Samenvatting van de cursus "Vademecum Fiscale Falconis" (editie 2023) bij het vak Fiscaal Recht in de derde bachelor rechten aan de KU Leuven, geschreven en gedoceerd door prof. L. De Broe. Aangevuld met notities en ppt. Let op: de delen die niet te kennen waren in academiejaar (o.a. Kaaimantaks),...
Samenvatting Fiscaal Recht – 3BA Rechten KU Leuven 2022-2023
Inhoudsopgave
DEEL 1 – BASISPRINCIPES VAN HET BELGISCH FISCAAL RECHT ......................................................... 3
1 – INLEIDING ..................................................................................................................................... 3
1.1 – DE ESSENTIËLE BESTANDDELEN VAN HET BEGRIP ‘BELASTING’ ...................................................................... 3
1.2 – ENKELE BELANGRIJKE BEGRIPPEN ........................................................................................................... 4
1.3 – FUNCTIES VAN BELASTINGEN ................................................................................................................. 4
2 – GRONDREGELS VAN DE BELASTINGHEFFING .......................................................................................... 5
2.1 – GEMEENSCHAPPELIJKE STRUCTUUR VAN ALLE BELASTINGEN........................................................................ 5
2.2 – DE ALGEMENE BEGINSELEN VAN HET FISCAAL RECHT.................................................................................. 5
3 – FISCALE BEVOEGDHEID VAN REGIONALE EN LOKALE OVERHEDEN ............................................................... 9
3.1 – VERSCHILLENDE VORMEN VAN VERDELING VAN FISCALE BEVOEGDHEDEN ...................................................... 9
3.2 – DE VERDELING VAN FISCALE BEVOEGDHEDEN TUSSEN FEDERALE OVERHEID EN DE GEMEENSCHAPPEN EN
GEWESTEN ................................................................................................................................................. 9
3.3 – GEMEENTEN EN PROVINCIES ............................................................................................................... 10
DEEL 2 – DE INKOMSTENBELASTING .............................................................................................. 11
DEEL 2.A – INLEIDING ........................................................................................................................ 11
1 – INDELING VAN DE INKOMSTENBELASTING ................................................................................................. 11
2 – ENKELE ALGEMENE PRINCIPES ................................................................................................................ 11
3 – MATE VAN ONDERWERPING AAN DE INKOMSTENBELASTING ........................................................................ 11
DEEL 2.B – DE PERSONENBELASTING ..................................................................................................... 13
1 – ALGEMEEN ......................................................................................................................................... 13
2 – ONROERENDE INKOMSTEN .................................................................................................................... 15
3 – ROERENDE INKOMSTEN ......................................................................................................................... 19
4 – BEROEPSINKOMSTEN ............................................................................................................................ 26
5 – DIVERSE INKOMSTEN ............................................................................................................................ 36
6 – KAAIMANTAKS..................................................................................................................................... 38
7 – DE BEREKENING VAN DE PERSONENBELASTING .......................................................................................... 40
DEEL II.C – DE VENNOOTSCHAPSBELASTING ............................................................................................ 45
1 – KADERING VAN DE VENNOOTSCHAPSBELASTING ........................................................................................ 45
2 – TOEPASSINGSGEBIED ............................................................................................................................ 45
3 – DE BELASTBARE GRONDSLAG VAN DE VENNOOTSCHAPSBELASTING ................................................................ 47
4 – EERSTE BEWERKING: BEPALING VAN HET FISCAAL RESULTAAT (ART. 185 JO. 206/1 WIB) ................................ 51
5 – TWEEDE BEWERKING: OPSPLITSING BINNENLANDS EN BUITENLANDS RESULTAAT ............................................. 53
6 – DERDE BEWERKING: AFTREK VAN VRIJGESTELDE BUITENLANDSE EN ANDERE VRIJGESTELDE INKOMSTEN ............... 53
7 – VIERDE BEWERKING: DEFINITIEF BELASTE INKOMSTEN (ART. 202 E.V. EN 207, LID 2, EERSTE STREEPJE WIB) ....... 53
8 – VIJFDE BEWERKING: DE BELASTINGAFTREK VOOR INNOVATIE-INKOMSTEN ...................................................... 55
