College aantekeningen
Les 1 en 2: Psychopathologie op latere leeftijd en de rol van persoonlijkheidsstoornissen
Collegedictaat van 19 pagina's voor het vak Capita selecta uit de persoonlijkheidspsychologie aan de VUB (Slides en notities)
[Meer zien]Voorbeeld 5 van de 19 pagina's
Voorbeeld 5 van de 19 pagina's
In winkelwagen6 beoordelingen
Door: YPatrickY • 6 jaar geleden
Door: deborah_colson • 6 jaar geleden
Door: hildebaerten • 5 jaar geleden
Door: Ots • 6 jaar geleden
Door: Adrianna • 7 jaar geleden
Door: Tinkas • 7 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Psychopathologie op latere leeftijd en de rol vanpersoonlijkheidsstoornissen
Prof. Dr. Bas van Alphen
Inhoudsopgave
DEEL I 2
1. TERUGBLIK 2
2. VIER KERNDOMEINEN IN DE OUDERENZORG 2
3. BELANG VAN HET THEMA 3
4. KENMERKEN VAN OUDEREN 3
5. HOLISTISCHE BENADERING: BIO-PSYCHO-SOCIAAL 3
6. DIAGNOSTISCHE COMPLICATIES 4
7. VEELVOORKOMENDE ZIEKTEN 4
8. LEVENSFASEPROBLEMATIEK 4
9. UITGANGSPUNT: DSM-5 5
10. PSYCHOPATHOLOGIE OP LATERE LEEFTIJD 5
10.1. DELIER 5
10.2. FRONTO-TEMPORALE DEMENTIE 6
10.3. PERSOONLIJKHEIDSVERANDERING DOOR EEN SOMATISCHE AANDOENING 6
10.4. PSYCHOSEN 7
10.5. STEMMINGSSTOORNISSEN 7
10.6. ANGSTSTOORNISSEN 8
10.7. PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS 8
10.8. DRIETAL VOORBEELDEN 9
11. PSYCHODIAGNOSTIEK BIJ OUDEREN 9
11.1. “HIËRARCHISCHE” DIAGNOSTIEK 9
DEEL II 9
12. HERHALING EERSTE DEEL 9
13. PERSOONLIJKHEIDSPROBLEMATIEK 10
14. CLUSTERS PERSOONLIJKHEID 10
14.1. CLUSTER A: W ANTROUWEN 10
14.2. CLUSTER B: TROTSHEID/HULPELOOSHEID 12
14.3. CLUSTER C: ONZEKERHEID 14
15. PERSOONLIJKHEIDSDIAGNOSTIEK BIJ OUDEREN 16
15.1. LEEFTIJDNEUTRALITEIT 16
15.2. LEEFTIJDSSPECIFIEK 16
15.3. BEHANDELEFFECTEN 17
15.4. SPECIFIEKE BEHANDELASPECTEN 17
15.5. OMGANGSMODEL 18
16. CONCLUSIES 19
1
,Deel I
1. Terugblik
Tot de jaren ’50 van de vorige eeuw heerste nog een nagenoeg nihilistisch
(psychotherapeutisch) behandelperspectief voor ouderen
o De groep ouderen wordt steeds groter
o Ziekenhuis was vaak het eindpunt waardoor men geen behandeling ging
doen van persoonlijkheid
Tot de jaren ’90 van de vorige eeuw was er veelal sprake van een
psychotherapeutisch pessimisme voor ouderen
o Nu is het steeds meer behandelbaar
o Men ziet nu het nut van een behandeling
2. Vier kerndomeinen in de ouderenzorg
Specifieke opleidingen:
Ouderenpsychologie Ouderenpsychologie en ouderenpsychiatrie zijn
psychologisch. Deze zijn pas de laatste jaren in
Ouderenpsychiatrie
gang gezet
o Artsen
Klinische geriatrie
Specialist ouderengeneeskunde
2
,3. Belang van het thema
Hoge prevalentie van psychische stoornissen
Dubbele vergrijzing in België en Nederland
o We worden ouder én we worden met meer ouder
o Dit dankzij de medische vooruitgang
Specifieke manifestatie van psychopathologie op latere leeftijd
o DSM maakt geen specificatie voor ouderen
In de nieuwe versie komt hier hopelijk verandering in
4. Kenmerken van ouderen
Hoge prevalentie van cognitieve stoornissen
o Onderscheid normale veroudering en dementie
Lichamelijke co-morbiditeit
o Ouderen meer voor somatische problemen in behandeling in plaats van
psychologische behandeling
o Rekening houden met medicatie (invloed op gedrag)
Functionele veranderingen
o Zintuigelijke en fysieke veranderingen diagnostiek en behandeling
aanpassen
Derde en vierde levensfaseproblemen
o Psychologische thema’s
Derde fase (60-85 jaar): nog redelijk actieve mensen
Ze zijn onder andere bezig zijn met kleinkinderen
Vierde fase (85+): kwetsbaar! perspectief naar de dood
Grote interindividuele variabiliteit
o Pluriformiteit: levenslang individuele ervaringen voor iedereen anders!
Dus voor iedere ouder anders, niet allemaal hetzelfde
5. Holistische benadering: bio-psycho-sociaal
3
,6. Diagnostische complicaties
Pluriformiteit
o Grote verscheidenheid
Polyfarmacie
Multimorbiditeit
o Co-morbiditeit = 2 stoornissen
o Multimorbiditeit = meerdere stoornissen
Beperkte zelfredzaamheid, belastbaarheid en mobiliteit (frailty)
o Rekening mee houden in behandeling
Wilsonbekwaamheid en communicatieve beperkingen
o Zijn ze nog wel in staat om hun goedkeuring te geven? (cognitieve
problemen)
Diagnostisch classificatiesysteem veelal beperkt
Matig tot geringe coöperatie en motivatie
o Willen vaak de vragen niet beantwoorden
Hoge drop-out
o Mogelijke oplossing: motiveringsgesprekken
7. Veelvoorkomende ziekten
Cardio-/cerebrovasculaire aandoeningen
o Aanzet tot dementie en depressie
Dementie
COPD
Diabetes mellitus (type II)
Kanker
Depressie
Aandoeningen aan bewegingsapparaat
Zintuigelijke stoornissen
8. Levensfaseproblematiek
Centraal staan de verlieservaringen ten aanzien van gezondheid, sociaal netwerk en
autonomie
Derde levensfase:
o Verandering in maatschappelijke rollen (o.a. kinderen het huis uit of
pensionering)
Vierde levensfase:
o Verandering van eigen gezondheid of die van directe naasten
o De dood komt centraler te staan
Hoe je hiermee omgaat hangt af van karakter en persoonlijkheid
4
, 9. Uitgangspunt: DSM-5
Verandering vooral bij persoonlijkheidsstoornissen
DSM-5 is eerder beschrijvend en minder classificerend
10. Psychopathologie op latere leeftijd
Delier
(Seniele) dementie
(Late onset) schizofrenie/waan
(Vasculaire) depressie
(Val of vergeet) fobie
(Laat ontstane) persoonlijkheidsstoornis
10.1. Delier
Hersenfuncties ontregeld door medicatie of dementie
Bewustzijnsstoornis als centraal kenmerk
Cognitief disfunctioneren
Uiting van diffuse ontregeling van hersenfuncties door een lichamelijke
oorzaak of middel/medicatie
Hyperalerte of hypoalerte delier of mengbeeld
o Hyperalert: waarnemingsstoornissen, onomkeerbaar
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Jenvdevo. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen