College aantekeningen
Les notities Criminaliteit en de Samenleving
- Vak
- 1021118CNR
- Instelling
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Les notities criminaliteit en de samenleving inclusief de gastcolleges.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 117 pagina's
Voorbeeld 4 van de 117 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
SV criminaliteit en samenleving 2022 -2023
HOC 1: Criminaliteit als maatschappelijk fenomeen
Voorkennis
Inleiding tot de criminologie en de strafrechtsbedeling (1e BA)
Sociologie (1e BA)
Theoretische criminologie en victimologie (2e BA)
“Wie criminaliteit wil begrijpen moet de samenleving
begrijpen”
Doel van de cursus: criminaliteit kan niet begrepen worden vanuit de individuele
motieven, overtuigingen of keuzes van daders. Criminaliteit ontstaat in, en krijgt
vorm door, de samenleving.
Wie criminaliteit wil begrijpen moet de samenleving begrijpen. Criminaliteit krijgt
vorm door de samenleving. Criminaliteit begrijpen als een maatschappelijk
perspectief.
Structuur van de cursus
We bestuderen criminaliteit als maatschappelijk fenomeen en we doen dit aan de hand van
concrete fenomenen zoals collectief geweld, terrorisme en radicalisering, georganiseerde
criminaliteit en cybercrime. Heel actuele fenomenen. Hoe kunnen we deze begrijpen op een
manier die soms haaks staat op wat we in de media zien bijvoorbeeld. Dader als monster is
een populair denkbeeld. Maatschappelijke reactie is een stuk een reactie op dat denkbeeld.
Criminaliteit niet gepleegd door monsters maar door mensen die rationeel handelen en dat
kan gaan over kleine en grote zaken. Dat soort denken is zeer dominant wanneer het gaat
over georganiseerde criminaliteit. Heel belangrijk dit zijn twee uitgangspunten. Leg de link
met de rode draad in de cursus. Dat zijn twee ontoereikende denkbeelden om over
criminaliteit te spreken.
Schriftelijk examen
Open vragen op basis van de slides HOC en teksten die je terugvindt op CANVAS (examen
op 20 punten). Zie nota toelichting examen CANVAS! ken uw centrale begrippen. Grote
vragen die peilen naar inzicht. Vaak een geval vanuit de maatschappij. Vorige jaar ging het
1
,over een school shooting in Texas en de gouverneur van texas zei over de persoon die de
daden had gepleegd… he must have evil in his heart. Leg uit waarom dit perspectief niet
zinvol is. 1 grote open vraag en een kennisvraag. Teksten moeten gekend zijn. Hij zorgt
ervoor dat de teksten geïntegreerd zijn in de lessen, maar studeer ze.
Hoofdstuk 1: criminaliteit als maatschappelijk vraagstuk HOC 1
Criminaliteit wordt vaak gezien als een individuele handeling, gepleegd door mensen die
ofwel abnormaal zijn, “waar iets mis mee is”, ofwel gepleegd door mensen die een
weloverwogen keuze, een kosten-batenanalyse, hebben gemaakt.
Het afwijkende individu (“het monster”)
= het eerste model. Er is een mildere vorm. Deviantie is afwijkend van de norm. Potentieel
een probleem. Er zijn zaken die we in de S normaal vinden en alles dat daarbuiten valt is
afwijken. Mensen en daden die zo afwijkend zijn dat zij niet zijn zoals wij.. het zijn monsters,
ze wijken af. Dat is heel dat positivistisch project, Lombroso, mensen die anders zijn als ons
dat is detecteerbaar. Dat is geen perspectief louter over controle, dat houdt ook de belofte in
dat je aan criminaliteit iets kunt doen als we weten wat dat afwijkend is. Hij toont een slide
met afbeeldingen van seriemoordenaars en genocide plegers zoals Hitler. Hij vraagt of we
ze allemaal in deze slide zouden zetten. Horen ze bij elkaar.
Andrej Romanovitsj Tsjikatilo (“de slager van Rostov”)
Veroordeeld voor 52 moorden. Moment van de feiten had de Sovjet Unie de macht en zij
hadden een regime, dat van communisme , waarin dergelijke feiten niet mogelijk waren.