9 – ZESDE BEWERKING: INVESTERINGSAFTREK ................................................................................................ 56
10 – ZEVENDE BEWERKING: GROEPSBIJDRAGE ................................................................................................ 57
11 – ACHTSTE BEWERKING: DE BELASTINGAFTREK VOOR OVERGEDRAGEN DBI ..................................................... 58
12 – NEGENDE BEWERKING: DE BELASTINGAFTREK VOOR OVERGEDRAGEN INNOVATIE-INKOMSTEN ......................... 58
13 – TIENDE BEWERKING: OVERDRAAGBARE VERLIEZEN ................................................................................... 58
14 – ELFDE BEWERKING: BENUTTING VAN DE ONBEPERKT OVERDRAAGBARE NIA-VOORRAAD................................. 58
15 – AAN DE BEWERKINGEN GEMEENSCHAPPELIJKE BEPERKINGEN ..................................................................... 59
1
,16 – FISCALE GEVOLGEN VAN DE VEREFFENING VAN DE VENNOOTSCHAP ............................................................. 59
17 – BEREKENING VAN DE VENNOOTSCHAPSBELASTING ................................................................................... 60
DEEL 3 – DE BELASTING OVER DE TOEGEVOEGDE WAARDE ........................................................... 62
1 – BEGRIP EN WERKING VAN DE BTW .................................................................................................... 62
1.1 – ALGEMENE PRINCIPES ........................................................................................................................ 62
1.2 – BRONNEN EN INTERPRETATIE .............................................................................................................. 63
1.3 – BUDGETTAIRE IMPACT EN HET DRAAGKRACHTBEGINSEL ........................................................................... 63
1.4 – STRUCTUURELEMENTEN VAN DE BTW-HEFFING ...................................................................................... 63
2 – BELASTINGPLICHTIGEN IN DE BTW .................................................................................................... 65
2.1 – DE GEWONE BELASTINGPLICHTIGE: ART. 4 WBTW ................................................................................. 65
2.2 – DE VRIJGESTELDE, GEMENGDE EN GEDEELTELIJK BELASTINGPLICHTIGE: ART. 44 WBTW ................................ 66
2.3 – NIET-BELASTINGPLICHTIGE RECHTSPERSONEN: ART. 6 WBTW .................................................................. 66
2.4 – INCIDENTELE OF TOEVALLIGE BELASTINGPLICHTIGE: ART. 8 WBTW ........................................................... 66
3 – BELASTBARE HANDELINGEN ............................................................................................................ 68
3.1 – LEVERING VAN GOEDEREN .................................................................................................................. 68
3.2 – VERRICHTING VAN EEN DIENST ............................................................................................................ 69
3.3 – INVOER VAN GOEDEREN ..................................................................................................................... 70
3.4 – INTRACOMMUNAUTAIRE VERWERVING ................................................................................................. 71
4 – GRONDSLAG EN TARIEF VAN DE BELASTING ........................................................................................ 73
4.1 – GRONDSLAG VAN DE BELASTING .......................................................................................................... 73
4.2 – TARIEF ............................................................................................................................................ 73
5 – VRIJGESTELDE HANDELINGEN .......................................................................................................... 73
5.1 – VRIJSTELLINGEN ZONDER RECHT OP AFTREK ........................................................................................... 73
5.2 – VRIJSTELLINGEN MET BEHOUD VAN RECHT OP AFTREK.............................................................................. 73
6 – AFTREK VAN VOORBELASTING ......................................................................................................... 74
7 – VOLDOENING VAN DE BTW ............................................................................................................. 74
8 – HERZIENING VAN DE AFTREK ........................................................................................................... 75
2
,Deel 1 – Basisprincipes van het Belgisch fiscaal recht
1 – Inleiding
1.1 – De essentiële bestanddelen van het begrip ‘belasting’
Het begrip ‘belasting’
• Rechtspraak HvC en GwH: 5 bestanddelen
1. Een door de overheid;
2. volgend bepaalde regels van recht;
3. eenzijdig opgelegde en verplichte bijdrage;
4. op de middelen van personen of feiten die een band hebben met het territorium
waarop de OH gezag uitoefent;
5. en die bestemd is om diensten van algemeen nut te financieren
• “Opgelegd door en betaald aan de OH”
o Kennisgeven aan belastingplichtige d.m.v. aanslagbiljet (art. 302 WIB)
o Bevoegde OH (art. 170 Gw.)
