Een samenvatting van het vak politiële en gerechtelijke organisatie. Ik heb de powerpoints uit de les aangevuld met mijn eigen notities en verduidelijkingen. Er is een duidelijke structuur in het document; duidelijke titels en ondertitels. Ook schema's aanwezig.
Waarom stilstaan bij de geschiedenis van de Belgische politie?
→ inzicht geven in de geschiedenis van het politiewezen in België
1. inzicht in het verleden draagt bij aan inzicht in de complexiteit van het heden:
‘…niet alleen de manier waarop het politiewezen momenteel is georganiseerd, is in hoge mate de vrucht van
tal van beslissingen die in het (verre) verleden onder druk van alle mogelijke omstandigheden zijn genomen,
maar ook de manier waarop er momenteel door beleidsmakers wordt gesproken over zijn verdere
reorganisatie, laat zien hoe sterk het verleden doorwerkt in de vormgeving van de toekomst’ (Fijnaut 1995: v)
2. Opdrachten van politie én de organisatie van - én toezicht op - het politiebestel, steeds gesitueerd
in een ruimere socio-politieke en economische context:
‘Een wettekst over structuren lijkt een neutraal technisch vertoog over de organisatie van de opdrachten van
de politie. Daarachter schuilt echter een ideologisch geladen debat over de plaats van de politie in de
samenleving over het moeilijk te vinden evenwicht tussen (staats)orde en individuele rechten en vrijheden’
(Eliaerts 1999: 39).
Drie voorafgaande bemerkingen:
1. De geschiedenis van het politiewezen is een rijke en complexe geschiedenis (waar we slechts
fragmentair en selectief aandacht aan kunnen besteden in het licht van deze cursus).
2. De geschiedenis van het politiewezen is niet enkel – en zelfs niet primair – een geschiedenis
van de misdaadbestrijding.
3. De geschiedenis van het politiewezen kan niet losgekoppeld worden van de Belgische
politieke en sociale geschiedenis.
Rode draden doorheen de politiegeschiedenis:
1. Een politiebestel gekenmerkt door een grote verscheidenheid enerzijds en een
onevenwichtige ontwikkeling anderzijds.
2. Spanning tussen centrale aansturing (bv; minister Binnenlandse zaken) enerzijds en lokale
(gemeentelijke) autonomie (bv. burgemeester) anderzijds.
3. Spanning tussen streven naar efficiëntie en effectiviteit in politieoptreden enerzijds en
legitimiteit en democratische controle anderzijds.
4. Diverse politie-instanties met eigen ontwikkelingsdynamiek die samen de politiezorg moeten
verzorgen – maar hoe?
,1. DE FRANSE EN HOLLANDSE ERFENIS (1794 – 1830)
1.1. DE FRANSE TIJD (1794 – 1814)
Belgisch politiebestel zal nog lang (tot aan de hervorming) de kenmerken van
het Franse model hebben
Frans model:
• De burgerlijke republiek (1794-1799)
→ politie hoort herkomst te vinden in burgerij
• Het militair Napoleontisch regime (1799-1814): “politiestaat”
→ politie wordt gebruikt als middel om macht uit te breiden
→ Gericht op openbare orde en politieke informatie
Kenmerken:
1. Militarisering (discipline en hiërarchie → gendarmerie)
2. Centralisering: uitbouw gendarmerie, nationale wetgeving
• Uitvoerende macht (ministerie van politie) oefent controle uit (niet
de rechterlijke!!).
• Invoering onderscheid tussen administratieve en gerechtelijke politie
• Joseph Fouché en de idee van de ‘haute police’.
3. Een verscheiden politieapparaat met als belangrijkste korpsen:
• ‘Corps de la Gendarmerie Nationale’ (1798-1809), daarna ‘Gendarmerie
Impériale’ (elitekorps)
• ‘Police municipale’ (vanaf 1789); zij moesten « zorgen voor een vlot en veilig
verkeer, openbare rust bewaken, handhaven orde bij festiviteiten,
controleren van maten en gewichten, treffen van maatregelen bij brand,
besmettelijke ziekten,.. En het verhinderen dat geesteszieken en dolle dieren
ongelukken veroorzaken » (Vandewalle, 1992)
• Zij hebben een administratieve en gerechtelijke taak
• Commissarissen, veldwachters
• Belangrijke rol voor lokale overheid: burgemeester!
• ‘Garde Nationale’, opgericht tussen 1800 en 1810. (voorloper burgerwacht –
openbare orde en grens/kustbewaking)
, 3 KORPSEN:
- Gendarmerie Imperiale
- Police municipal
- Garde National
→ voor- en nadelen van dit systeem?
Voordeel: je kan het op verschillende plaatsen inzetten, er zijn verschillende niveaus
Nadeel: informatieuitwisseling is bijna onmogelijk
ONDERSCHEID ADMINISTRATIEVE EN GERECHTELIJKE POLITIE (1795)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kaatminne. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
