Samenvatting Staatsrecht - Staatsrecht begrepen - Staats en bestuursrecht (USG2060)
Samenvatting Staatsrecht begrepen HBO-Rechten
Samenvatting staatsrecht B&O BA2
Alles voor dit studieboek (18)
Geschreven voor
Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN)
HBO-Rechten
Inleiding Staats- en Bestuursrecht (INLEST01)
Alle documenten voor dit vak (23)
8
beoordelingen
Door: berfinvural18 • 5 maanden geleden
Door: juliavandermade05 • 8 maanden geleden
Door: simsekalize • 9 maanden geleden
Door: cdozkan • 9 maanden geleden
Door: lucyovereem • 11 maanden geleden
Door: mariekenoyon • 1 jaar geleden
bevat alleen hoofdstuk 1, 2, 5, 6, 8 en 9.
Door: talia2 • 1 jaar geleden
Bekijk meer beoordelingen
Verkoper
Volgen
mirabeissel
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
INLEIDING STAATSRECHT
Mira Beissel
HAN University of Applied Sciences
HBO-Rechten jaar 1 Propedeuse
, Inleiding Staatsrecht | Mira Beissel
HOOFDSTUK 1 ALGEMENE BEGRIPPEN
1.1INLEIDING
Nederland bestaat uit:
- 12 provincies Territoriale decentralisatie
- 355 gemeenten
- 21 waterschappen functionele en territoriale decentralisatie
Twee soorten decentralisatie:
1. Autonomie
a. De wetgever aan provincie of gemeente de regeling en organisatie van de eigen huishouding
overlaat
i. Vuilnisophaaldiensten
ii. Verkeerscirculatie
iii. Parkbeheer
2. Medebewind
a. De wetgever gedecentraliseerde lichamen opdraagt een bepaalde taak uit te voeren en
daartoe bevoegdheden toekent en aangeeft hoe van de medebewindsbevoegdheden om
mee moet worden gedaan.
i. De decentraliseerde lichamen zijn de uitvoerder van de centrale wetgeving en
centrale beleid.
1.2 STAAT EN STAATSRECHT
WAT IS EEN STAAT?
De vereisten van een staat zijn:
1. Een organisatie
2. Die betrekking heeft op een bepaald grondgebied
3. Op dat grondgebied gezag uitoefent
4. Daarvoor een geweldsmonopolie heeft
5. Waar (interne) soevereiniteit geldt
6. Eenheid van bevolking (kenmerk)
Toegevoegd vanuit internationaalrechtelijk perspectief:
1. Erkend zijn als staat door andere staten
2. Externe soevereiniteit
Voorbeeld staat die niet aan de vereisten voldoet, maar toch een staat is:
- Libië
o Er is geen effectief staatsgezag en stammen en strijdgroepen heerschappij uitoefenen over
delen van het grondgebied en elkaar bevechten en strijden om de heerschappij over het
totale grondgebied.
1.2.1 DE CRITERIA UITGEWERKT
EERSTE CRITERIUM: GEWELDSMONOPOLIE
De functie van de staat om de burgers bescherming te geven tegen inbreuken van buiten en tegen inbreuken
van binnenuit en het bewaken van de openbare orde.
De organisatie en geweldsmonopolie zorgt voor orde en rust, door ontwikkelingen zijn staten ook andere zaken
gaan regelen:
- Gezondheidszorg
- Onderwijs
- Infrastructuur
Pagina 1 van 60
, Inleiding Staatsrecht | Mira Beissel
- Sociale zekerheid
- Schoon milieu
- Arbeidsomstandigheden
De burger is misschien wel onderdanig, maar krijgen ze daar bescherming en vrede voor terug.
TWEEDE CRITERIUM: TERRITORIUM
Zonder een grondgebied heb je geen staat.
Territorium kan ontstaan door 2 aspecten:
- Natuurlijke ontwikkeling
- Kunstmatige ontwikkeling
o Na de dekolonisatie of na een opstand, revolutie of afscheiding.
DERDE CRITERIUM: EENHEID VAN DE BEVOLKING
Er is sprake van een eenheid als een staat meer of minder samenvalt met iets wat we als volk kunnen
kenschetsen, of natie, spreken we ook wel van een natiestaat.
Er zijn wel staten waar meerdere talen worden gesproken of waar regio’s een eigen identiteit claimen met
eigen taal en cultuur, maar toch onderdeel zijn van het grotere geheel, de staat.
- Zo spreken ze in Friesland Fries en in Limburg een eigen dialect vallen ze allemaal onder 1 staat.
Een staat kan ook een staat zijn volgens de genoemde kenmerken:
- Internationaal erkend worden.
Het is belangrijk om als staat erkend te worden dat andere staten jou als staat erkennen.
- Zo is Kosovo door vele staten erkend, maar ook door vele niet, terwijl inmiddels wel gezegd kan
worden dat Kosovo naar staatsrechtelijke criteria een staat is.
