FUTUREPROOF ONDERNEMEN
INHOUDSOPGAVE
Module 1 maatschappelijke uitdagingen en opportuniteiten .................................................................................. 3
1. Opportuniteiten.................................................................................................................................................... 3
2. Uitdagingen ......................................................................................................................................................... 4
3. Regelgeving .......................................................................................................................................................... 6
Module 2 algemene principes van future proof ondernemen voor bedrijven .......................................................... 8
1. Introductie: hoe denken future proof ondernemingen? ....................................................................................... 8
2. Geschiedenis en rationalisatie van key performance indicators (KPI’s) ............................................................... 8
3. Bepalen, organiseren en evalueren van future proof KPI’s .................................................................................. 9
4. Besluit................................................................................................................................................................. 11
Module 3 circulaire businessmodellen ...................................................................................................................12
1. Inleiding.............................................................................................................................................................. 12
2. Circulaire strategieën: model ellen MacArthur foundation................................................................................ 12
3. Businessmodel.................................................................................................................................................... 13
4. R-strategieën ...................................................................................................................................................... 13
5. Classificatie volgens JOnker ............................................................................................................................... 14
6. Classificatie volgens EIT ..................................................................................................................................... 15
7. Verdienstelijkingsmodellen ................................................................................................................................ 15
Module 4 alternatieve financiering ........................................................................................................................17
1. Financiering van verdienstelijkingsmodellen ..................................................................................................... 17
2. Alternatieve financiering -sociale economie ...................................................................................................... 18
Module 5 stakeholder waarde creatie en management ..........................................................................................19
1. Introductie .......................................................................................................................................................... 19
2. De 10 kenmerken van een future proof organisatie........................................................................................... 19
3. Hoe stakeholder value creëren in de toekomst .................................................................................................. 21
4. Time for action ................................................................................................................................................... 23
5. Besluit................................................................................................................................................................. 24
Module 6 future proof operational excellence .......................................................................................................25
1. Wat is future proof operational excellence? ...................................................................................................... 25
2. Industry 4.0 ........................................................................................................................................................ 26
1
, 3. Acties voor de future proof KMO........................................................................................................................ 27
4. Conclusie ............................................................................................................................................................ 30
Module 7 future proof cost management ...............................................................................................................31
1. Introductie .......................................................................................................................................................... 31
2. Basisprincipes cost management ....................................................................................................................... 31
3. Future proof cost management ......................................................................................................................... 33
4. Conclusie ............................................................................................................................................................ 35
Module 8 compliance en reporting.........................................................................................................................36
1. Introductie .......................................................................................................................................................... 36
2. De Europese corporate sustainibilty reporting directive (CSRD) ........................................................................ 37
3. Geïntegreerde rapportering (integrated reporting) ........................................................................................... 38
4. Specifieke rapporteringsmogelijkheden ............................................................................................................. 40
2
,MODULE 1 MAATSCHAPPELIJKE UITDAGINGEN EN OPPORTUNITEITEN
1. OPPORTUNITEITEN
MATERIAALKOST
Prijs stijgt dus gebruik maken van gerecycleerde materialen en kost daalt dan.
WERKGELEGENDHEID
‘Nu al meer jobs in groene dan in fossiele energiesector’
FINANCIEEL
Hoe zullen investeringen in fossiele energie evolueren? Stijgen (daling fossiele brandstoffen en stijging
hernieuwbare energie)
Groene obligatie: technisch gelijk aan klassieke obligatie, maar het doel is specifiek een bijdrage tot een groenere
wereld bv door investering in hernieuwbare energie of investering in fabriek om elektrische auto’s te produceren.
Institutionele investeerder
• Financiële actoren die heel veel te beleggen hebben
• Verzekeringsmaatschappijen met alle premies die ze innen
Green finance/ sustainable finance:
• Regulatoren eisen van banken dat milieu- en klimaatrisico’s van kredietportefeuilles goed berekend en beheerd
worden
• Regulatoren verplichten banken om meer kapitaal aan te houden voor grotere risico’s
• Door klimaatopwarming wijzigen risico’s voor banken
• Als banken meer kapitaal moeten aanhouden, worden kredieten voor niet-duurzame bedrijven duurder
“Being sustainable is not just about reducing our own impact, it’s in all the choices we make – as a lender, as an
investor and through the services we offer our customers.”