§ Federale staat: FOD Financiën
§ Gewesten en gemeenschappen: Vlaamse belastingdienst
§ Provincies en gemeenten: provinciale/gemeentelijke belastingdienst
• “Verplichte bijdrage”
o Geen keuze om te betalen of niet
o Sancties en dwangmaatregelen bij niet-betaling
o Eigen uitvoerbare titel (kohier)
• “Volgens de regels van het recht”
o Legaliteitsbeginsel (art. 170 Gw.)
o Goedkeuring begroting (art. 171 Gw.)
• “Band met territorium”
o Bv. inwonerschap, Belgische bron, laatste woonplaats, …
• “Ter financiering van diensten van algemeen nut”
o Politiek discretionair: niet specifiek bestemd voor bepaalde uitgave
o Belastingplichtige kan niet kiezen welke diensten
De belasting v. andere door de OH opgelegde heffingen
• Socialezekerheidsbijdragen
o Para-fiscale heffingen
o Verplicht, maar specifiek: solidariteits- en verzekeringsbeleid
o Betaald aan parastatale instellingen ≠ UM ≠ OH
o Vordering is niet onmiddellijk uitvoerbaar (uitz. RSZ)
à Geen belasting
• Retributies (art. 173 Gw.)
o Specifieke tegenprestatie in rechtstreeks en onmiddellijk belang begunstigde
o Geen algemene verplichting
à Geen belasting
• Verhaalbelastingen
3
, o Verplicht n.a.v. concrete prestatie van de OH, ook zonder voordeel voor
belastingplichtige
o Prestatie is aanwijsbaar
à Geen belasting
• Bestemmingsheffingen
o Ter dekking van specifieke OHuitgaven
o Bv. socialezekerheidsbijdrage
Afwentelbare belasting Niet-afwentelbare belasting
Belastingplichtige wentelt kost (deels) af op Belasting wordt economisch gedragen door
derde de belastingplichtige
Bv. onroerende voorheffing vaak ten laste Bv. erfbelasting, personenbelasting
van handelshuurder gelegd
Juridisch dubbele belasting Economisch dubbele belasting
Dezelfde basis wordt tweemaal aan dezelfde Dezelfde basis wordt tweemaal aan dezelfde
belasting onderworpen in hetzelfde tijdperk belasting onderworpen in hetzelfde tijdperk
in hoofde van dezelfde persoon in hoofde van verschillende personen
1.3 – Functies van belastingen
Functies
• Financiële functie
o Financiële middelen om publieke taken te vervullen
• Herverdelende functie
o Inkomen en vermogen herverdelen om ongelijkheden weg te werken
o Regressieve belasting = verschillen vergroten
o Proportionele belasting = verschillen ongewijzigd laten
o Progressieve belasting = verschillen verkleinen
• Gedragsturende functie
o Stimuleren (minder belasting): inkomsten uit erkende spaardeposito’s, …
o Ontraden (meer belasting): accijnzen op tabak en alcohol, milieubelasting, …
4
,2 – Grondregels van de belastingheffing
2.1 – Gemeenschappelijke structuur van alle belastingen
Klassieke structuur van een belastingwet
• Materieel toepassingsgebied: welke situaties/handelingen worden belast?
• Personeel toepassingsgebied: wie is onderworpen aan de belasting?
• Grondslag van de belasting: hoeveel wordt er belast?
• Tarief van de belasting: hoeveel belasting is er verschuldigd?
• Betaling van de belasting: wanneer moet er betaald worden?
o Aanslagjaar = jaar nadien (personenbelasting)
• Procedureregels: hoe wordt de belasting geïnd?
• Sancties: wat bij niet-betalen?
o Administratief
o Strafrechtelijk
2.2 – De algemene beginselen van het fiscaal recht
Grondwettelijke beginselen
• Legaliteitsbeginsel (art. 170 Gw.)