§1.2.2 TOTSTANDKOMING VAN EEN STAAT
HOE KOMT EEN STAAT TOT STAND?
Er moet feitelijk gezien een abrupte of geleidelijke ontwikkeling hebben voorgedaan waardoor er zich op een
gegeven moment een situatie vormde van een staat en van een staat die door derde staten werd erkend.
Juridisch gezien zijn er geen regels voor het oprichten van een staat.
Wel moet het leiden tot het opzetten van een (overheids)organisatie, met effectief gezag.
Het is belangrijk dat de bevolking het accepteert dat er een nieuwe staat is en hoe deze wordt opgezet en
ingericht. Dit is van groot belang voor de houdbaarheid van een staat of een regeringsvorm, zodat ze langere
tijd in stand kunnen worden gehouden.
Het kan zijn dat sommige regio’s of onderdelen van een staat zich afscheiden met een specifieke eigen
identiteit secessie.
Veel staten erkennen dit niet en doen er alles aan om dit te voorkomen daar hoort bij: het kenmerk van
staatsgezag over een bepaald territorium.
Voorbeeld:
De positie van Catalonië en Californië, noch de Spaanse grondwet noch de Amerikaanse erkent de afscheiding
van een regio dan wel een deelstaat.
1.2.3 RECHTSPERSOONLIJKHEID
De Nederlandse staat heeft rechtspersoonlijkheid:
- Hij kan deelnemen aan het internationale rechtsverkeer en verdragen afsluiten en
- Hij kan als privaatrechtelijk rechtspersoon deelnemen aan het privaatrechtelijk rechtsverkeer
art. 2:1 lid 1 BW bepaalt dat de staat rechtspersoonlijkheid bezit.
Pagina 2 van 60
, Inleiding Staatsrecht | Mira Beissel
Dit betekent allemaal dat niet alleen de staat publiekrechtelijke rechtshandelingen kan verrichten, maar ook
privaatrechtelijke rechtshandelingen zoals het bezitten van eigendom.
1.3 SOEVEREINITEIT
Soevereiniteit
Een staat de eigen lotsbescherming en koers mag kiezen, geen interventies op het grondgebied door andere
staten heeft te dulden, en niet bedreigd of aangevallen mag worden door andere staten.
Soevereiniteit komt in veel verschillende contexten en betekenissen voor:
1. Interne soevereiniteit
In de zin van autonomie bij het maken van eigen keuzes zoals, wel of geen hoge belastingen
2. Soevereiniteit als aanduiding waar binnen de staat het laatste of eerste woord is
Wat is het hoogste gezag of anders gezegd wat is de bron, de basis van alle staatsgezag.
3. Soevereiniteit om aan te duiden waarin de staat zijn grondslag vindt en wat het fundament is van
het gezag dat de staat uitoefent
Hoe beredeneren we de ratio van een staat als voortvloeiend uit de almacht van een god of als uitvloeisel van
het volk.
4. Externe soevereiniteit
Aan te geven dat een staat naar internationaal recht gevrijwaard dient te blijven van vreemde inmenging
bedreiging of aanval en zich mag verdedigen tegen aanvallen van buitenaf.
5. Soevereiniteit als retorisch begrip
Om te streven aan de duiden van de staat vooral ten opzichte van de toegenomen internationalisering ook of
Europeanisering of mag van grote private ondernemingen Meer macht moet terugnemen en bevoegdheden
overdrachten moet terughalen Omdat internationalisering en de onderwerping van de internationale
organisaties de macht van de staat en van het volk uithollen.
1.3.1 DE BETEKENISSEN VAN SOEVEREINITEIT
Interne soevereiniteit
Zonder een interne soevereiniteit is er geen staat
De tweede definitie:
Het aangeven waar binnen een staat de finale ultieme besluiten kunnen worden genomen.
WAAR BEGINNEN DE OVERHEIDSBEVOEGDHEDEN?
- Voor Nederland is dat de grondwet(gever), dat wil zeggen de gewone wetgever maar uiteindelijk met
een twee derde meerderheid.
De grondwet is voor Nederland het basisdocument, dus is het aan de grondwetgever om te bepalen hoe de
staatsrechtelijke orde eruitziet.
Naar nationaal recht zijn er dienaangaande geen belemmeringen, maar die4 zijn er wel bij het internationale
recht en het Europees recht dat eisen stelt aan de kwaliteit van mensenrechtenbescherming, de rechtsstaat en
ten aanzien van het voldoen aan de overige eisen en normen van EU-recht.
De derde definitie:
De vraag hoe de staat wordt gelegitimeerd
De Nederlandse grondwet zegt dat er niet gesproken kan worden van een filosofische of theoretische
grondslag, behalve dan als uitkomst van een historische ontwikkeling.
Pagina 3 van 60
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mirabeissel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
