VOLLEDIGE SAMENVATTING van het vak Fysiologie en endocrinologie van voortplanting in de 1e master seksuologie. Slides + notities van de les, figuren helemaal uitgeschreven met hoe je deze moet begrijpen.
-DEEL 1: DE MAN-
PUBERTEIT, VOORTPLANTINGSORGANEN
1. PUBERTEIT
1.1 GENITALE ONTWIKKELING
Lichamelijke veranderingen
• Ontwikkelen van secundaire geslachtskenmerken Wordt gestuurd door hormonale
• Groeispurt veranderingen in het lichaam
Psychische veranderingen en veranderingen in gedrag
Ontwikkelen van seksualiteit en vruchtbaarheid
Primaire geslachtskenmerken Secundaire geslachtskenmerken
Van de geboorte aanwezig Ontwikkelen zich tijdens de puberteit
• Teelballen • Beharing: gelaat, borstkas, genitale regio
• Balzak • Adamsappel en stemverandering
• Penis • Brede schouders, spierontwikkeling
• Groei van penis, toename teelbalvolume
G1 = pre-
pubertair
G5 =
volwassen
man
Schaal laat toe om in te schatten of puberteit volgens kalenderleeftijd verloopt
Tanner-stadia
Veranderingen tijdens puberteit = virlisatie
II: Balzak en teelballen w groter, beginnende beharing
III: Penis w langer, teelballen groeien verder
IV: Penis w langer en breder, ontwikkeling eikel,
teelballen nemen verder toe in volume
Orchidometer = kralenketting om volume van de
teelballen te meten
, Emanuelle Dilles
2022-2023
1.2 HORMONALE ONTWIKKELING
Tijdens puberteit grote piek = groeispurt, vooral botten
zullen groeien in lengte
Tijdens het volwassen leven is er nog steeds aanmaak van
groeihormoon, maar dit is vooral om spieren en botten te
ondersteunen
Groeispurt komt bij meisjes iets vroeger dan jongens (13-
14jr), rond 16-17jr is lengtegroei voltooid
Werkt in op de groeischijven, op het einde van de puberteit sluiten deze en kan je niet meer groeien in de
lengte
= Mijlpalen in de puberteit
1.3 STORINGEN IN DE PUBERTEIT
Pubertas praecox Pubertas tarda
= vroegtijdige puberteit = laattijdige puberteit
Jongens: groei van schaamhaar voor de leeftijd van 9 Jongens: testisvolume <4mL en/of uitblijven
jaar virilisatie op leeftijd <14jr
Waarschijnlijk het gevolg van een hormonaal
probleem of tumor
2. VOORTPLANTINGSORGANEN
2.1 TEELBAL
= testis, testikel; zit iin de balzak in het scrotum
2.1.1 FUNCTIES VAN DE TE ELBAL
1) Aanmaak zaadcellen (spermatozoa) = spermatogenese
• Gebeurt in de gekronkelde zaadbuisjes = tubili seminiferi (contorti)
• Duurt 66-72 dagen
2) Aanmaak van hormonen = steroidogenese
• Gebeurt in de Leydigcellen
, Emanuelle Dilles
2022-2023
• Vanuit cholesterol worden een aantal hormonen gemaakt, hieruit kunnen ook
geslachtshormonen aangemaakt worden (DHT en oestradiol), maar ook bvb aldosterone en
cortisol. Dit gebeurt oiv enzymen
2.1.2 PRENATALE ONTWIKKELING VAN DE TESTIS
1) De testis ontstaan in de buurt van de nieren
2) Ze migreren naar het lieskanaal
• Onder invloed van insulin-like peptide 3
• INSL3 wordt gemaakt door de Leydigcel
3) Ze komen via het lieskanaal in de scrotum terecht
• Onder invloed van testosteron
• Testosteron w gemaakt door de Leydigcel
Problemen in dit traject: cryptorchidie = niet-ingedaalde teelbal
• Risico op verminderde vruchtbaarheid
• Risico op teelbalkanker
Temperatuur in de balzak 2-4°C lager dan lichaamstemperatuur → belangrijk voor spermatogenese
• Geregeld door een netwerk van bloedvaten (aders): plexus pampiniformis → zorgen voor
warmteafvoer
• Dunne huid balzak: weinig isolatie
• Tunica dartos: spierlaag die zorgt voor rimpeling van scrotale huid (rugae)
o Ontspannen: meer warmteverlies
o Opgespannen: minder warmteverlies
o Ligt net onder de huid
• Musculus cremaster: trekt teelbal bij koude dichter bij het lichaam
2.2 BIJBAL
= Epididymis
• Uitrijping van de zaadcellen (beweeglijkheid, mogelijkheid tot bevruchting vd eicel)
• Opslag van zaadcellen
Van de bijbal wordt het zaad getransporteerd via de zaadleiders; vas deferens
• Zit tussen de bijbal en de prostaat
Stukje van de zaadleiders in de prostaat zijn de ejaculatieleiders
2.3 ZAADBLAASJES
= Vesiculae
• Liggen tegenaan de prostaat en monden uit in de zaadleiders
• Zorgen voor het belangrijkste deel van het zaadvocht
• Fructose: brandstof
• Alkalische pH: overleving vd zaadcellen in zuur milieu van de vagina
• Geur/smaak spermavocht
, Emanuelle Dilles
2022-2023
2.4 PROSTAAT
Maakt prostaatvocht; bevat enzymen:
• Sperma vloeibaarder maken
• Beweeglijkheid van zaadcellen in de vagina verbeteren
• Zaadcellen kunnen door het cervixslijm dringen
2.5 KLIER VAN COWPER
= Bulbourethrale klier; verantwoordelijk voor voorvocht:
• Bevochtiging van urinebeis
• Neutraliseert resten urine in urinebuis
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emanuelledilles. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
