Dit is een samenvatting van het vak Kijken naar leerlingen, het deel observeren en waarnemen. Het vak wordt gegeven in het eerste jaar van de lerarenopleiding Lager Onderwijs in hogeschool VIVES.
Inhoudsopgave
1 Extra powerpoint........................................................................................................................................ 3
1
Kijken naar leerlingen – waarnemen en observeren
2 De beginsituatie.......................................................................................................................................... 6
2.1 De beginsituatie.............................................................................................................................................6
2.2 Het belang van de beginsituatie....................................................................................................................6
2.3 Elementen van de beginsituatie.....................................................................................................................6
3 Observeren................................................................................................................................................. 7
3.1 Waarnemen (onbewust en subjectief)...........................................................................................................7
3.2 Observeren (Bewust en objectief)..................................................................................................................7
3.2.1 Wat is observeren?.................................................................................................................................7
3.2.2 Waarom observeert de leraar?..............................................................................................................8
3.2.3 Soorten observatie.................................................................................................................................8
3.2.4 Observatiemethodieken.........................................................................................................................8
3.2.5 Factoren die het waarnemen en observeren beïnvloeden....................................................................9
3.2.6 Rapportverslag........................................................................................................................................9
4 Interpreteren.............................................................................................................................................. 9
4.1 Wat is interpreteren?.....................................................................................................................................9
4.2 Opletten voor valkuilen................................................................................................................................10
5 In gesprek met de leerling......................................................................................................................... 11
5.1 Leerlingen betrekken als onderdeel van je klaspraktijk...............................................................................11
5.2 Individuele leergesprekken...........................................................................................................................11
5.3 Zicht op de familiale context, info van de ouders........................................................................................12
6 Opvoeden en lesgeven in een positief leef- en leerklimaat.........................................................................12
6.1 De begrippen positief leefklimaat en positief leerklimaat in theorie en praktijk.........................................12
6.2 Wat heb je nodig om een positief leefklimaat op te bouwen?....................................................................12
6.2.1 Een positieve ingesteldheid ontwikkelen.............................................................................................12
6.2.2 Samenhorigheid stimuleren.................................................................................................................13
6.2.3 Warme leerkracht-leerlingrelatie.........................................................................................................15
6.2.4 Aandacht voor het non-verbale............................................................................................................16
7 Grondhouding leerkracht.......................................................................................................................... 17
7.1 Kijken vanuit de positieve psychologie.........................................................................................................17
7.2 Geloven in groeimogelijkheden van leerlingen = the key............................................................................17
7.2.1 Hersenplasticiteit..................................................................................................................................17
7.2.2 Mindset theorie van Dwerck................................................................................................................18
7.2.3 Leerlingen verder stimuleren tot groei via zelfdeterminatietheorie...................................................19
7.2.4 Tips tot groeigericht denken in de klas.................................................................................................20
7.3 Discrete houding..........................................................................................................................................21
7.3.1 Ambtsgeheim vs. beroepsgeheim........................................................................................................21
2
Kijken naar leerlingen – waarnemen en observeren
,1 Extra powerpoint
1.1 Beeldvorming
Hoe je een beeld vormt/kijkt naar mensen hangt af van jezelf als mens en wereldbeeld. Je
moet ervan bewust zijn hoe je kijkt naar anderen.
Mindshift:
- Het kind heeft geen probleem
- WEL afstemmingsprobleem tussen omgeving & behoeftes van het kind
- Focus niet op het probleem, wel op onderwijsbehoefte (De omgeving moet
afgestemd worden op de behoefte)
1.2 M-Decreet Leersteundecreet
De M staat voor maatregelen, meetellen en mindshift.
