In dit cursusdocument staat alle informatie uit Online Vital Source én een samenvatting van de externe links en filmpjes.
Ik behaalde 18/20 voor dit vak.
INLEIDING PSYCHOLOGISCHE
DIENSTVERLENING
Inhoud
INLEIDEND HOOFDSTUK
Inleiding psychologische dienstverlening..............................................................9
Een korte geschiedenis van het vak..................................................................9
De psychologische bril....................................................................................9
Een brede kijk op vele stromingen...................................................................11
De filosofische roots van psychologie.................................................................12
Zelfbewustzijn..................................................................................................12
Lichaam als grensstructuur tussen bewustzijn en omgeving...........................13
Waarheid, weten en taal..................................................................................14
Waar of niet waar?...........................................................................................16
Het belang van taal..........................................................................................17
Negative capacity............................................................................................18
Oefening........................................................................................................19
Mensbeeld, religie en wetenschap......................................................................19
Mechanistisch mensbeeld................................................................................20
Organistisch mensbeeld...................................................................................22
Personalistisch mensbeeld...............................................................................23
Relationeel-holistisch mensbeeld.....................................................................23
Hiërarchische systeemniveaus......................................................................23
Psychologie als wetenschap................................................................................24
Is psychologie een wetenschap?......................................................................24
In ziekte en gezondheid......................................................................................24
Ziekte en gezondheid als toestand..................................................................24
Ziekte en gezondheid als proces......................................................................25
Bio-psycho-sociaal model..............................................................................25
Preventiemodel van Jamoulle........................................................................26
ICF van Wereldgezondheidsorganisatie........................................................27
, Kritiek op eerste definitie van WHO..............................................................28
Kwaliteit van het leven en positieve gezondheid.............................................29
Medische psychologie......................................................................................29
Psychologie binnen medische context..........................................................30
Coping, stress en burn-out............................................................................31
Ziek van gezondheid?......................................................................................32
Medicalisering en overdiagnose....................................................................32
Individualisering............................................................................................32
Inleiding..............................................................................................................34
Casus ‘Charles Whitman’.................................................................................34
Behave van Robert Sapolsky..............................................................................34
Een verklaring voor menselijk gedrag..............................................................34
De seconde voor je een gedrag stelt.............................................................35
Seconden tot minuten voor je een gedrag stelt............................................36
Uren tot dagen voor je een gedrag stelt.......................................................36
Dagen tot maanden voor je een gedrag stelt................................................36
Terug naar je puberteit.................................................................................37
Eerste levensjaren.........................................................................................37
Terug naar toen je een bevrucht eitje was....................................................37
Eeuwen tot millennia voor je een gedrag stelt..............................................37
Conclusie..........................................................................................................37
Inleiding..............................................................................................................39
Psychologische dienstverlening.......................................................................39
Geen antwoord zonder vraag...........................................................................39
Psychologisch werken.........................................................................................40
Terugblik op leerlijnen......................................................................................40
Psychologische dienstverlening is een relatiewijze..........................................40
Psychologische grondhouding.......................................................................41
Onderzoekende houding...............................................................................43
Elementaire gespreksvaardigheden..............................................................44
Een relationeel-holistisch mensbeeld............................................................45
Handelingsgerichte diagnostiek.......................................................................47
De brede hulpvraag in kaart brengen:..........................................................49
Methode van reverse psychology..................................................................50
2
,Planmatig en doelgericht werken........................................................................52
De zes algemene stappen binnen het dienstverleningsproces........................52
Enkele concrete modellen................................................................................52
GROW-model.................................................................................................52
Model van handelingsgericht werken............................................................53
Intervention Mapping Protocol (IMP).............................................................53
Een handelingsplan voor de psychologisch consulent in diverse contexten....57
Hét handelingsplan voor de psychologisch consulent...................................58
Biologische psychologie......................................................................................70
Brainless psychiatry en mindless psychiatry....................................................70
Het menselijke brein........................................................................................70
Biologische psychologie...................................................................................71
Psychofarmaca..............................................................................................72
Neurologische inzichten en interventies.......................................................73
Evolutionaire psychologie...................................................................................74
De evolutietheorie van Charles Darwin............................................................74
De evolutie van de mens.................................................................................74
Genderverschillen: evolutionair bepaald?.....................................................74
Evolutionaire bouwstenen voor prosociaal gedrag........................................74
Toepassingen van evolutionaire psychologie......................................................75
Toepassingen uit de A&O-sector......................................................................75
Stress op het werk........................................................................................75
Toepassingen uit de SPP-sector.......................................................................76
Het brein van iemand met ADHD..................................................................76
Het brein van iemand met ASS.....................................................................76
Het belang van een goede leerling-leerkrachtrelatie....................................76
Toepassingen uit de klinische sector...............................................................76
Het ontstaan van een verslaving...................................................................76
De relatie tussen beweging en cognitieve functies.......................................78
Kanttekeningen................................................................................................78
Behaviorisme......................................................................................................79
Leertheoretisch kader......................................................................................79
Leerprocessen..................................................................................................80
Gewenningsleren...........................................................................................80
3
, Associatieleren..............................................................................................81
Neobehaviorisme.............................................................................................85