3
, ESG-rapportering voor
Aandacht voor milieu (environment) – maatschappij (social) – goed bestuur (governance) (ESG)
• Vlot en transparant communiceren over aandacht voor sociale en ecologische gevolgen van activiteiten en haar
manieren van besturen
• Aantonen dat bedrijven bijdragen tot meer duurzame wereld
• ESG-informatie zal zwaar doorwegen in krediet- en beleggingsbeslissingen van FO
• CSRD (corporate sustainable reporting directive) komt eraan
o Set van duurzame rapporteringsstandaard
o In overeenstemming met EU-taxonomie
o Rol voor auditor
o Voor grote ondernemingen
o Vanaf 2025
• Aantrekkelijk rendement
Voorbeelden
• Sustainability improvement loan: lening voor algemene doeleinden waarbij intrestvoet gelinkt wordt aan
verbetering in ESG-score van kredietnemer
• Green loan: lening voor een groenproject (met aantrekkelijke rentevoet)
ECONOMISCHE VEERKRACHT
“Green is the new digital”
Onderneming die rekening houdt met futureproof ondernemen is veerkrachtig
2. UITDAGINGEN
KLIMAATOPWARMING/ BIODIVSITEIT
Gevolgen: extreem weer, watertekorten, zee-ijs op noordpool/ zeespiegelstijging, lagere voedselopbrengsten,
extreme warmtes
Banken kwetsbaar voor hitte en droogte. Een klimaatramp kan de grote banken in Europa tientallen miljarden
kosten, zegt de Europese centrale bank. Zou 70 miljard euro aan kredietverliezen en minwaarden kunnen
veroorzaken
Dit omdat de klimaatmaatregelen niet geleidelijk worden ingevoerd, maar omdat de overheden plotse ingrepen
moeten doen die resulteren in bijvoorbeeld een sterke stijging van de prijs van emissierechten.
GRONDSTOFFENSCHAARSTE
Stijgt jaar na jaar
Raw material needs for the green transition (2040)
Sustainable development scenario zal tegen 2040 4 keer zo veel ruwe grondstoffen nodig hebben (voornamelijk
elektriciteit netwerken en batterij opslag). Bij een stated policies scenario zouden maar 2 keer zo veel ruwe
grondstoffen nodig zijn in vergelijking met wat we gebruikten in 2020.
AFVALPROBLEMATIEK
4
INHOUDSOPGAVE
Module 1 maatschappelijke uitdagingen en opportuniteiten .................................................................................. 3
1. Opportuniteiten.................................................................................................................................................... 3
2. Uitdagingen ......................................................................................................................................................... 4
3. Regelgeving .......................................................................................................................................................... 6
Module 2 algemene principes van future proof ondernemen voor bedrijven .......................................................... 8
1. Introductie: hoe denken future proof ondernemingen? ....................................................................................... 8
2. Geschiedenis en rationalisatie van key performance indicators (KPI’s) ............................................................... 8
3. Bepalen, organiseren en evalueren van future proof KPI’s .................................................................................. 9
4. Besluit................................................................................................................................................................. 11
Module 3 circulaire businessmodellen ...................................................................................................................12
1. Inleiding.............................................................................................................................................................. 12
2. Circulaire strategieën: model ellen MacArthur foundation................................................................................ 12
3. Businessmodel.................................................................................................................................................... 13
4. R-strategieën ...................................................................................................................................................... 13
5. Classificatie volgens JOnker ............................................................................................................................... 14
6. Classificatie volgens EIT ..................................................................................................................................... 15
7. Verdienstelijkingsmodellen ................................................................................................................................ 15
Module 4 alternatieve financiering ........................................................................................................................17
1. Financiering van verdienstelijkingsmodellen ..................................................................................................... 17
2. Alternatieve financiering -sociale economie ...................................................................................................... 18
Module 5 stakeholder waarde creatie en management ..........................................................................................19
1. Introductie .......................................................................................................................................................... 19
2. De 10 kenmerken van een future proof organisatie........................................................................................... 19
3. Hoe stakeholder value creëren in de toekomst .................................................................................................. 21
4. Time for action ................................................................................................................................................... 23
5. Besluit................................................................................................................................................................. 24
Module 6 future proof operational excellence .......................................................................................................25
1. Wat is future proof operational excellence? ...................................................................................................... 25
2. Industry 4.0 ........................................................................................................................................................ 26
1
, 3. Acties voor de future proof KMO........................................................................................................................ 27
4. Conclusie ............................................................................................................................................................ 30
Module 7 future proof cost management ...............................................................................................................31
1. Introductie .......................................................................................................................................................... 31
2. Basisprincipes cost management ....................................................................................................................... 31
3. Future proof cost management ......................................................................................................................... 33
4. Conclusie ............................................................................................................................................................ 35
Module 8 compliance en reporting.........................................................................................................................36
1. Introductie .......................................................................................................................................................... 36
2. De Europese corporate sustainibilty reporting directive (CSRD) ........................................................................ 37
3. Geïntegreerde rapportering (integrated reporting) ........................................................................................... 38
4. Specifieke rapporteringsmogelijkheden ............................................................................................................. 40
2
,MODULE 1 MAATSCHAPPELIJKE UITDAGINGEN EN OPPORTUNITEITEN
1. OPPORTUNITEITEN
MATERIAALKOST
Prijs stijgt dus gebruik maken van gerecycleerde materialen en kost daalt dan.