Doel: sinds 2014 meer inclusie in het onderwijs. (= een mengeling van alle soorten onderwijs
samen, er zijn geen 2 groepen, er is een aanpak die voor iedereen werkt)
Centraal:
- Zoveel mogelijke leerlingen in gewoon onderwijs houden
- Voorwaarde: ondersteuning (flexibel en op maat)
- Samenwerking met BuO
- Ondersteuning door ondersteuningsnetwerk
In functie van de onderwijsbehoeften van het kind
In functie van de ondersteuningsnoden van de leerkrachten
M – decreet in de praktijk:
- Leerkrachten en scholen hebben onvoldoende:
Middelen
Tijd
Personeel
Te veel paparassenwerk
BUO trekt weer meer leerlingen aan
Leersteundecreet
- Inclusie blijft! MAAR betere ondersteuning voor scholen Sept 2023 gefaseerde start
leersteunmodel
- Uitgangspunt: elke leerling moet zich optimaal kunnen ontwikkelen met een
maximale leerwinst
- Een sterke basiszorg en verhoogde zorg in het gewoon onderwijs
- Een duurzaam leersteunmodel met passende arbeidsvoorwaarden voor
ondersteuners
- Een volwaardige plaats en een versterking van de kwaliteit voor het basisonderwijs
- Vast aanspreekpunt voor school en ouders: het leersteuncentrum
- Scholen kunnen leerlingen met zware zorgnoden weigeren
- Hoogbegaafden en leerlingen met ernstig meervoudige beperking
3
Kijken naar leerlingen – waarnemen en observeren
,Concreet:
- 600 extra ondersteuners voor leerlingen met zorgnoden vast contract (3666)
- 80 extra omkaderende functies (coördinatoren en administratieve werknemers)
- 36 leersteuncentra (vroeger ondersteuningsnetwerk
1.3 Zorgcontinuüm
Hoe realiseren?
- Doorlopen van fasen in het zorgcontinuüm
- Met daarin bijzondere aandacht voor: UDL(Universinal Design
for learning)
Onderwijskundige aanpak
Komt tegemoet aan de verschillen tussen kdn
Met het oog op het grootst mogelijke ‘leer’ rendement voor elk kind
Noodzakelijk:
- Goed onderbouwd zorgbeleid/ zorgvisie op school
- Overleg met ouders
UDL
1. UDL is niet 1 manier van lesgeven voor iedereen
Les organiseren die de hele klas die zonder (veel) redelijke aanpassingen kan
volgen
Leerstof op verschillende manieren en laat de leerlingen die ook op
verschillende manieren verwerken
2. Leerling met een beperking niet klas uit maar deel van de groep
Diversiteit = normaal
Als je voor iedereen gelijk wilt dan moet je bv een trap maken die voor iedereen zonder
treden is. Een trap met beide keuzes is geen optie omdat je nog altijd anders zal bekeken
worden als je een andere weg neemt.
Er is speling/ verandering in mogelijk tussen de verschillende fasen.
Een continuüm
= beschrijving van een zorgstructuur waarmee je het zorgbeleid in een school moet
uitbouwen
= beschrijving van de fasen van de ontwikkelings- en leerondersteuning die kan krijgen in de
school.
Het is een doorlopend, aansluitend geheel. De fasen van het zorgcontinuüm zien er niet
allemaal hetzelfde uit in de verschillende scholen.
Fase 0: Brede basiszorg
Klasleerkracht = spilfiguur
4
Kijken naar leerlingen – waarnemen en observeren
, MEER aandacht voor brede basiszorg: nood aan verhoogde zorg of uitbreiding van zorg
vermindert
- Als klasleerkracht stel je je de vraag: wat hebben leerlingen op een bepaald moment
nodig om zich optimaal te ontwikkelen UDL principe
- Vanuit 2 kernvragen:
Wie zijn de leerlingen? Wat zijn hun opvoedings- en onderwijsbehoeften?
Wat biedt/ vraagt de context?
- Start vanuit een krachtig leer- en leefklimaat
- Als er veel leerlingen specifieke aanpassingen nodig hebben, is het gewone dan wel
goed genoeg?
Fase 1: verhoogde zorg
Onder andere REDICODI – maatregelen treffen binnen een gemeenschap curriculum.
- Remediëren: leerstof op eigen tempo hernemen door middel van extra
ondersteuning
- Differentiëren: diverse maatregelen aanbieden om tegemoet te komen aan de
verschillen tussen de leerlingen
- Compenseren: hinderlijke gevolgen van de onderwijsbehoeften worden weggewerkt
- Dispenseren: deze maatregel zorgt ervoor dat kinderen vrijgesteld worden voor
bepaalde doelen
Fase 2: uitbreiding van zorg
(cursus H3)
- Vraag naar externe ondersteuning
Fase 3: IAC (= individueel aangepast curriculum)
Je past het onderwijs aan op het niveau van het kind.
5
Kijken naar leerlingen – waarnemen en observeren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yarageldof. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,19. Je zit daarna nergens aan vast.