Soviet ideologen seriemoordenaars dat kon in het Westen maar in hun maatschappij zou dat
niet kunnen. waardoor zijn opsporing bemoeilijkt werd. Daarom was de S zo geshockeerd,
dat zijn zaken die zogezegd niet mogelijk waren in hun regime. Processen in Rusland
verdachten in de kooi. Dat was in die tijd niet anders. Hij gedraagt zich en toont zich ook als
een angstwekkend persoon. Achteraf zouden dit pogingen gebleken zijn om
ontoerekeningsvatbaar verklaard te worden. Er is dus erg ingespeeld op dat idee van een
volledig waanzinnig, buiten de samenleving, monster.
In deze cursus gaat het niet over ‘is dat ok of is dat niet oké?'. We proberen te begrijpen
waarom fenomenen zich voordoen en wat we kunnen doen om deze te vermijden. We
keuren uiteraard deze handelingen af. Hoe wij naar feiten kijken heeft een invloed op onze
aanpak van die feiten. Als je herkent dat criminaliteit een product kan zijn van de
samenleving, dan gaan we er ook op een volledig andere manier met omgaan. Daarom zijn
dit soort voorbeelden belangrijk.
Ted Bundy
Veelzeggend en belangrijk dat wij die mensen kennen door Netflix. Dat duidt op het belang
van die maatschappelijke verbeelding. Zo’n serie die Netflix aanbiedt gaan ook ons denken
in grote mate bepalen wanneer het gaat over dergelijke beelden. Wat fascineert ons
wanneer we naar die case kijken? (persoonlijk: hoe hij dmv charme zijn zaak iets wereldwijd
2
,heeft gemaakt). Hij komt over als een charmante intelligente kerel. Ted B. was iemand die
deed alsof hij hulpbehoevend was in publieke ruimte om zo vrouwen te lokken en via
wurging hen om het leven te brengen. Nadien zou hij de plaatsten wara hij de lijken verstopt
heeft bezoeken. Hij zou dan de lichamen ook seksueel misbruiken tot het door de ontbinding
niet meer mogelijk was. Hij ziet er niet uit als iemand die anders is als ons. We gaan een
verbeelding koppelen aan feiten. Als die niet overeenkomen dan gaan we daar op reageren
als samenleving. Pas op met de series en documentaires, goed gemaakte fictie. Niet altijd
duidelijk wat feiten zijn en wat fictie is. Maatschappelijke verbeelding, gevormd door
reeksen.
Jeffrey Dahmer
Waarom fascineert dit? Alles wat daar gebeurd past voor de agenten in hun beeld over wat
homoseksualiteit is. 1 verdorven boel. Dat is vertrekkende vanuit een kijk op fenomenen
zoals seksualiteit waardoor we anders reageren. Je ziet die maatschappelijke verbeelding.
Je ziet ook het onbevattelijke, feiten van kannibalisme, bijhouden van stukken van zijn SLO.
Experimenteren met jongens om van hen zombies te maken. Die zaken kunnen we geen
plaats geven, dat fascineert ons, het past niet in ons beeld van wat mensen zijn.
Onbevattelijk in de zin dat we het ook niet geloven wanneer zo’n zaken zich voordoen. Bv.
niemand legde de link tussen de geur van lijken met moord of kannibalisme. Omdat we dat
niet geloven of niet willen geloven. Dahmer zelf zal gevat worden begin jaren 90, hij zit niet
lang in de gevangenis.. hij wordt daar dood geslagen. Daarin zie je ook dat er in detentie ook
verschillende reacties zijn op dergelijke feiten.
Richard Ramirez (“the night stalker”)
Midden jaren 80. LA, iemand is actief in die regio bij home invasions. Ergste nachtmerrie:
een vreemde die uw vrouw verkracht en wurgt en zoekt naar valuables. Angst psychose in
die regio. Verbinding met satanisme. Wat opnieuw dat idee versterkt. Het duidt meteen op
het kwade. Zaken vanwaar men zelfs niet meer aanneemt dat die mensen bezeten zijn dat
kan niet iets medisch zijn. Ze hebben niets met ons als samenleving te maken hebben.
