Omdat persoonlijkheidspsychologie een moeilijk vak is met enorm veel concepten en theorieën die op elkaar lijken maakte ik er een duidelijke samenvatting van.
De samenvatting is onderverdeeld per les, zodat je tijdens het studeren in kleine hoopjes kan werken en je zo de structuur beter meeheb...
LES 11: EEN ONTWIKKELINGSPERSPECTIEF OP
PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN
EVOLUTIE VAN PERSOONLIJKHEIDSPATHOLOGIE DOORHEEN DE TIJD
2000: persoonlijkheidspathologie voor de leeftijd van 18 bestaat niet
2020: vroege detectie van persoonlijkheidsstoornissen moeten al kunnen opgemerkt worden voor de
adolescentie
→terrein is afgelopen twintig jaar enorm geëvolueerd: vanuit wetenschappelijk en klinische blik anders
kijken naar persoonlijkheidspathologieën
HISTORISCH KADER
kinderstoornissen werden binnen dsm tot voor kort nog afgescheiden van volwassen stoornissen
psychiaters en psychologen
deelden zich op in twee
groepen met elk hun
specialisatie
kinderen/volwassenen →
groepen ontwikkelden zich
los van elkaar/weinig studie
naar verloop van
ontwikkeling
vanaf DSM-IV: integratief ontwikkelingsgericht perspectief op psychopathologie hanteren door veel meer te
vertrekken vanuit dezelfde trekken/diagnoses voor kinderen en volwassenen zodat je ze op dezelfde manier
over tijd kan gaan meten en evolutie kan zien
the same disorder can be present across the lifespan but varies in its expression or manifestation due to
differences in developmental context (angst op de leeftijd van acht jaar is anders dan angst op vijfentwintig
jaar maar het onderliggende construct is hetzelfde)
→ men hanteerde deze visie voor alles behalve persoonlijkheidsstoornissen
→heel lang de overtuiging dat voor persoonlijkheidsstoornissen geen ontwikkelingsperspectief mogelijk was:
voorlopers van persoonlijkheidsstoornissen in de kindertijd niet nader gedefinieerd, behalve voor
gedragsstoornis op kindertijd (→ antisociale persoonlijkheidsstoornis op volwassen leeftijd)
→ alle volwassenen met een antisociale stoornis hebben al in de kindertijd een gedragsstoornis gehad
(must/diagnostische voorwaarde) maar niet elke gedragsstoornis op kinderleeftijd evolueert naar een
antisociale persoonlijkheidsstoornis op volwassen leeftijd
, → met uitzondering van de voorloper van antisociale stoornis staat DSM-IV weigerachtig tav de diagnose
persoonlijkheidsstoornis op jonge leeftijd, en waarschuwt clinici om deze diagnose toe te kennen, behalve:
“in those relatively unusual instances in which the individual’s particular maladaptive personality traits
appear to be pervasive, persistent, and unlikely to be limited to a particular developmental stage or an
episode of an Axis I disorder”(heel uitzonderlijke gevallen)
alle andere psychopathologische stoornissen werden in DSM-IV wel vanuit een ontwikkelingsperspectief
bekeken behalve persoonlijkheidsstoornissen
WAAROM GEEN ONTWIKKELINGSGERICHTE VISIE VOOR PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN
- tijdens constructie van DSM-iv weinig empirische gegevens over pd op jonge leeftijd (nog niet veel
onderzoek verricht) overtuiging dat pathologie van persoonlijkheid op jonge leeftijd niet kon gescheiden
worden van algemene psychopathologie
- overtuiging dat persoonlijkheid op jonge leeftijd nog volop in constructie is en dus nog te onstabiel om op
lange termijn van belang te zijn
- stigmatiserende effecten van pd diagnose, statisch en onveranderbaar (klassieke overtuigingen waardoor
men voorzichtiger is bij kinderen)
→ deze assumpties werden ontkracht door groeiende empirische evidentie de afgelopen 20 jaar (ph op
jonge leeftijd heeft al een zekere stabiele kern, uit onderzoek bij volwassenen weten we dat het niet zo
statisch is)
→toch belangrijke historische implicaties van deze assumpties voor het terrein van pd ontwikkeling mbt
vroegdetectie en behandeling (lang gewacht tot we het konden bestuderen)
Implicaties: (vraagtekenvakje) we weten niet hoe we persoonlijkheidspathologie (maladaptief) op jonge
leeftijd moeten conceptualiseren
→ we weten al dat er correlaties
bestaan tussen big five en little five
→we weten al dat er correlaties
bestaan tussen big five en
persoonlijkheidsstoornisdiagnoses
, ONTWIKKELINGSANTECEDENTEN VAN PE RSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN: BRONNEN VAN
EVIDENTIE
ontstaan van een hele reeks onderzoeken om het vraagteken in te vullen vanuit verschillende
wetenschappelijke terreinen
a) evidentie vanuit het terrein ontwikkelingspsychologie en -psychiatrie
- psychopathologie in de kindertijd is predictief voor latere persoonlijkheidsproblemen (we kunnen al
effectieve voorspellers zien op jonge leeftijd)
- hoge comorbiditeit (meer problemen tegelijk) op jonge leeftijd is sterk indicatief voor latere pd
- een vroege start is geassocieerd met een groter genetisch effect ( hoge evidentie dat er al heel vroeg
in de ontwikkeling/aangeboren iets mis kan zijn)
- belangrijke risico-groep: multiplex developmental disorder/multipele ontwikkelingsstoornis
- multipele ontwikkelingsstoornis = en stemmingsproblemen, en impulsiviteit, en cognitieve defecten
(organisatie, geheugenproblemen..) = meer kans op maladaptieve outcomes
- als je naar levensloopinfo kijkt in klinische dossiers (bij volwassenen) dan zie je dat omgeving
aangeeft dat het al vanop jonge leeftijd begonnen is (lower manageability)
INHOUDELIJK: GEREPLICEERDE ASSOCIATIES PSYCHOPATHOLOGIE KINDEREN EN
PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS VOLWASSENHEID:
… op jonge leeftijd leidt tot …. op volwassenleeftijd
nuance belangrijk:
- geen één op één als- dan relatie, meerdere uitkomsten mogelijk
- associaties over de tijd heen reflecteren verschillende fenotypes van eenzelfde onderliggende
kwetsbaarheid (binnen het brede internaliserende of externaliserende spectrum) (sociale fobie op de
leeftijd van acht jaar is anders dan angst op vijfentwintig jaar maar het onderliggende construct is
hetzelfde)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ambervercruysse. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
