Hoofdstuk 1: wereldeconomie- winnaars en verliezers (par. 1 tm 5)
Par: 1.1 kantelt het economisch wereldbeeld?
Begrippen:
BRICS landen: Brazilië, Rusland, India, China en Zuid Afrika (South Africa)
Productieketen: de schakels waaruit het productieproces van goederen bestaat van grondstof tot eindproduct
WTO: World Trade Organisation: Wereldhandelsorganisatie die pleit voor vrijhandel
Globalisering: proces waarbij gebieden op aarde op tal van terreinen (economisch, cultureel, sociaal en politiek)
steeds meer met elkaar verbonden raken
Multipolaire wereldeconomie: een economie waarbij op meerdere plaatsen in de wereld belangrijke economische
kerngebieden zijn.
Global shift: de verschuiving op aarde van het economisch kerngebied, vaak verstaat men hieronder de verschuiving
van de randen van Noordelijke Atlantische Oceaan naar de randen van de Stille Oceaan
Steeds minder industriegoederen worden in de westerse landen gemaakt. Tegelijkertijd stijgt de aandeel in de
BRICs-landen. Om welke twee reden veroorzaken westerse multinationale ondernemingen deze verschuiving?
- Westerse mno's verplaatsen hun maakindustrie naar de lagelonenlanden. Éen gevolg is dat in de VS de
industriële werkgelegenheid daalt. Een ander gevolg is, dat China de VS passeerde als grootste producent van
industriële goederen. Niet alleen de maakindustrie wordt verplaatst, het gebeurt ook steeds meer met
diensten.
- De opkomende landen vormen een interessante afzetmarkt. De koopkracht neemt toe.
Een flink stuk van de wereldhandel verschuift van de centrumlanden naar de landen in de periferie en vooral de
semiperiferie. Hier worden veel goederen gemaakt die bestemd zijn voor de westerse landen, wat dus handel
oplevert. De wereldhandel neemt enorm toe, dat komt door:
- door de opdeling van de productieketen, de weg die een product aflegt van grondstof tot eindproduct. Elk
onderdeel wordt dáár geproduceerd waar dat het goedkoopste kan. Dat leidt tot handel en transport.
- doordat transport van goederen veel sneller en veel goedkoper is geworden, vooral door gebruik van
containers.
- doordat handelsgrenzen steeds meer verdwijnen.
Het gevolg van deze bovenstaande ontwikkelingen is dat gebieden op aarde steeds meer met elkaar verweven raken,
oftewel globalisering.
De machtsverhoudingen zijn veranderd. Waarom?
- Vroeger waren het alleen de VS en Europa, maar nu beslissen China en andere opkomende landen mee. Het
economisch zwaartepunt verschuift (global shift). Het is onduidelijk in welke richting. Wellicht zijn we op weg
naar een multipolaire wereldeconomie (een economie waarbij op meerdere plaatsen in de wereld belangrijke
economische kerngebieden liggen)
Par: 1.2 ontwikkeling van de wereldeconomie
Begrippen:
Handelskolonialisme: Vestiging van Europese kooplieden en handelsmaatschappijen (bijv. VOC) in gebieden buiten
Europa met het doel handel te drijven in winstgevende handelswaar, zoals specerijen, katoen, zilver en suiker.
Industrieel kolonialisme: fase (1800-1950) waarin Europese moederlanden koloniën stichten die ze zelf bestuurden,
met als doel de aanvoer van grondstoffen veilig te stellen en een afzetmarkt voor hun industriële eindproducten te
komen.
Dekolonisatie: Het beëindigen van de koloniale overheersing door Europese landen
Koude oorlog: Een periode van vijandschap (1945-1989) tussen het kapitalistische Westen en het communistische
Oosten. Er is in die tijd nooit een rechtstreekse oorlog geweest tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie.
Vrijemarkteconomie: Een economie waarin vraag en aanbod bepalen wat fabrikanten produceren, wat consumenten
kopen en wat de prijs van producten is.
De handelsstromen met Europa daarin onderscheiden we 2 periodes, welke?
- 1500-1800 de fase van de handelskolonialisme ( zie begrip handelskolonialisme)
- 1800-1950 de fase van het industrieel kolonialisme ( zie begrip Industrieel kolonialisme)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper moniquevanmunster. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,39. Je zit daarna nergens aan vast.