= essentiële elementen moeten in een wet geregeld zijn
= niets is belastbaar tenzij de wet het bepaalt
o Want: belasting is rechtstreekse aantasting van het eigendomsrecht!
o In principe: WM
§ Maar delegatie aan UM is mogelijk (vaak KB)
à machtiging moet nauwkeurig zijn
à betrekking op tenuitvoerlegging van regels waarvan de essentiële
kenmerken vooraf door de wet zijn vastgesteld
• Annualiteitsbeginsel (art. 171 Gw.)
= jaarlijkse goedkeuring van de belastingwetten door parlement
o Gevolgen
§ Belastingheffing staat ieder jaar volledig los van belasting van vorige jaren
§ Belastingheffing gebeurt steeds volgens wetten geldig in één bepaald jaar
§ Belastingplichtige moet ieder jaar belastingaangifte doen
o Belastingschuld ontstaat pas op laatste dag tijdperk (art. 360 WIB)
• Gelijkheidsbeginsel (art. 10,11 en 172 Gw.)
= geen voorrechten in fiscale zaken
o Federaal en gewestelijk
§ Discriminatietoets door GwH: wordt iedereen in het licht van de
doelstelling van de belasting gelijk belast?
1. Vergelijkbaarheid
2. Verantwoording van de ongelijke behandeling
3. Redelijkheid van middel t.o.v. doel (proportionaliteit)
o Provinciaal en gemeentelijk
§ Discriminatietoets door RvS (annulatieberoep)
§ Exceptie van illegaliteit voor gewone rechter
5
, Beginselen opgelegd door het internationaal recht
• Voorrang van het internationaal recht
o Franco Suisse Le Ski: int. recht > BE wetgeving
• Invloed van het Europees recht
o Respect voor fundamentele vrijheden (EVRM, directe werking)
§ Vrij verkeer van goederen
§ Vrijheid van vestiging
§ Vrij dienstenverkeer
§ Vrij kapitaalverkeer
o Verbod op staatssteun (art. 107-109 VWEU)
= geen fiscale wetgeving die een selectief belastingvoordeel toekent zonder
rechtvaardiging
o Tijdig en correct de EU-richtlijnen omzetten
§ Burgers kunnen zich beroepen op richtlijnen met directe werking, zelfs
indien niet omgezet
§ Fiscus kan zich enkel beroepen op richtlijn die (correct) is omgezet
• Invloed van mensenrechten op fiscale zaken
o EVRM en HGEU
§ Recht op eerlijk proces (art. 6 EVRM)
• In burgerrechtelijke en strafrechtelijke geschillen
à EHRM/HvC: fiscale zaken behoren tot strafrechtelijke geschillen
§ Non bis in idem (art. 4, Protocol 7 EVRM)
• Verbod op cumulatie van strafsancties
• ‘Una via-principe’ = ofwel administratieve ofwel strafrechtelijke
vervolging
à fiscale en strafrechtelijke handeling van de feiten maken deel uit
van ‘samenhangend geheel in tijd en inhoud’
§ Eigendomsrecht (art. 1, Protocol 1 EVRM)
• Kwantitatieve waarborgen: billijk evenwicht tussen algemeen
belang en eigendomsrecht
• Kwalitatieve waarborgen: belasting o.g.v. wettelijke regel die niet
arbitrair is
Andere basisbeginselen
• Openbare orde karakter van het belastingrecht
o Dwingend recht
§ Geen afwijkingen of onderlinge afspraken met fiscus mogelijk (= contra
legem)
§ UITZ: feitelijke situaties; afwentelingen mogelijk
§ UITZ: “rulings” door rulingcommissie = standpunten over belastingwetten
FOD Financiën
• Interpretatie van de belastingwet
1. Slechts interpretatie bij onduidelijke teksten
2. Tekstuele interpretatie = betekenis van gebruikte woorden i.f.v. context
§ Grammaticale interpretatie = woorden in hun gewone betekenis
§ Systematische interpretatie = moet leiden tot coherente betekenis
§ Verbod op analogie in fiscale zaken
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper apfelstrudel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