WERKGELEGENDHEID
‘Nu al meer jobs in groene dan in fossiele energiesector’
FINANCIEEL
Hoe zullen investeringen in fossiele energie evolueren? Stijgen (daling fossiele brandstoffen en stijging
hernieuwbare energie)
Groene obligatie: technisch gelijk aan klassieke obligatie, maar het doel is specifiek een bijdrage tot een groenere
wereld bv door investering in hernieuwbare energie of investering in fabriek om elektrische auto’s te produceren.
Institutionele investeerder
• Financiële actoren die heel veel te beleggen hebben
• Verzekeringsmaatschappijen met alle premies die ze innen
Green finance/ sustainable finance:
• Regulatoren eisen van banken dat milieu- en klimaatrisico’s van kredietportefeuilles goed berekend en beheerd
worden
• Regulatoren verplichten banken om meer kapitaal aan te houden voor grotere risico’s
• Door klimaatopwarming wijzigen risico’s voor banken
• Als banken meer kapitaal moeten aanhouden, worden kredieten voor niet-duurzame bedrijven duurder
“Being sustainable is not just about reducing our own impact, it’s in all the choices we make – as a lender, as an
investor and through the services we offer our customers.”
3
, ESG-rapportering voor
Aandacht voor milieu (environment) – maatschappij (social) – goed bestuur (governance) (ESG)
• Vlot en transparant communiceren over aandacht voor sociale en ecologische gevolgen van activiteiten en haar
manieren van besturen
• Aantonen dat bedrijven bijdragen tot meer duurzame wereld
• ESG-informatie zal zwaar doorwegen in krediet- en beleggingsbeslissingen van FO
• CSRD (corporate sustainable reporting directive) komt eraan
o Set van duurzame rapporteringsstandaard
o In overeenstemming met EU-taxonomie
o Rol voor auditor
o Voor grote ondernemingen
o Vanaf 2025
• Aantrekkelijk rendement
Voorbeelden
• Sustainability improvement loan: lening voor algemene doeleinden waarbij intrestvoet gelinkt wordt aan
verbetering in ESG-score van kredietnemer
• Green loan: lening voor een groenproject (met aantrekkelijke rentevoet)
ECONOMISCHE VEERKRACHT
“Green is the new digital”
Onderneming die rekening houdt met futureproof ondernemen is veerkrachtig
2. UITDAGINGEN
KLIMAATOPWARMING/ BIODIVSITEIT
Gevolgen: extreem weer, watertekorten, zee-ijs op noordpool/ zeespiegelstijging, lagere voedselopbrengsten,
extreme warmtes
Banken kwetsbaar voor hitte en droogte. Een klimaatramp kan de grote banken in Europa tientallen miljarden
kosten, zegt de Europese centrale bank. Zou 70 miljard euro aan kredietverliezen en minwaarden kunnen
veroorzaken
Dit omdat de klimaatmaatregelen niet geleidelijk worden ingevoerd, maar omdat de overheden plotse ingrepen
moeten doen die resulteren in bijvoorbeeld een sterke stijging van de prijs van emissierechten.
GRONDSTOFFENSCHAARSTE
Stijgt jaar na jaar
Raw material needs for the green transition (2040)
Sustainable development scenario zal tegen 2040 4 keer zo veel ruwe grondstoffen nodig hebben (voornamelijk
elektriciteit netwerken en batterij opslag). Bij een stated policies scenario zouden maar 2 keer zo veel ruwe
grondstoffen nodig zijn in vergelijking met wat we gebruikten in 2020.
AFVALPROBLEMATIEK
4