Exact het figuur van wat we denken dat het dit soort daders zijn die de feiten plegen.
Ramirez sterft aan kanker in detentie.
“Het misleidende kwaad”
De twee andere figuren lijken toch nog over iets anders te gaan. Deze twee figuren zijn
Hitler en Stalin. Het gaat over een politiek georganiseerde vorm van misdaad. Mensen die
verantwoordelijk zijn voor de dood van miljoenen. Het gaat hier over een populair idee dat
samenlevingen kunnen misleid worden door zeer uitzonderlijke figuren. Je hebt Hitler en een
aantal mensen rondom hem die de Duitse samenleving in die tijd hebben misleid. Hetzelfde
met Stalin, iedereen was er bang van en dat is de reden waarom die feiten op grote schaal
hebben kunnen plaatsvinden. Het kwaad dat ons verleid, misleid. Ze zijn de bron waarom
zaken zoals de Holocaust heeft kunnen plaatsvinden. Er wordt vanuit gegaan dat als we
deze mensen elimineren, dat we terug kunnen gaan met de orde van de dag. Maar dat is
niet zo.
3
, ‘The rise of evil’ zodat we kunnen zien hoe deze individuen ons hebben misleid en zodat het
nooit meer gebeurd. Maar dat is een foutieve opvatting als we zien hoe die feiten werkelijk
tot stand zijn gekomen. Het vertrekt vanuit een geloof dat als we Hitler leren begrijpen en
een oorzaak vinden voor waarom hij is zoals hij is, dan kunnen we dingen zoals het Nazisme
in de toekomst vermijden. Heel beperkte kijk op dit fenomeen.
Het afwijkende individu (“het monster”)
“staat buiten de samenleving”
“is abnormaal”
“niet zoals wij”
Expertise (begrijpen) richt zich op eigenschappen/kenmerken van mensen / op wat
individuen “anders” maakt (biologische, psychologische kenmerken). Eigenschappen
identificeren zodat we ze kunnen detecteren. Voorgeschiedenis.
Populair in de maatschappelijke beeldvorming over criminaliteit. Individualiseren en
pathologiseren van criminaliteit.
Rationele individu
We gaan het nu hebben over het tweede denkbeeld. Het punt bij het vorige denkbeeld was
dat de manier waarop we nadenken over dergelijke feiten dat het erg ons handelen bepaald
en beperkt. Het beperkt het inzicht dat we kunnen krijgen in dergelijke fenomenen. Die
tweede categorie is ook zoiets. Beleidsmatig heeft dit nog veel invloed en het kan erg
bepalend zijn voor de manier waarop we criminaliteit bestrijden.
Gary Becker (1930 – 2014)
Het begon met het werk van Gary Becker. Hij is een econoom. Hij is economie gaan
toepassen op allerlei M fenomenen en dus ook criminaliteit.
- Econoom en socioloog (University of Chicago)
- Nobelprijs Economie (1992)
- Toepassing van economische inzichten op het verklaren van menselijk gedrag
- Crime and punishment: an economic approach". Journal of Political Economy. 76 (2):
169–217
Welke inzichten kunnen we vanuit de economie toepassen op criminaliteit om het meer
inzichtelijk te maken. Het verhaal gaat: Als het gaat over ons domein, Gary B. Was
onderweg naar een vergadering en ging eigenlijk te laat zijn. Hij merkte dat als hij zijn auto
parkeert waar het niet mocht, hij een boete zou krijgen maar hij wel op tijd zou zijn voor zijn
meeting. Hij stelde vast dat hij een afweging moest maken. Hij vond dat de boete niet
opweegt tegen zijn aanwezigheid op de vergadering. Criminaliteit gaat over die kosten en
baten afweging. Criminaliteit is in die zin normaal. We denken allemaal zo, er is niets mis
met die mensen.
Rationele individu
Criminaliteit is “normaal” (rationele keuze)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper piep2566. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,09. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62890 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen