolen hebben
(idem bij binge drinking)
4.diffussie
Alveool waar gas inzit, bloedvaten waar bloed doorstroomt, semi-permeabel membraan.
- je bent aan het leegbloeden
- longembool
- andere ziekte
Kunnen zorgen voor slechte diffusie
5. Hemoglobine
18ml zuurstof opgelost in plasma, niet voldoende, daarom binding aan hemoglobine.
Hemoglobine neemt niet graag zuurstof op indien het er niet aan gebonden is.
Bij heel grote zuurstofdruk zal het wel zuurstof opnemen, wanneer dit gebeurd is gaan de andere
hemoglobines ook graag zuurstof opnemen.
Hemoglobine dissociatiecurve:
Percentage hemoglobine verzadigd met zuurstof (y-as) zuurstof (x as) steile zone, cellen zeggen hier
wil ik zuurstof hebben.
• Curve kan naar rechts of links opschuiven:
Rechts Hb neemt moeilijker zuurstof op, maar op plaatsen waar zuurstof nodig is zal het
sneller worden afgegeven (kritische zone: hier wordt zuurstof sneller van hemoglobine
afgegeven)
• Koorts behandelen, curve naar links, gemakkelijker zuurstof opnemen, minder snel zuurstof
afgegeven aan zieke cel, door dalen temperatuur daalt zuurstof verbruik.
Bicarbonaat geven (patiënt is acidotisch), je bent patiënt aan het vermoorden. Binnen 30 sec dood.
Hematocriet hoe hoger de conc rbc hoe meer zuurstof .
Je neemt 2l bloed af, hemoglobine blijft gelijk.
Als wij ronde van Frankrijk rijden, beginnen met hematocrietwaarde van 48 en eindigen met
hematocrietwaarde van 35(door sterke bloeddoorstroom gaan capillairen stuk), wielrenners blijft
deze gelijk, ze gebruiken allemaal doping.
Weetje:
Er bestaan erfelijke vormen waardoor je abnormale hemaglobine hebben: thalesemie, minder goede
transportmogelijkheden .
Stoffen aan hemoglobine gebonden waardoor transportmogelijkheden minder goed daalt, CO,
nitraten, sulfieten.(China restaurant syndrome)
,6. Cardiale output (!)
HD=SV x Freq.
Y as slagvolume
X as Pols
SV= EDV-ESV
Je kan hartdebiet verhogen door
1. Slagvolume te verhogen (benen omhoog)
2. Hartfrequentie te verhogen
7.diffusie van bloed naar cel
Oxidatieve fosforylatie inhiberen
CO (bij brand)
Cyanide isocyanaat in lever gemetaboliseerd (bij brand)
Speciale kit in mug tegen cyanide
Hoe zie je zuurstoftekort?
1e benadering
Ruwe beoordeling
Is er b,a,c?
Is er bewustzijn, ademhaling, circulatie?
Kijken, luisteren, voelen.
Ademhaling: nek strekken
Luister naar ademhaling
Ademhaling
Pompdebiet wordt bepaald door frequentie + regelmatig?
Adelhalingsfrequentie(!!!!!!!!)
Meest sensitieve maar minst specifieke parameter om te testen of iemand ernstig ziek is of niet.
Zuurstofaanbod gedaald je wil meer aanvoeren
Normale ademfrequentie 12-15x per minuut
50x per minuut: houdt je 8u vol
Oude vrouw met copd houdt dat geen uur vol
Circulatie, carotis in hals voelen
Myocardinfarct niet noodzakelijk buiten bewustzijn ;P134
,Bewustzijn
Eyes 1-4
4: ogen open
3:je wordt wakker op verbale respons
2: niet op verbale wel op pijnrespons
1: je doet je ogen niet open
verbale respons 1-5
5: volwaardige zin
4: Zinnen, gebrabbel
3: Er komen alleen nog maar woorden uit
2: Klanken
1: Niks
motorische respons 1-6 (m.b.v Pijnlijke prikkel)
6: Perfecte reactie
5: Bijna normale afweerreactie, patiënt gaat naar hand maar doet ze er ni af
4:Beweging in richting van de hand maar beweging wordt niet afgemaakt
3:Beweging maar 10-20% afgemaakt
2: Hersenen weten niet meer of plooiers of strakkers geagiteerd moeten worden, strakkers worden
beter gestimuleerd
1: Geen reactie
Welke comatoestand (glassgow comaskil) deze test uitvoeren
Als je niet meer weet op examen wat je moet antwoorden
Zuurstof, ademhalingsfrequentie
Waarom geen epilepsie op filmpjes, waarom fake?
- ademhaling was redelijk rustig
- het zijn gecoördineerde bewegingen, bij een epileptisch insult kan je niet weten wanneer
strekkers of buigers opspannen.
Hoe zien of iemand coma faked?
- Vrije luchtweg hebben -> comateuze patiënt heeft dit niet
- Ogen opendoen -> ogen dichtknijpen
- Arm boven het hoofd -> arm valt op het hoofd bij comapatiënt.
- Knieën optrekken -> benen vallen open.
,TIA – CVA
Transient ischemic attact / cerebrovasculair accident
TIA = tijdelijk zuurstoftekort in een bepaalde zone van de hersenen. Na een halfuur geraakt zone van
de hersenen terug bevloeid en zullen de symptomen verdwijnen.
