Hoofdstuk 1: Voedsel- en vochttoediening
1. Toedieningswegen
Enteraal = rechtstreeks inbrengen in maag of dunne darm
o Via maag
Bv. nasogastrische sonde, gastrostomie
o Via dunne darm
Bv. nasoduodenale sonde, nasojejunale sonde, PEG + jejunale sonde, jejunostomie
Parenteraal (intraveneus) = toediening anders dan enteraal
Toedieningswijze hangt af van
Verwachte duur van voedseltoediening
Functionele status van gastro-intestinale tractus
Kans op aspiratie
2. Wettelijke bepalingen
B1-handeling enterale vocht- en voedseltoediening
B2-handeling toedienen parenterale voeding
3. Klinische voeding
Enterale voeding Toegediend binnen maag-darmstelsel
Parenterale voeding Toegediend buiten maag-darmstelsel
3.1 Enterale voeding – sondevoeding
Sondevoeding = vloeibare, volledig adequate voeding die de benodigde hoeveelheid energie,
vitamines, mineralen, spoorelementen, voedingsvezels en vocht bevat en per sonde of stomie rechtstreeks in
het maag-darmkanaal wordt toegediend
3.1.1 Indicaties
Bij toedienen enterale sondevoeding Gastro-instestinale tractus moet intact zijn!
Wanneer maag-darmstelsel nog goed functioneert enteraal!
Hypermetabolisme bv. HIV, trauma, brandwonden, orgaantransplantatie
Neurologische aandoeningen bv. CVA, MS, Parkinson… met slikproblemen
Gastro-intestinale problematiek bv. oesophagale obstructie, gastrectomie
Kanker bv. chemo-radiotherapie
Psychiatrische ziekte bv. anorexia nervosa, depressie
Multipel orgaangalen bv. nier-, hart-, lever- en longfalen
3.1.2 Contra-indicaties
=> Niet-functionele of toegankelijke gastro-instestinale tractus door…
Darmobstructie bv. paralytische ileus = darm werkt niet, voedsel hoopt op
Gastro-instestinale bloeding
Braken
Onvoldoende functionerend maag-darmkanaal
Peritonitis = buikvliesontsteking
3.1.3 Soorten sondevoeding
LIEVER enterale sondevoeding dan parenterale sondevoeding want…
Goedkoper o Geen atrofie = afname weefsel- en
Veiliger orgaanmassa
Minder kans op infecties en complicaties o Immuunsysteem in darmen blijft
Behoudt functie van maag en darmen gestimuleerd
3.1.4 Soorten sondes bij enterale voeding
,Naso-enterale sonde (naso-eteric feeding tube)
Nasogastrische sonde (= neus-maag sonde)
= soepele sonde die doorheen de neus van de zorgontvanger tot in de maag wordt gebracht
o Voordelen
Inbrengen gebeurt snel, kan zelf bij zorgontvanger thuis gebeuren
Geen operatie nodig
o Nadelen
Irritatie van neus, bijholten, pharynx
Regelmatig vernieuwing nodig
Kans op dislocatie bij braakneigingen, braken, hoesten, niezen
Zichtbaar, oncomfortabel
SOORTEN NASOGASTRISCHE SONDES
FOTO NAAM KENMERKEN INDICATIE
Sonde van Levin Polyvinylchloride Postoperatief
Minder soepel - Preventie complicaties na
Dikke sonde dus makkelijk te plaatsen operatie
MAAR - Afvloeien van maagvocht
- Discomfort, verhoogde kans op reflux - Maagevacuatie
- Kan op druknecrose thv neus Zorgontvanger kan
110-130cm lang onvoldoende voeding per os
Verschillende diameters (8-10-12-14) innemen
Merkstreepjes Darmreiniging
Afgeronde punt Onderzoek van maaginhoud
Radio-opaak (kun je zien op röntgenfoto)
Wordt aangetast door zuur maagvocht
MAX 1 week ter plaatse
Microsonde Polyurethaan Langdurig toedienen van
Dunne sonde met voerdraad (mandrin) voeding (< 8 weken)
110-130cm lang Ter vervanging van sonde van
Verschillende diameters (8-10) Levin
Merkstreepjes
Afgeronde punt