Sociaal leren of model-leren..........................................................................85
Cognitieve psychologie.......................................................................................85
Denken is informatie evalueren.......................................................................86
Denken als gedragsdeterminant......................................................................86
Modeling en zelf-effectiviteit.........................................................................87
Het ASE-model..............................................................................................88
Cognitieve bias of denkfouten..........................................................................92
Twee manieren van denken..........................................................................93
Heuristieken en denkfouten..........................................................................93
Copingstrategieën............................................................................................96
Omgaan met mislukking: enkele strategieën................................................97
Psychologische interventies................................................................................99
Cognitieve therapie..........................................................................................99
Cognitieve therapie volgens Ellis..................................................................99
Cognitieve therapie volgens Beck...............................................................100
De rol van denkfouten.................................................................................101
Cognitieve gedragstherapie (CGT).................................................................103
Een combinatie van cognitieve en gedragsmatige interventies.................103
Het wetenschappelijk karakter van CGT.....................................................103
Het analytische karakter van CGT...............................................................104
Therapeutische technieken.........................................................................107
CGT en mindfulness....................................................................................108
Toepassingen van behaviorisme en cognitieve psychologie.............................108
Toepassingen uit de A&O-sector....................................................................108
Carrot-and-stick-methode...........................................................................108
Cognitieve bias in marketing en reclame....................................................109
Toepassingen uit de SPP-sector.....................................................................111
Positieve bekrachtiging in opvoeding..........................................................111
Toepassingen uit de klinische sector.............................................................112
Fobieën behandelen door exposure............................................................112
Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR).........................112
De ‘onbewuste’ verslaving..........................................................................113
4
, Dialectische gedragstherapie (DGT)...........................................................115
Kanttekeningen..............................................................................................116
Behandelprotocol versus cliëntuniciteit......................................................116
Te sterke focus op extrinsieke motivatie....................................................116
Inleiding............................................................................................................119
Het nature-nurture-debat...............................................................................119
Het nurture-verhaal.....................................................................................119
De algemene systeemtheorie........................................................................121
Groepen als systemen.................................................................................121
Omgevingspsychologie.....................................................................................123
Belang van omgevingspsychologie................................................................123
Brede onderzoeksthema’s...........................................................................123
Kleinschaligere onderzoeksthema’s............................................................124
Milieutherapie................................................................................................125
Omgevingstherapie.....................................................................................125
Institutionele psychotherapie......................................................................126
Institutionele zorg maakt plaats voor….......................................................126
Systemisch werken...........................................................................................127
De strategische stroming...............................................................................127
Paul Watzlawick...........................................................................................127
De werking van het systeem.......................................................................129
De structurele gezinstherapie (Munichin)......................................................130
Het kluwengezin..........................................................................................130
Enkele andere dysfunctionele gezinsstructuren..........................................131
De contextuele stroming................................................................................131
Toepassingen van context- en omgevingspsychologie.....................................132
Toepassingen uit de A&O-sector....................................................................132
Burn-out op het werk..................................................................................132
Landschapsbureaus.....................................................................................133
Kleurenpsychologie in marketing................................................................133
Toepassingen uit de SPP-sector.....................................................................134
Het belang van de schoolomgeving............................................................134
Methodescholen..........................................................................................135
Nieuwe autoriteit (NA) en geweldloos verzet (NVR)....................................136
5
, Toepassingen uit de klinische sector.............................................................138
Herstelgericht en verbindend werken.........................................................138
Omgevingsfactoren bij psychisch lijden......................................................138
Omgevingsgerichte ondersteuning.............................................................139
Kanttekeningen..............................................................................................139
Onbewuste en persoonlijke ontwikkeling..........................................................140
De fundamenten van de psychoanalyse........................................................140
Psychoanalyse als stroming en methode....................................................140
De psychoanalyse volgens Freud................................................................141
Freuds raadgevingen omtrent de psychoanalytische techniek...................150
Recentere ontwikkelingen..............................................................................152
De Ego-analyse van Anna Freud.................................................................152
De objectrelaties van Melanie Klein............................................................154
De Theory of thinking van Bion...................................................................155
De ontwikkelingspsychologie van Erik Erikson............................................156
De transitionele ruimte van Winnecot.........................................................157
Psychische ontwikkeling doorheen relaties.......................................................158
Gehechtheid: Bowlby and Ainsworth..............................................................158
Inleiding......................................................................................................158
Gehechtheidsstijlen.....................................................................................160
De impact van de gehechtheidsstijl............................................................164
Mentaliseren: Bateman en Fonagy.................................................................165
Jacques Lacan: terug naar Freud....................................................................173
Toepassingen van onbewuste en persoonlijke ontwikkeling.............................175
Toepassingen uit de A&O-sector....................................................................175
Gehechtheidsstrategieën op de werkvloer..................................................175
Organisaties en weerstand tegen verandering...........................................176
Toepassingen uit de SPP-sector.....................................................................177
Opsluiting en time-out in de jeugdzorg.......................................................177
SEO-ondersteuningsvormen........................................................................180
Toepassingen uit de klinische sector.............................................................180
Geduldig gereedschap en speltherapie.......................................................180
Gehechtheid in relaties: 4x4=16.................................................................181
Mentalisation Based Treatment (MBT)........................................................182
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper natasja_maes_1999. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