CVA = ischemisch of bloederig. TIA is voorbode van ischemisch CVA. Hoe kan het dat bepaalde zone
van de hersenen geen bloed krijgt? Omdat je het dichtknijpt of omdat het verstopt geraakt. Klassiek
alle patiënten met een voorkamerfibrillatie. Een bloederig CVA gaat over een bloeding in de
hersenen. Dit kan op verschillende plaatsen zijn. Het bloedvat is zo verouderd dat het scheurt. Oude
mensen hebben dus best geen te hoge bloeddruk. Cardiologen hebben vaak de neiging om bij oude
mensen veel te strikt te zijn in de bloeddrukcontrole. Verschil zien tussen ischemisch en bloederig?
Nee. Verschil zien tussen TIA en ischemisch CVA? Nee. Wanneer iemand eerst een TIA doen dan zijn
de komende dagen cruciaal en kan iemand nog een CVA doen.
Symptomen hangt af van welke zone die zuurstoftekort heeft. A cerebri media daar ligt motorische
cortex. Dan zal je aan de contralaterale kant een verlamming hebben. Het kan ook zeer discreet zijn,
dat er een parese optreedt. De spierkracht is dan minder (armen vooruit steken, 1 arm zakt).
Aantasting achteraan hersenen, cortex die zicht bepaalt, je kan een aantasting hebben van je zicht.
Schade aan het spraakcentrum, dat de persoon niet meer kan spreken. Sensorische afasie of
motorische afasie. Hoe reageren meeste mensen die een CVA doen? Ze zwijgen. Daar roep je toch
gene dokter voor. Om te weten wat de gemiddelde tijd is tussen de eerste symptomen en het
toekomen op de spoedgevallen is 23 uur. Een TIA en een CVA zijn een urgentie. Bij neglect een CVA
aan de niet dominante hersenhelft. Zeer eigenaardig, een helft van het zicht wordt volledig
genegeerd.
Behandeling: thrombolyse. Tijd de je hebt, hoe langer je wacht, hoe groter de kan dat je in de
ischemische zone zal bloeden. Daarom mag thrombolyse pas binnen een bepaald tijdsvenster. Dit is
4.5uur. In ideale omstandigheden kan thrombolyse pas gestart worden na 1.5u (dochter komt, dan
huisarts, dan naar ziekenhuis, dan onder CT…). Dus een hele kleine fractie mag thrombolyse hebben.
Tijdig herkennen ischemisch CVA is essentieel. Bij een bloederig CVA oordelen of men moet ingrijpen.
TIA en CVA zijn de aandoeningen van vandaag en morgen en nemen significant toe. Bloederige CVA
treden op bij mensen die antistollingsproducten nemen. Een CVA is een urgentie als het om een
ischemisch CVA gaat. Gaat het om een TIA dan moet je ze snel naar het ziekenhuis brengen, omdat je
daarna een CVA gaat doen en eventueel al preventief medicatie kan geven.
, Stoornis Ademhaling
Problemen bij het inademen of problemen bij het uitademen. Een probleem van inademen is een
probleem van de bovenste luchtweg. Een probleem bij het uitademen is een probleem van de
onderste luchtwegen. Bij een bewusteloze patiënt kan de tong naar achter vallen of kan een vreemd
voorwerp in de luchtpijp zitten. Maar er kan ook een gezwel in de luchtpijp zitten. Er kan ook een
infectie zijn van de bovenste luchtwegen (kroep/valse kroep).
Uitademen bij COPD of astmapatiënt. Zal typisch zijn schoudergordel sluiten om makkelijker te
kunnen uitademen.
- Ventilatoir falen en respiratoir falen.
Ventilatoir = falen dat je de CO2 niet uitgeademd krijgt en respiratoir = probleem met O2. Je
ademt voornamelijk om CO2 te elimineren. Je krijgt eerst hypercapnie dan pas hypoxie.
- Er is een agressie op je lichaam.
- Je hebt een gestegen lichaamstemperatuur. Koorts kan een gestegen lichaamstemperatuur
zijn of grond dat er een bewezen infectie. Een gestegen lichaamstemperatuur kan ook
andere oorzaken hebben, maar het is dan GEEN koorts.
- Ademhalingsarbeid stijgt. Als 02 stijgt dan CO2 stijgt dus arbeid stijgt. Je hebt een viscieuze
cirkel. Cirkel doorbreken door agressief antipyretica te geven zodat temperatuur zakt of door
02 toe te dienen. Om urgenties te vermijden aan preventie doen.
Stoornis circulatie
Angor: tijdelijk 02 tekort in deel van het hart.
AMI: acuut myocardinfarct: irreversibel letsel
Mensen klagen over pijn op de borst. Iemand die klaagt van pijn op de borst -> is dit nu van het hart
of niet. Indien dit van het hart is dan heb je een retrosternale pijn. Bij 50 -60 % van de gevallen is dit
zo. Andere mensen klagen van maagpijn. Of pijn tussen de schouderbladen. Of pijn aan de tanden.
Een van de essentiele zaken in ehbo is om uit te maken of pijn van het hart komt of niet. 3 vragen
stellen:
1. Is de pijn ademhalingsgebonden of niet? Als het niet verandert bij diep inademen dan is het
cardiaal tot het tegendeel bewezen is.
2. Is het inspanningsgebonden? Angor doen bij rust kan. Klachten nemen toe bij een inspanning
en kan verdwijnen bij rust.
3. Is het houdingsgebonden? Ga liggen, zet u recht. Als de pijn niet verandert dan kan je een
aantal oorzaken uitsluiten. Bij een pericarditis. Gemiddeld 8 tot 10 personen per dag met
angor en iets minder dan 1 met AMI. De mortaliteit van AMI is 6 tot 8%.