Flexibel dus moeilijk te plaatsen
Radio-opaak (kun je zien op röntgenfoto)
Snel verstoppen
Hindert weinig
Blijft soepel
MAX 6 à 8 weken ter plaatse
Sonde van Salem-Sump Dubbel-lumen Gebruikt voor
Mogelijkheid tot luchtinlaat maagdecompressie OF irrigatie
van vloeistoffen
Uitzonderlijk voor toedienen
van voeding of medicatie
Sonde van Faucher Dikke sonde Gebruikt bij maagspoelingen
Grote centrale en verschillende laterale om op snelle manier grote
openingen hoeveelheid schadelijke
150cm producten te verwijderen
Merkstreepjes Na spoeling onmiddellijk
Op snelle manier veel vloeistof inbrengen verwijderd
en laten afvloeien
Langs mond ingebracht
Complicatie perforatie van slokdarm
Nasoduodenale sonde en Nasojejunale sonde
= sondes die via de neus opgeschoven worden tot in het duodenum of jejunum
, o Inbrengen gebeurt endoscopisch
o Indicaties
Verminderde maagmotiliteit maag verdraagt voeding niet
Reflux
o Nadelen
Irritatie neus, bijholten, pharynx
Esthetisch effect
Zichtbaar
Gastrostomiesonde
Percutane Endoscopische Gastrostomiesonde (PEG-sonde)
= sonde die via chirurgische plaatsing onmiddellijk doorheen de buikwand in de maag geplaatst wordt
o Percutaan (= door de huid heen) geplaatst via pull-techniek
o Via lapratomie (= openbuikoperatie) rechtstreeks in maag geplaats via push-techniek
o Met interne fixatiedisk of ballon
o Katheter wordt via mond, slokdarm rechtstreeks in de maag “getrokken”
o 18 à 24 maanden goed
GASTROSTOMIESONDE
BESTAAT UIT INDICATIES CONTRA-INDICATIES
Polyurethaan 5 jaar goed Langdurige toediening (> 6 weken) Mechanische obstructie van gastro-
Silicone 1 jaar goed Neurologisch intestinale tractus
- bv. CVA, MS Stollingsstoornissen
Slikstoornissen Ascites = vocht in buikholte
Soepele sonde met
Fysieke factoren Sepsis = reactie van lichaam op
- Interne fixatiedisc preventie uitvallen
- bv. traumata in gezicht, slokdarmtumor bacterie/schimmel/virus
- Gebogen verschuifbare externe fixatiedisc
Langdurige beademing Peritonitis = buikvliesontsteking
- Externe fixatie voorkomen dat sonde in
Radiotherapeutische behandeling thv Anorexia nervosa
maag terechtkomt
hoofd-halsgebied of slokdarm Psychose
- Verschuifbaar aanpassen aan dikte van
Afwijkingen in maag of tussenliggende
onderscheiden abdominale lagen
organen
- Gebogen knik vermijden
Terminale dementie
- 1 of meerdere klemmen
- Preventie inloop toediening stoppen
- Preventie uitloop maagvocht in sonde
vermijden
- Connectiestuk voor aansluiting op
voedingstrousse en spuit
Vervanggastrostomiesonde: ballonsonde of button
= sonde die op het uiteinde voorzien is van een ballon om de sonde in de maag te fixeren
BALLONSONDE
KENMERKEN BESTAAT UIT INDICATIES
Blijft verschillende maanden ter plaatse Soepele sonde met Meest voorkomend als vervanging van
(2 à 6 maanden) - Een met water op te vullen ballon PEG-sonde
Best vervangen om de 3 maanden preventie uitvallen 1ste vervanging endoscopisch
Levensduur is beperkt door inwerking - Gebogen verschuifbare externe fixatiedisc Vanaf 2de vervanging verpleegkundige
maagzuur - Externe fixatie voorkomen dat… taak
Inert maagperistaltiek deze naar duodenum
verplaatst + sonde in maag komt
- Verschuifbaar aanpassen aan dikte van
onderscheiden abdominale lagen
- Gebogen knik vermijden
- 1 of meerdere klemmen
- Preventie inloop toediening stoppen
- Preventie uitloop maagvocht in sonde
